ΑΣ ΜΗΝ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ ΝΑ ΛΗΣΤΕΥΘΟΥΜΕ

Μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο:

LET US NOT BE ROBBED

ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΝΗΣΙΘΡΗΣΚΙΑΣ (apostasy) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ; ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ»; ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ             ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ             ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ             ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ «ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ» ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ (ROLE PLAYING) ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΥΡΑΝΙΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η ρωσική λέξη okradenost αναφέρεται στην κλοπή υλικών υπαρχόντων, στην πατρολογική γλώσσα όμως υποδηλώνει επιπλέον και την πνευματική κλοπή. Αυτός ο τύπος κλοπής λαμβάνει χώρα όταν δίνεται σε ένα πρόσωπο η αποκάλυψη της Βασιλείας του Χριστού και έτσι αυτό αποκτά μια αίσθηση του τι συνιστά αυτή η άφθαρτη (ακατάλυτη) βασιλεία, κατόπιν όμως αυτό το πρόσωπο δεν περιφρουρεί τον εσωτερικό του κόσμο. Το να περιφρουρεί κανείς τον εσώτερο θησαυρό του- την συνειδητοποίηση και την προσμονή του Παραδείσου- σημαίνει να λαχταρά και να θρηνεί (Λουκάς 6:21) στον κόσμο αυτό γιατί γνωρίζει ότι η πλήρης καταξίωση (εκπλήρωση) ποτέ δεν θα βρεθεί εδώ. Σημαίνει να απορρίπτεται από εκείνους που ψάχνουν την ικανοποίηση σε αυτόν τον κόσμο, σημαίνει να έχει κάθε προφανή λόγο για να είναι λυπημένος και όμως μέσα του να είναι ευτυχισμένος. Το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς για να χάσει τον θησαυρό του, είναι να δώσει κατά προτεραιότητα αξία σε εξωτερικά πράγματα: τι σκέφτονται οι άλλοι γι' αυτόν, τι θεωρείται επισήμως αποδεκτό, τι του υπαγορεύουν τα πάθη και τα καπρίτσια του κλπ. Τότε θα έχει κάθε προφανή λόγο να είναι ευχαριστημένος αλλά εσωτερικά δυστυχισμένος. Η εσωτερική κλοπή μπορεί να ακολουθείται από κάτι ακόμη χειρότερο: μια παθολογική προσκόλληση από μέρους του προσώπου σ' αυτή την κατάσταση της «κλοπής», στην ωμή(;) αίσθηση παράλυσης της απώλειας της ψυχής. Όπως οι άνθρωποι διατηρούν ψυχικά τραύματα και μνησικακίες από το παρελθόν τους έτσι συντηρούν μέσα τους και τον πόνο της κενότητας. Αυτός που έχει «ληστευθεί» πνευματικά μπορεί ακόμη να αναζητά την έμπνευση, όμως μια τόσο επιφανειακή αναζήτηση δεν μπορεί να γεμίσει το κενό- ίσως μόνο να διεγείρει τις αισθήσεις. Η βιβλική παραβολή του σπορέα είναι η ακριβής εικονογράφηση της πνευματικής κλοπής. Στο τέλος ο Θεός παραδίδει το κλειδί σε εκείνους που έχουν φυλάξει το πολύτιμο δώρο Του προς αυτούς. Οι αληθινοί μαθητές Του λέει, είναι αυτοί που έχουν καλή και τίμια καρδιά, αυτοί που χρησιμοποιούν τον εσωτερικό τους θησαυρό για να αποκομίσουν καρπούς και αυτοί που υπομένουν τις διαβολικές επιθέσεις του κόσμου και τα πάθη τους με καρτερία ή σταθερότητα (Λουκάς 8:15) Στο κείμενο που ακολουθεί, δυο πρόσφατοι εκκλησιαστικοί δάσκαλοι, ο Αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος και ο πατέρας Σεραφείμ μας προτρέπουν να φυλάξουμε τον θησαυρό στις καρδιές μας, να πορευόμαστε με περίσκεψη σ' αυτή την έσχατη και ψευδοχριστιανική εποχή (Προς Εφεσσίους 5:15) ώστε να μην μας κλέψουν τον αληθινό Χριστό. Ας επιτρέψουμε στη συνείδηση που μας δόθηκε από τον Θεό να χαραχθεί και να αφυπνισθεί από τα λόγια τους. Ας μην επιτρέψουμε να ληστευθούμε! St. Herman of Alaska Monastery Platina California, 1986 Και είπε σ' αυτόν, «Από το ίδιο σου το στόμα θα κριθείς. ...» (Λουκάς 19:22) ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΝΗΣΙΘΡΗΣΚΙΑΣ (apostasy) «Διότι από τα λόγια σου θα δικαιωθείς και από τα λόγια σου θα καταδικαστείς» (Ματθαίος 12:37) Κύριε, Κύριε δεν έχουμε προφητεύσει στο όνομα Σου; Και στο όνομα Σου δεν έχουμε εκβάλλει τα δαιμόνια; Και στο όνομα Σου δεν έχουμε κάνει θαυμαστά πράγματα; Είναι οι «αποδεκτοί» αυτοί που θα προφέρουν αυτά τα λόγια-αυτοί που θα έχουν εκπληρώσει το καθήκον τους, θα έχουν χτίσει την υπόληψη τους ως υπηρέτες του Χριστού κάνοντας εντυπωσιακά πράγματα κατ' επίφαση για Εκείνον. Και ο Κύριος θα απαντήσει: Ποτέ δεν σας γνώρισα. Φύγετε από εμένα, εσείς που απεργάζεστε την φαυλότητα. (Ματθαίος 7:23-24) Σε τι θα έχουν αποτύχει αυτοί ώστε να δικαιολογείται μια τόσο σκληρή επίπληξη από τον Κύριο; Θα έχουν επιτελέσει τις πράξεις στο όνομα του Χριστού, όχι όμως και στο πνεύμα του Χριστού, και έτσι δεν θα έχουν ζήσει αληθινά σύμφωνα με τις εντολές Του. Οι πράξεις τους επειδή θα έχουν γίνει γι' αυτόν τον κόσμο, θα φθαρούν στον κόσμο αυτό. Εξωτερικά θα έχουν συμμορφωθεί με όλες τις επιταγές της πίστης, εσωτερικά όμως δεν θα έχουν οδηγήσει τις ζωές τους στον παράδεισο. Και θα βρεθούν ενώπιον του κριτή με τα χέρια τους άδεια. Αυτή είναι μια εικόνα του τι θα συμβεί όταν η αρνησιθρησκεία του κόσμου ή η «αποστασία» από τον Χριστό φτάσει στο αποκορύφωμα της: η Τελική Κρίση. Και αντανακλά ακριβώς το μήνυμα ενός Αγίου Πατέρα αυτών των εσχάτων ημερών, του αρχιεπισκόπου Averky Taushev της Jordanville. Μέσω του αρχιεπισκόπου Θεοφάνη της Poltava συνδέεται απ' ευθείας με την αδιάσπαστη συνέχεια των ορθόδοξων θεολόγων που παραδίδουν το ζωντανό πνεύμα της παράδοσης από πατέρα σε παιδί. Δείγμα του ότι υπήρξε γνήσιος αναμεταδότης της πατερικής παράδοσης αποτελεί το γεγονός ότι ποτέ δεν αποκάλεσε τον εαυτό του «θεολόγο» ή βαθύ γνώστη των πατερικών κειμένων, πολύ λιγότερο δε αυτό που πραγματικά υπήρξε: έναν προφήτη της αρνησιθρησκείας. Μιλούσε παρακινούμενος μόνο από την αγάπη του για την ζωοδότρα Αλήθεια της Ορθοδοξίας και για το ποίμνιο που του εμπιστεύτηκε ο Χριστός. Θεωρούσε καθήκον του να προειδοποιεί τους ανθρώπους και για τις πλέον ανεπαίσθητες επιδράσεις της «αρνησιθρησκείας» που εξαπλώνονται ολοένα γρηγορότερα καθώς ο κόσμος μας πλησιάζει στη διάλυση του. Ήξερε πως η «αρνησιθρησκεία» ήταν κάτι παραπάνω από μια απλή εξωτερική εκδήλωση- στην αυτοτυφλούμενη, άθεη κοσμική κοινωνία ή στις «αρνησίθρησκες» χριστιανικές οργανώσεις που έχουν ολοκληρωτικά επικεντρωθεί σε αυτόν τον κόσμο. Όχι , οι ρίζες αυτής της αποστασίας έφταναν πολύ βαθύτερα. Μπορούσαν να διεισδύσουν μέχρι τα βάθη της ανθρώπινης καρδιάς ...... Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αντιλαμβανόταν ότι, όπως οι πράξεις των ψευδο-υπηρετών του Χριστού τους οποίους επέπληξε ο Κύριος στο προηγούμενο κείμενο, έτσι και ο εξωτερικός τύπος της Εκκλησίας και ακόμη αυτή η «αληθινή», «παραδοσιακή» Ορθοδοξία μπορούσε να καταστεί αντικείμενο μίμησης τόσο έξυπνα και τόσο επακριβώς ώστε να ξεγελάσει και τους πλέον «εκλεκτούς» (Ματθαίος 24:24). Η σκέψη αυτή αποτελούσε βάρος δυσβάστακτο για τον ίδιο. Του είχε παραδοθεί απ' ευθείας από γνήσιους Ορθόδοξους Πατέρες η ουσία της Ορθοδοξίας. Για να μπορέσει να μεταδώσει επιτυχώς αυτή την ουσία στην επόμενη γενιά, έπρεπε να την διαχωρίσει από τα υποκατάστατα της που ξεφύτρωναν διαρκώς πιο δυσδιάκριτα από ποτέ. Ο γραπτός αλλά και ο προφορικός λόγος έμοιαζαν ανεπαρκείς για το έργο αυτό. Συχνά έβρισκε καταφύγιο στην οδυνηρή φράση του Αγ. Θεοφάνη του αναχωρητή: «Η Ορθοδοξία χάνει το αλάτι της» (Ματθαίος 5:13). Όμως οι μόνοι που θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν αυτή την απώλεια ήταν εκείνοι που είχαν γευθεί την αυθεντική γεύση της Ορθοδοξίας; Κάποιος που δεν έχει γευθεί ποτέ αλάτι δεν θα μπορούσε να καταλάβει την διαφορά αν του έδιναν κάποια άλλη νέα γεύση και του έλεγαν πως είναι αλάτι. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος συχνά επαναλάμβανε τα λόγια του Αγ. Ιγνατίου Brianchininov: «Μην τολμήσετε ποτέ να σηκώσετε το αδύναμο χέρι σας για να σταματήσετε και το παραμικρό κύμα “αποστασίας”. Αποφύγετε το, προστατέψτε τον εαυτό σας και αυτό αρκεί. Γνωρίστε το πνεύμα των καιρών, μελετήστε το ώστε να μπορέσετε να αποφύγετε την επιρροή του όποτε αυτό είναι δυνατό». Φυσικά οι μοναχοί και οι σπουδαστές του ιεροδιδασκαλείου της ιεράς μονής Αγίας Τριάδας εκτιμούσαν πολύ την διαχρονικότητα των προειδοποιήσεων του. Όμως ήταν δύσκολο για πολλούς να κατανοήσουν τον λόγο για τον οποίο επέμενε να ασχολείται με ένα τόσο αρνητικό θέμα. Κάποτε, ενώ ο αρχιεπίσκοπος συζητούσε ως συνήθως το θέμα της αποστασίας από τον Χριστό, ένας σπουδαστής έθεσε το ερώτημα: «Φυσικά και η αποστασία είναι τρομακτική και πρέπει να ακούσουμε γι' αυτήν αλλά γιατί τόσο πολύ; Αφού είμαστε προστατευμένοι από τις επιδράσεις της με το να είμαστε Ορθόδοξοι, με το να είμαστε προσκολλημένοι στην παράδοση. Ανήκουμε στην Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς- δεν είμαστε οικουμενιστές, δεν έχουμε καμία σχέση με την προδοσία της Ορθοδοξίας που συντελείται από άλλες εκκλησίες. Είμαστε στην αληθινή Εκκλησία- την Ορθόδοξη Εκκλησία. Δεν είμαστε ασφαλείς; Άλλωστε ο Χριστός έχει πει ότι οι πύλες της κόλασης δεν θα επικρατήσουν απέναντι στην Εκκλησία Του». Κοιτάζοντας διαπεραστικά αυτόν που είχε κάνει την ερώτηση, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ρώτησε με την σειρά του, «Όμως τι είναι αυτό που καθορίζει το αν ανήκεις ή όχι σ' αυτή την Εκκλησία;». Είχε χρησιμοποιήσει σκοπίμως τον ενικό τόπο της ρωσικής λέξης «εσύ» γιατί ήθελε να απευθυνθεί προσωπικά στους ακροατές του. Όλοι οι σπουδαστές που ήταν παρόντες είχαν βαπτισθεί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ο δε άνθρωπος που είχε κάνει αυτή την απροσδόκητη ερώτηση ήταν ο ίδιος ο ιεράρχης τους, ο σύνδεσμος τους με τους αποστόλους. Δεν ήταν απλώς στην ίδια Εκκλησία αλλά και στην ίδια επισκοπή. Πώς μπορούσε λοιπόν να αμφισβητεί την συμμετοχή τους στην αληθινή Εκκλησία χωρίς να αμφισβητεί και την δικιά του; Η ερώτηση του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου ήταν γεμάτη νόημα. Είχε πει πολλές φορές στους μαθητές του ότι ο αντίχριστος θα «αναγνώριζε», «νομιμοποιούσε» και θα αποκτούσε κατ' αυτόν τον τρόπο εξωτερική ομοιότητα με την Ορθόδοξη Εκκλησία - με τις παραδόσεις της, τις τέχνες, τα δόγματα, την εγκυρότητα των κανόνων, την λειτουργική καθαρότητα και την αποστολική διαδοχή. Γι' αυτόν το λόγο η «εξωτερική» συμμετοχή στην Εκκλησία και η προσκόλληση στις παραδόσεις- αν και απαραίτητα βήματα για όσους γνωρίζουν την Αλήθεια της Ορθοδοξίας και θέλουν να συμμετέχουν πλήρως στην χάρη της-δεν αποτελούν εγγυήσεις, όπως έλεγε. Με την ερώτηση προς τους μαθητές του για το τι καθορίζει την συμμετοχή στη αληθινή Εκκλησία ήθελε να υπογραμμίσει την ανάγκη να αναπτύξει ο καθένας τους ξεχωριστά την αίσθηση της γνησιότητας που θα τους βοηθούσε να ξεχωρίσουν το βασικό πνεύμα της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης από τις πονηρές απομιμήσεις της. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ; Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος παρατήρησε ότι από όλες τις διαστάσεις της Ορθοδοξίας, αυτή που βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο την σύγχρονη εποχή είναι η εκκλησιολογία. Καθώς η Χριστιανοσύνη έχανε τα τελευταία ίχνη της γεύσης της θεμελιώδους πίστης της, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί -ανυποψίαστα επηρεασμένοι από το πνεύμα των καιρών- έχαναν την σωστή αντίληψη για το τι στ' αλήθεια είναι η Εκκλησία. Η άποψη τους για το θέμα αυτό, όπως και η άποψη της κοινωνίας στη οποία ζούσαν, ήταν επιφανειακή και έτσι έβλεπαν την Εκκλησία όλο και περισσότερο σαν ένα ίδρυμα. Νιώθοντας την πιεστική ανάγκη να απαντήσει σ' αυτή την πρόκληση, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος έγραψε: Η Ορθοδοξία δεν είναι απλώς κάποιος τύπος καθαρά επίγειου οργανισμού με επί κεφαλής πατριάρχες, επισκόπους και ιερείς που διοικούν την Εκκλησία που επισήμως ονομάζεται Ορθόδοξη. Η Ορθοδοξία είναι το μυστικό «Σώμα του Χριστού» κεφαλή του οποίου είναι ο ίδιος ο Χριστός (δες προς Εφεσίους 1 :22-23 και προς Κολοσσαείς 1:18, 24 κ.ο.κ.), και στην σύνθεση της περιλαμβάνονται όχι μόνο ο κλήρος αλλά και όλοι όσοι πιστεύουν αληθινά στον Χριστό, έχουν εισέλθει νόμιμα μέσω του Αγίου Βαπτίσματος στην Εκκλησία που Αυτός θεμελίωσε, όσοι ζουν πάνω στη γη αλλά και όσοι πέθαναν αφού έζησαν με πίστη και ευλάβεια. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος φοβόταν ότι το πνεύμα της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας θα αντικατασταθεί από κάποια παπική αντίληψη της εκκλησίας, και ότι οι Ορθόδοξοι ηγέτες στη συνείδηση των πιστών θα φαίνονταν ως μικροί πάπες παραμερίζοντας τον Χριστό από Κεφαλή της Εκκλησίας. Ο αρχιεπίσκοπος διαπίστωσε πως όταν η Εκκλησία ταυτιστεί με μια κοσμική διοίκηση, τότε ο αντίχριστος θα έχει μια ανοιχτή πόρτα στις καρδιές των ανθρώπων και με μικρή προσπάθεια θα τους μετατρέψει σε πιστούς υπηρέτες του. Εξαιτίας της λανθασμένης τους αντίληψης για την Εκκλησία θα κάνουν πράγματα -υποτίθεται για το καλό της Εκκλησίας- τα οποία θα είναι ολοφάνερα αντίθετα με τις εντολές και τη θέληση του Χριστού. Για μια ακόμα φορά, εστιάζοντας την προσοχή από το επίγειο στο πνευματικό στον ορισμό του για την Εκκλησία, δήλωσε: Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αποτελεί κάποιο είδους μονοπώλιο ή επιχείρηση του κλήρου όπως νομίζουν οι αδαείς και όσοι είναι αποξενωμένοι από το πνεύμα της Εκκλησίας. Δεν είναι η πατρογονική περιουσία του ενός ή του άλλου ιεράρχη ή ιερέα. Είναι η στενά συνυφασμένη πνευματική ένωση όλων όσων πραγματικά πιστεύουν στον Χριστό, όσων παλεύουν με έναν ιερό τρόπο να τηρήσουν τις εντολές Του, με μοναδική επιδίωξη να κληρονομήσουν την αιώνια ευλογία που ο Χριστός Σωτήρας έχει προετοιμάσει για εμάς, και που αν αμαρτήσουν από αδυναμία, μετανιώνουν ειλικρινά και παλεύουν να «καρποφορήσουν καρπούς μετάνοιας» (Λουκάς 3:8). Αυτοί που σαν πρώτιστη έγνοια έχουν την εδραίωση της εγκόσμιας εξουσίας της Εκκλησίας μπορεί να αισθανθούν ότι απειλούνται από τον ορισμό της Εκκλησίας που δίνει ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος (ο οποίος θα πρέπει να σημειώσουμε πως ταυτίζεται με τον ορισμό του Αγίου Ιωάννη Maximovitch, καταδεικνύοντας έτσι πως αυτοί οι δυο ιεράρχες έχουν κοινή αντίληψη και μιλούν από την ίδια παράδοση). «Ναι» ακούγεται μερικές φορές ότι «η Εκκλησία είναι μυστική. Πρέπει όμως ναλάβουμε υπ' όψη μας την επίγεια διάσταση της Εκκλησίας όσο ανιαρή και αν μοιάζει». Παρ' όλο που η απάντηση του αρχιεπισκόπου πραγματικά αφήνει χώρο για τέτοιες προσεγγίσεις, τις απορρίπτει κατ' ουσία ως δικαιολογίες για εκκοσμίκευση της Εκκλησίας. Είναι αλήθεια πως η Εκκλησία δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τον κόσμο εντελώς μιας και εισέρχονται σ' αυτήν άνθρωποι που ζουν στον κόσμο και επομένως το «γήινο» στοιχείο στη σύνθεση της καθώς και η εξωτερική οργάνωση είναι αναπόφευκτα. Όμως όσο λιγότερο «γήινο» στοιχείο υπάρχει τόσο το καλύτερο για τους αιώνιους σκοπούς της. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το «γήινο» στοιχείο δεν θα πρέπει να επισκιάζει ή να καταπιέζει το καθαρά πνευματικό στοιχείο -δηλαδή το ζήτημα της σωτηρίας της ψυχής και της αιώνιας ζωής- για χάρη του οποίου η Εκκλησία θεμελιώθηκε και υπάρχει. Όπως παρατήρησε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος, η επισκίαση του πνευματικού από το γήινο στην εκκλησιαστική ζωή οδήγησε στην απώλεια ενός αναγκαίου στοιχείου για τους χριστιανούς: την συναίσθηση της διάκρισης μεταξύ του επίσημου και του σωστού. Στρέφοντας την προσοχή του στον έξω κόσμο, ο άνθρωπος ψάχνει την «αποδεκτή θέση» -τι είναι σωστό και καλό στα μάτια των άλλων- αντί γι' αυτό που είναι εσωτερικά καλό για τον Θεό και την συνείδηση του. Η εξιδανίκευση και η συμμόρφωση σε κάτι μόνο και μόνο επειδή αυτό είναι επισήμως «σωστό» ή «αναγνωρισμένο» είναι σαν επιδιώκεις να εξαπατηθείς, επειδή ο Σατανάς μπορεί εύκολα-ιδιαίτερα στους καιρούς μας-να κάνει να συνυπάρχουν η εξωτερική «επισημότητα» με το εσωτερικό ψέμα. Γι' αυτό τον λόγο συνήθιζε να λέει με έμφαση: Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Ορθοδοξία δεν είναι και δεν ήταν ποτέ μόνο αυτό που επίσημα καλείται «ορθόδοξο», διότι στους ψεύτικους και σατανικούς καιρούς μας η παρουσία παντού της ψευδό-ορθοδοξίας που σηκώνει κεφάλι και εγκαθιδρύεται στον κόσμο είναι ένα εξαιρετικά θλιβερό αλλά δυστυχώς αδιαφιλονίκητο γεγονός. Η ψεύτικη ορθοδοξία παλεύει λυσσαλέα να υποκαταστήσει την Ορθοδοξία όπως ο Αντίχριστος στην εποχή του θα παλέψει να εκτοπίσει και να αντικαταστήσει τον ίδιο τον Χριστό. ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΣ»; Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί τι εννοεί ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος όταν μιλά για τον «Αντίχριστο» διότι προσεγγίζει το θέμα με πνευματικό τρόπο χωρίς την «αίσθηση»(;) της Δευτέρας Παρουσίας. Για να μπορέσει κανείς να αναγνωρίσει τον Αντίχριστο και τον τρόπο με τον οποίο προετοιμάζει την έλευση του θα πρέπει να κοιτάξει πέρα από αυτό που φαίνεται καλό και κακό, δίκαιο και άδικο. Πρέπει να γίνει κατανοητή η αρχή που διέπει την ύπαρξη του και που δεν είναι άλλη από την μίμηση όλων όσων είναι ο Χριστός. Ακόμα και το όνομα του σημαίνει αυτόν που έρχεται στη θέση του Χριστού ή μοιάζει με τον Χριστό. Ο Αντίχριστος θα είναι η τελική και η πλέον απατηλή ενσάρκωση της πανάρχαιας προσπάθειας του Σατανά να αντιγράψει τον Χριστιανισμό, να φτιάξει μια νέα κοσμική εκδοχή του. Γράφει σχετικά ο Ι.Μ.Kontzevitch. «Ο Αντίχριστος θα εμφανιστεί όχι σαν ένας απόλυτος αθεϊστής ή σαν κάποιος οπαδός κινήματος που συνδέεται με τον αθεϊσμό, π. χ. μπολσεβικισμός, μιας και αυτός έχει δείξει στον κόσμο όλη την φρίκη που συνεπάγεται η αθεΐα. Μάλλον όπως λέει και ο Αγ. Εφραίμ ο Σύρος, «θα έρθει σαν κλέφτης με τέτοιο τρόπο ώστε να εξαπατήσει τους πάντες: θα εμφανιστεί ως ταπεινός, πράος, ως κάποιος που μισεί (όπως θα λέει ο ίδιος για τον εαυτό του) την αδικία, απεχθάνεται τα είδωλα, θα προκρίνει την ευλάβεια, θα είναι καλός, θα αγαπάει τους φτωχούς, όμορφος σε υπερβολικό βαθμό, συνεπής και πρόσχαρος με όλους. Θα εκτιμά πολύ τον Εβραϊκή φυλή μιας και οι Εβραίοι θα αναμένουν τον ερχομό του. Όμως μαζί με όλα αυτά θα κάνει σημεία και θαύματα και τρομερά θεάματα και θα έχει μεγάλη εξουσία. Και θα χρησιμοποιήσει ύπουλα μέσα για να τους ευχαριστήσει όλους ώστε σύντομα οι άνθρωποι να τον αγαπήσουν. Δεν θα δωροδοκείται, δεν θα μιλά με θυμό, δεν θα έχει ζοφερό παρουσιαστικό, αλλά με ευπρεπή όψη θα εξαπατά τον κόσμο μέχρι να γίνει βασιλιάς». Με την φιλοσοφική και πατερική κατανόηση της πραγματικότητας του Αντίχριστου που διέθετε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος καταλάβαινε ότι δεν χρειάζεται κανείς να ζήσει κατά την διάρκεια της βασιλείας του-μεταφορικά και κυριολεκτικά- για να γίνει οπαδός του. Μπορεί κάποιος να συρθεί σε αυτό που ο Αντίχριστος αντιπροσωπεύει- τον κίβδηλο Χριστιανισμό- από αυτό που έχει κοινό μαζί του: την εσωτερική απουσία του Χριστού. Ο σκοπός όλων όσων προσφέρει ο Χριστός είναι να προετοιμάσει τους ανθρώπους για την Ουράνια Βασιλεία, ενώ του κίνητρο του Αντίχριστου είναι να δέσει τους ανθρώπους με κάθε δυνατό τρόπο στην γη. Αυτή η διάκριση παρόλο που είναι απλή και ξεκάθαρη, ίσως να μην τόσο ευδιάκριτη διότι ο Αντίχριστος -όπως και πολλοί από τους προκατόχους του- θα είναι πολύ «πνευματικός» δένοντας τους ανθρώπους στη γη ακόμα και με την φαινομενική εκδήλωση πραγμάτων που σκοπεύουν να οδηγήσουν τον άνθρωπο στον παράδεισο. Η μίμηση του Χριστιανισμού θα είναι διακριτή μόνο από όσους έχουν διατηρήσει μέσα τους μια αίσθηση του τι είναι εκ γενετής φθαρτό και γήινο και τι είναι ουράνιο και αιώνιο. Η αποστασία για την οποία μιλά ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος είναι ακριβώς η απώλεια αυτής της διάκρισης και αυτής της επιθυμίας. Και πάλι ο Αγ. Εφραίμ ο Σύρος γράφει πως όταν έρθει ο Αντίχριστος, «οι άνθρωποι που έχουν το νου τους μόνο στα ζητήματα αυτής της ζωής και αγαπούν τα επίγεια δεν θα τον δουν όπως πραγματικά είναι διότι όποιος είναι δεμένος με τα επίγεια παρόλο που θα ακούσει δεν θα πιστέψει και θα περιφρονήσει όποιον λέει τέτοια πράγματα. Οι άγιοι όμως θα δυναμώσουν γιατί περιφρονούν κάθε φροντίδα αυτής της ζωής». Χριστιανισμός χωρίς «γεύση» είναι γεμάτος κοσμικότητα μεταμφιεσμένη σε πνευματικότητα. Και αυτή η εκκοσμίκευση καθιστά τον Χριστιανισμό ευάλωτο στον πειρασμό του Αντίχριστου. ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ Μελετώντας τα γραπτά του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου για την αποστασία μπορεί κάποιος να διακρίνει τρία στάδια στα οποία αναφέρεται, τα οποία ξεκινούν από τα προφανή και καταλήγουν στα πλέον δύσκολα αναγνωρίσιμα. ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ Στο πρώτο επίπεδο έχουμε την απώλεια της «γεύσης" του χριστιανισμού γενικά. Οι ρίζες αυτής της απώλειας βρίσκονται στο σχίσμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης και στον βαθμιαίο σχηματισμό στην μεσαιωνική Δύση ενός «νέου χριστιανισμού» όπου η έκπτωτη λογική του ανθρώπου έγινε το κριτήριο της αλήθειας αντί της θεϊκά αποκαλυμμένης παράδοσης. Στην ουσία αυτή η αλλαγή προοπτικής θεώρησης από το πνευματικό στο φυσικό ήταν αυτή που οδήγησε μέσω της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού στον ασύστολο υλισμό της εποχής μας- έναν υλισμό που τυφλώνει πνευματικά τον σύγχρονο άνθρωπο. «Μπορεί να διακρίνει κανείς ένα είδος αόρατου χεριού που ενεργεί λογικά και το οποίο εργάζεται στην κατεύθυνση του να δέσει τους ανθρώπους όσο πιο ισχυρά γίνεται σ' αυτή την πρόσκαιρη, γήινη ζωή την ώρα που αναμφίβολα η αιώνια ζωή μας περιμένει όλους», έγραψε ο Αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος. Ο Αβέρκιος κατάλαβε πως ο υλισμός διαβρώνει την πίστη των Χριστιανών χωρίς καν οι ίδιοι να το καταλάβουν. Ακόμη και η φαινομενική στάση «κατά της εκκοσμίκευσης» ή οι συζητήσεις για τον παράδεισο μπορεί να είναι γεμάτες κοσμικές αντιλήψεις που αντίκεινται στη βάση του Χριστιανισμού εάν έχει χαθεί η σωστή αντίληψη του «κόσμου». Επιπλέον, αυτό που από μια Ορθόδοξη θεώρηση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανήθικο, καταλήγει επιτρεπτό για έναν χριστιανισμό μολυσμένο από την κοσμικότητα. Γράφει σχετικά: Για τι είδους γνήσια ένωση όλων των Χριστιανών στο όνομα της Χριστιανικής αγάπης μπορούμε να μιλάμε, όταν υπάρχει άρνηση της αλήθειας, όταν η απάτη ελέγχει τα πάντα, όταν η γνήσια πνευματική ζωή μεταξύ ανθρώπων που αυτοαποκαλούνται χριστιανοί έχει στεγνώσει και έχει αντικατασταθεί από μια σαρκική-ζωώδη ζωή τοποθετημένη ψηλά σε βάθρο και επικαλυμμένη από την ιδέα της δήθεν φιλανθρωπίας, η οποία υποκριτικά δικαιώνει κάθε είδους πνευματική υπερβολή, κάθε είδους ηθική αναρχία. Πραγματικά από εδώ απορρέουν όλοι αυτοί οι αμέτρητοι «χοροί», τα διάφορα «παιχνίδια» και διασκεδάσεις οι οποίες παρά την ανήθικη και αντιχριστιανική φύση τους απολαμβάνουν μιας ανεκτικής αντιμετώπισης ακόμη και από πολλούς σύγχρονους κληρικούς οι οποίοι συχνά διοργανώνουν και συμμετέχουν σε τέτοιες εκδηλώσεις. Χάνοντας επαφή με την ουσία της πίστης - το οποίο με μια λέξη είναι εκκοσμίκευση- η Χριστιανοσύνη αποστερεί τους πιστούς από μια ζωντανή επαφή με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Επομένως οι χριστιανοί πρέπει να βρουν υποκατάστατα αυτής της χάρης μέσω «πνευματικών εμπειριών». Ταυτοχρόνως ψάχνουν σ' αυτό τον κόσμο για ένα υποκατάστατο του άλλου κόσμου ο οποίος δεν τους είναι πια απτός. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος έγραψε για αυτούς τους «νέο-χριστιανούς»: Θέλουν την μακαριότητα σ' αυτόν τον κόσμο τον φορτωμένο με πλήθος αμαρτιών και φαυλοτήτων, και την περιμένουν με ανυπομονησία. Πιστεύουν ότι ο ασφαλέστερος τρόπος για να αποκτήσουν αυτή την μακαριότητα είναι μέσω του «οικουμενικού κινήματος», δηλ. της ένωσης και ενοποίησης όλων των ανθρώπων σε μια «νέα» εκκλησία η οποία θα περιλαμβάνει όχι μόνο ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες αλλά και εβραίους, μουσουλμάνους και παγανιστές, με τον καθένα από αυτούς να διατηρεί τις πεποιθήσεις και τα λάθη του. Αυτή η κατά φαντασία «Χριστιανική» αγάπη στο όνομα της μελλοντικής μακαριότητας του ανθρώπου στη γη δεν μπορεί παρά να ποδοπατεί την Αλήθεια. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ονόμασε νέο-χιλιασμό αυτή την πίστη για την μελλοντική επί γης μακαριότητα (όπου χιλιασμός είναι η αρχαία αιρετική πίστη για την χιλιετή βασιλεία του Χριστού ως επίγειου βασιλιά). Διέβλεψε ότι η εξωτερική «οικουμενική ενότητα» που επιζητά ο νέο-χιλιασμός δεν θα ήταν άλλο από την επίσημη ενότητα που εγκρίνεται και υποστηρίζεται από τον Αντίχριστο. Για τον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο, το σύγχρονο οικουμενικό κίνημα ήταν ενδεικτικό και για κάτι ακόμη: την διάχυτη δυσπιστία για την απόλυτη αλήθεια. Δια μέσου αυτής της δυσπιστίας επέρχεται μια απροθυμία να πάρεις θέση για οτιδήποτε, και μια αποδοχή ή ακόμα και δικαίωση του κακού λόγω αδύναμης θέλησης, όλα αυτά στο όνομα της πιο επιφανειακής ιδέας της «χριστιανικής αγάπης και ειρήνης»· Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος το διατύπωσε ως εξής: Στον καιρό μας, όταν υπάρχουν τόσο ισχυρές αμφιβολίες ακόμη και για την ύπαρξη της Αλήθειας, όταν κάθε «αλήθεια» θεωρείται σχετική και θεωρείται θεμιτό για κάθε έναν να έχει την δική του «προσωπική αλήθεια», η πάλη για την Αλήθεια αποκτά πραγματικό ξεχωριστό νόημα. Και όποιος δεν συμπαθεί αυτό τον αγώνα, όποιος τον βλέπει μόνο σαν εκδήλωση φαρισαϊσμού και προτείνει να ταπεινώνεται κανείς μπροστά στο ψεύδος αποστρεφόμενος την Αλήθεια, θα πρέπει να αναγνωρίζεται ως προδότης της Αλήθειας, όποιος και αν είναι, όπως και να αποκαλεί τον εαυτό του. Όσοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους σ' αυτόν τον κόσμο πρέπει αναγκαστικά είτε να παραδοθούν στην απόγνωση, είτε να κλείσουν τα μάτια στον αυξανόμενο εκφυλισμό σε κάθε έκφραση της δημόσιας ζωής. Η σχετικιστική και αμφιταλαντευόμενη στάση τους βοηθά στην εξαπόλυση των δυνάμεων του Σατανά στους έσχατους καιρούς. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος τονίζει σχετικά: Οι «υπουργοί του Σατανά» ή με άλλα λόγια οι υπηρέτες του επερχόμενου Αντίχριστου, κάνουν χρήση αυτής της πνευματικής τύφλωσης της πλειοψηφίας των σύγχρονων ανθρώπων και εργάζονται με επίμονο και πεισματικό τρόπο χρησιμοποιώντας γνήσια σατανική ενέργεια. Χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμο μέσο και με τη βοήθεια όλων όσων είναι υπό την κατοχή τους σφιχτοδένουν επάνω τους μύστες οι οποίοι ηθελημένα ή άθελα, πρόθυμα ή απρόθυμα, συνεργάζονται μαζί τους για τη δημιουργία στον κόσμο συνθηκών και καταστάσεων κατάλληλων για την εμφάνιση του Αντίχριστου ως άρχοντα του κόσμου και αφέντη της ανθρωπότητας. Σε κάποιο άλλο σημείο ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος γράφει περισσότερα για το ίδιο θέμα: η βασικότερη επιδίωξη των υπηρετών του επερχόμενου Αντίχριστου είναι να καταστρέψουν τον παλιό κόσμο με όλες τις παλιές αντιλήψεις και «προκαταλήψεις» του και να οικοδομήσουν στη θέση του ένα νέο κόσμο κατάλληλο να υποδεχτεί τον επερχόμενο «νέο ιδιοκτήτη» του ο οποίος θα πάρει τη θέση του Χριστού και θα προσφέρει στους ανθρώπους στη γη, αυτό που δεν τους έδωσε ο Χριστός. Πρέπει να είναι κανείς εντελώς τυφλός πνευματικά, εντελώς ξένος με τον αληθινό Χριστιανισμό για να μην τα καταλαβαίνει όλα αυτά. ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ Στο δεύτερο στάδιο της αποστασίας όπως το περιγράφει ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος, οι ορθόδοξες εκκλησίες -για να συμβαδίζουν με το πνεύμα των καιρών- θα εγκαταλείψουν κάποιες από τις παραδοσιακές φόρμες και εκκλησιαστικές θέσεις τις οποίες θα θεωρήσουν ξεπερασμένες, και θα αποκοπούν έτσι από την παράδοση η οποία διατηρεί «το άρωμα και τη γεύση» της βάσης του Χριστιανισμού. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους η Ορθοδοξία μετατρέπεται σε κοσμική ψευδό-ορθοδοξία. Η ουσία της Ορθοδοξίας δεν μπορεί να μεταδοθεί το ίδιο το πλαίσιο της αποδοχής της έχει εξαφανιστεί. Ο Αβέρκιος εξήγησε αυτό που κάποτε είπε για την Ορθόδοξη Εκκλησία ο Μέγας Αθανάσιος, ότι δηλαδή η Εκκλησία δεν πρέπει να υπηρετεί την εποχή της. Η Εκκλησία ποτέ δεν συμμορφώνεται στον κόσμο. Πραγματικά ο ίδιος ο Κύριος είπε στους μαθητές Του στον Μυστικό Δείπνο: «Δεν είστε αυτού του κόσμου». Πρέπει να τηρούμε αυτούς τους λόγους αν θέλουμε να είμαστε πιστοί στον αληθινό Χριστιανισμό. Η αληθινή Εκκλησία του Χριστού ήταν, είναι και θα παραμείνει ξένη σ' αυτόν τον κόσμο. Χωρισμένη από αυτόν, μπορεί να μεταδώσει τα θεϊκά διδάγματα του Κυρίου απαράλλαχτα, διότι αυτός ο χωρισμός είναι που την διατηρεί αναλλοίωτη όπως αναλλοίωτος είναι και ο Θεός ο ίδιος. Κάποτε στις αρχές της δεκαετίας του 60 ένας ιεροσπουδαστής άκουσε τον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο να βηματίζει για πολλή ώρα σε κάποιο διάδρομο του μοναστηριού. Στο τέλος πήγε και τον ρώτησε τι συμβαίνει. «Αδερφέ», απάντησε ο ενάρετος ιεράρχης «ο όρος Ορθοδοξία κατάντησε χωρίς νόημα γιατί η ανορθοδοξία έχει μεταμφιεστεί φορώντας το εξωτερικό προσωπείο της Ορθοδοξίας. Έτσι πρέπει να φτιάξουμε ένα νέο όρο γι' αυτό που αποκαλούμε Ορθοδοξία, όπως ακριβώς κάποτε υπήρχε η ανάγκη να φτιάξουμε τον όρο Ορθόδοξος- και κάτι τέτοιο δεν είναι τόσο εύκολο». Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος θεωρούσε ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες και οι ηγέτες τους για διάφορους λόγους δεν εκτίμησαν σωστά την απόκοσμη βάση της Ορθόδοξης παράδοσης όπως αυτή παραδίδεται από πατέρα σε υιό αδιατάρακτα στους αιώνες. Έγραψε σχετικά: Όπου έχει σπάσει ο κληρονομημένος πνευματικός δεσμός με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος -ο οποίος πηγαίνει πίσω στο παρελθόν μέχρι τους Αποστόλους και τους διαδόχους τους-, όπου έχουν εισαχθεί διάφορες καινοτομίες στην πίστη και στα ήθη με σκοπό την «συμπόρευση με το πνεύμα των καιρών», την «πρόοδο», την προσαρμογή στις απαιτήσεις και την μόδα αυτού του κόσμου που ζει μέσα στο ψέμα και την αποφυγή μιας παλιομοδίτικης εικόνας, εκεί δεν μπορεί να γίνει λόγος πλέον για αληθινή Εκκλησία. Οι νεωτερισμοί αυτοί πολλές φορές σκοπό έχουν να καταστήσουν πιο εύκολο τον αγώνα της Ορθόδοξης ζωής ή να την κάνουν να μοιάζει λιγότερο «αλλόκοτη» στα μάτια του κόσμου. Σχετικά μ' αυτό, αναφέρει ότι η βαθύτερη έννοια της πρακτικής αυτής είναι αιρετική, εφόσον η ορθόδοξη πίστη διδάσκει την οικοδόμηση της ζωής σύμφωνα με τις απαιτήσεις της χριστιανικής τελειότητας ενώ η αίρεση παίρνει από τον Χριστιανισμό μόνο εκείνα τα στοιχεία που είναι συμβατά με την σύγχρονη πολιτιστική ζωή και μέχρι του βαθμού που αυτά είναι συμβατά. Χαμηλώνοντας τους κανόνες και τα μέτρα της ορθόδοξης ασκητικής πάλης είναι σαν να στερείς ένα μέσο αυτοκάθαρσης, σαν να αρνείσαι στους ανθρώπους την δυνατότητα της ψυχοσωτήριας μετάνοιας κάθε φορά που αποτυγχάνουν να τηρήσουν το πνεύμα και όχι το γράμμα του κανόνα. Είναι σαν να υποσκάπτεις τα ίδια τα θεμέλια της Ορθοδοξίας, η οποία Ορθοδοξία όπως λέει ο Αβέρκιος «είναι μια ασκητική πίστη που καλεί σε ασκητική προσπάθεια για το ξερίζωμα των αμαρτωλών παθών και την εμφύτευση των Χριστιανικών αρετών». Σε άλλες περιπτώσεις , οι παραδόσεις εξετάζονται σχολαστικά και αλλάζουν για να ικανοποιήσουν την υπερηφάνεια σύγχρονων θεολόγων που αποκόπτονται από την άμεση, ζώσα μετάδοση της παράδοσης, παλεύουν να ανακαλύψουν «νέους δρόμους στην Ορθόδοξη θεολογία», να αντιληφθούν την ιστορία διανοητικά και να μετατρέψουν την Ορθόδοξη πρακτική σε τεχνητή καθαρολογία. Κραυγάζουν για το πόσο σημαντική είναι η ανανέωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, για «αναθεωρήσεις στην Ορθοδοξία» σε θέματα που ισχυρίζονται ότι έχουν καταντήσει στερεότυπα ετοιμοθάνατα. Αυτή η νέα γενιά «ορθοδόξων» δεν είναι τίποτε άλλο από νέο-σχολαστικούς. Θεολογούν χωρίς την κατάλληλη αίσθηση για την παραδοσιακή ατμόσφαιρα της Εκκλησίας που ανέδειξε αγίους. «Από τους καρπούς των έργων τους θα τους αναγνωρίσεις» (Ματθ. 7:20). Η παραδοσιακή Ορθοδοξία με όλες τις υποτιθέμενες συσσωρεύσεις πολιτισμικών προσμίξεων έχει γαλουχήσει αγίους, ακόμα και στην εποχή μας. Η «αναστυλωμένη» και η «εκ νέου ανακαλυφθείσα» ορθοδοξία παρ' όλη την προβολή της ως καθαρότερης και καλύτερα πληροφορημένης, στην καλύτερη περίπτωση έχει δώσει έξυπνους ανθρώπους. Η πνευματική ανεπάρκεια της τελευταίας είναι αποτέλεσμα της πεποίθησης των θεολόγων της ότι γνωρίζουν καλλίτερα από ότι οι σύγχρονες ζωντανές παρακαταθήκες της ορθόδοξης αγιοσύνης. Οι Εκκλησίες στην προσπάθεια τους να συμβαδίσουν με την εποχή μπορούν να χάσουν την γεύση της ορθοδοξίας και να αιχμαλωτιστούν από το πνεύμα του μοντέρνου οικουμενικού κινήματος το οποίο όπως είδαμε δεν είναι τίποτε άλλο από μια εκδήλωση της διαδικασίας της παγκόσμιας αποστασίας. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος έχει πει κατά καιρούς: Το καταστροφικό πνεύμα της αποστασίας έχει ήδη εισχωρήσει και στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Εξέχοντες ιεράρχες μας, ανακοινώνουν ανοικτά την έλευση μιας νέας εποχής και κυνικά προτείνουν την αποκοπή από το παρελθόν ενώ συναθροίζονται για να δημιουργήσουν μια εντελώς νέα εκκλησία σε στενή οικουμενική επαφή και ομοφωνία με τους αποστάτες της αληθινής πίστης και Εκκλησίας. Για πολύ καιρό ακούγαμε ότι ο ορθόδοξος κλήρος συμμετέχει σ' αυτή την κίνηση για να μπορέσει να μαρτυρήσει στους λαούς των άλλων δογμάτων την αγία αλήθεια της Ορθοδοξίας όμως είναι δύσκολο πλέον να πιστέψουμε πως αυτή η δήλωση είναι κάτι περισσότερο από στάχτη στα μάτια. Οι συχνές θεολογικές δηλώσεις τους στο διεθνή τύπο μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για προδότες της ιερής Αλήθειας. ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ Τελικά το τρίτο στάδιο της αποστασίας για το οποίο προειδοποιεί ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος πραγματοποιείται όταν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες παρ' όλο που διατηρούν όλες τις παραδόσεις αυτού που αποκαλούν «αληθινή Ορθοδοξία», ταυτόχρονα χάνουν αυτή την πολύτιμη αίσθηση της πίστης τους και μολύνονται από ένα κοσμικό πνεύμα μεταμφιεσμένο σε πνευματικότητα. Αυτό λαμβάνει χώρα μέσω: α) της απώλειας της αληθινής χριστιανικής αγάπης χωρίς την οποία όλες οι παραδόσεις όχι μόνο δεν μεταφέρουν την χάρη αλλά μετατρέπονται σε καταδικαστικές για αυτούς που τις ακολουθούν και β) με την χρήση εξωτερικών φορμών και υποστηριγμάτων της πίστης (τα οποία επιδιώκουν να δημιουργήσουν συνειρμούς για την άλλη ζωή) για επίγειους σκοπούς. Μέσα από αυτούς τους παράγοντες αναδύεται ένα άλλο είδος ψευδό-ορθοδοξίας ακόμα πιο ύπουλης αυτή την φορά διότι μπορεί να μιμηθεί όλους τους εξωτερικούς τύπους. Κάποια από τα συμπτώματα, τα οποία ανιχνεύονται και στην ψευδο-ορθοδοξία του δευτέρου σταδίου της αποστασίας, θα περιγράψουμε παρακάτω. «ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ» ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος κατάλαβε πως όταν η γεύση της Ορθοδοξίας έχει χαθεί και η εκκλησία αντιμετωπίζεται πρωτίστως ως ένας επίγειος οργανισμός, τότε η συμμετοχή στο Μυστικό Σώμα του Χριστού συγχέεται με την συμμετοχή στη μια ή στην άλλη διοικητική εκκλησιαστική παράταξη. Οι ζωές των ανθρώπων ενδέχεται να καταστραφούν με το πρόσχημα της κάθαρσης στην εκκλησία εάν αυτοί δεν κρίνονται επωφελείς για την οργάνωση. Κληρικοί, λαϊκοί και μοναχοί δυσπιστούν ο ένας έναντι του άλλου για να προστατέψουν τα επίγεια συμφέροντα της αντίστοιχης παράταξης. Μια εκκλησιαστική ομάδα μπορεί να αποκοπεί από μια άλλη και να προσπαθήσει να νομιμοποιήσει την θέση με χρήση νόμιμων και κανονικών εκκλησιαστικών τύπων. Περισσότερες από μια εκκλησιαστικές ομάδες μπορεί να ενωθούν σχηματίζοντας μια υπέρ-παράταξη για να αισθάνονται ακόμα πιο νόμιμες. Μπορεί να μιλούν για την εξωτερική ενότητα τους ωσάν αυτή να αντιπροσωπεύει την αληθινή πνευματική ενότητα της Εκκλησίας. Όμως το γεγονός ότι πρόκειται απλώς για μια πολιτική συμμαχία προδίδεται από την πολεμική που ασκούν έναντι των Ορθόδοξων ομάδων που δεν έχουν προσχωρήσει στην οργάνωση τους. Αυτοί που έχουν ενστερνιστεί την «κομματική» ψυχολογία, χάνουν την αίσθηση της αγιότητας και δοξάζουν πρόσωπα κυρίως επειδή αυτά αναγνωρίζονται από την παράταξη τους ή επειδή είναι οι πιο εξέχοντες εκπρόσωποι της. Η κανονικότητα, η οποία αποτελεί ισχυρό όπλο στις παραταξιακές έριδες, χρησιμοποιείται με αυθαίρετο τρόπο και λανθασμένα συγχέεται με την «αναγνώριση» της μιας παράταξης από κάποια άλλη. Κατά συνέπεια αυτός που χρησιμοποιεί αποτελεσματικότερα την προπαγάνδα εμφανίζεται ως «κανονικός»· Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος απωθούνταν από την λογική της αποκαλούμενης «κομματικής πολιτικής» επειδή έβλεπε πως δεν είχε καμία σχέση με τον πυρήνα του Χριστιανισμού. Παρ' όλο που τον τελευταίο καιρό -τώρα που η αγάπη των πολλών έχει κρυώσει (Ματθ.24:12)- η πολιτική αυτή έχει φτάσει σε ακραίο σημείο, εν τούτοις η «κομματική» ψυχολογία δεν είναι κάτι νέο για την σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για μια συνηθισμένη τάση της έκπτωτης σαρκικής πλευράς του ανθρώπου. Ακόμη και ο Απόστολος Παύλος χρειάστηκε να την αντιμετωπίσει όταν έγραφε προς την εκκλησία της Κορίνθου: όλοι σας λέτε είμαι του Παύλου, είμαι του Απολλώ, είμαι του Κυφά, κι εγώ σας λέω είμαι του Χριστού! Μήπως ο Παύλος σταυρώθηκε για χάρη σας; Η μήπως βαπτιστήκατε στο όνομα του Παύλου; Αν λοιπόν λέτε πως είστε του Παύλου ή του Κυφά, δεν είστε σαρκικοί; (Α’ προς Κορινθίους 1:12-13, 3:4). «Όταν χρησιμοποιείς την Εκκλησία σαν εργαλείο για πολιτικές ίντριγκες είναι σαν να υποτάσσεις το αιώνιο στο παροδικό, το ουράνιο στο γήινο, το ιερό στο αμαρτωλό». Στο άρθρο του «Ιερός Ζήλος» έγραψε σχετικά: «Παρομοίως υπάρχει ένας ψεύτικος ζήλος πίσω από την μάσκα του οποίου κρύβονται τα αφρίζοντα πάθη του συνηθισμένου ανθρώπου-κυρίως η υπερηφάνεια, η αγάπη για εξουσία και τιμές και τα συμφέροντα των ενδοεκκλησιαστικών παρατάξεων τα οποία παίζουν σημαντικό ρόλο στις πολιτικές διαμάχες και τα οποία δεν μπορούν να έχουν θέση στην πνευματική ζωή ή στην δημόσια εκκλησιαστική ζωή. Δυστυχώς όμως απαντώνται συχνά στις μέρες μας και αποτελούν κύριο αίτιο για κάθε διαμάχη και αναταραχή εντός της Εκκλησίας. Οι διαχειριστές και πρωταίτιοι αυτών των συμβάντων συχνά κρύβονται πίσω από κάποιο υποτιθέμενο ιδεαλισμό αλλά στην πράξη επιδιώκουν προσωπικούς σκοπούς, αγωνίζονται όχι για να ευχαριστήσουν τον Θεό αλλά τον εαυτό τους, και επιδεικνύουν ζήλο όχι προς δόξα Θεού αλλά για την δική τους δόξα και των υπολοίπων που ανήκουν στην ίδια παράταξη. Και όλο αυτό λαμβάνει χώρα χωρίς να ειπωθεί λέξη ότι πρόκειται για κάτι εντελώς ξένο και εχθρικό προς τον ιερό και αληθινό ζήλο, ενώ ταυτόχρονα είναι αμαρτωλό και εγκληματικό διότι δημιουργεί συμβιβασμούς στην Αγία Πίστη και στην Εκκλησία! «Η Εκκλησία», λέει σε κάποιο άλλο σημείο ο Αβέρκιος «μας δόθηκε για την σωτηρία των ψυχών μας και για τίποτε άλλο! Δεν μπορούμε να την μετατρέψουμε σε εργαλείο ή σε αρένα για τα πάθη μας και για ξεκαθάρισμα προσωπικών λογαριασμών». Σύμφωνα με τον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο η «κομματική πολιτική» ήταν ανιαρή ανεξαρτήτως παρατάξεων. Δεν άξιζε τον κόπο να της αφιερώσει κανείς την ζωή του και να παρατήσει την ευκαιρία να κάνει οικογένεια όπως έκανε ο ίδιος όταν έγινε μοναχός. Ήταν αυτή ακριβώς η έλλειψη συμφωνίας με την «κομματική ψυχολογία» που τον μετέτρεψε ουσιαστικά σε θύμα αυτών των πολιτικών. Αποπέμφθηκε από μόνιμο μέλος της συνόδου των επισκόπων γιατί αρνήθηκε να υποταχτεί στην κομματική γραμμή και προτίμησε να υποταχθεί στη συνείδηση του. Βλέποντας πως η «κομματική πολιτική» είχε διαβρώσει μαζί με τις άλλες και την δική του ομάδα, είπε στους πρώην ιερό σπουδαστές του: «Δεν είναι φανερό από αυτό ότι η Χάρη του Αγίου Πνεύματος εγκαταλείπει πλέον την σύνοδο μας;». Βεβαίως παραμένει το ερώτημα γιατί ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος μιλούσε τόσο ανοιχτά εναντίον του φαινομένου της «κομματικής πολιτικής». Δεν θα ήταν άραγε προτιμότερο να υποκριθεί πως όλες οι άλλες ορθόδοξες ομάδες δεν υπήρχαν και να επικεντρώσει την προσοχή του μόνο στον δικό του κύκλο; Η απάντηση είναι όχι διότι αυτό θα αποτελούσε για τον Αβέρκιο μια συρρίκνωση της ευθύνης του ως Απόστολος του Χριστού. Η «κομματική πολιτική» δηλητηρίαζε την αποστολή της Ορθοδοξίας στον ελεύθερο κόσμο, εμπόδιζε τον προσηλυτισμό και έκανε τους πιστούς να δίνουν περισσότερη βάση στους ψιθύρους του διαβόλου παρά στον Λόγο της Ζωής. Το να παραμείνει σιωπηλός ισοδυναμούσε με έγκλημα, διότι εφ' όσον το θέμα δεν διευθετούνταν ανοιχτά, όλοι όσοι είχαν πνευματικές αναζητήσεις δεν θα έβρισκαν ποτέ την βαθύτερη ουσία της Ορθοδοξίας η οποία από την φύση της είναι πάνω και έξω από οποιαδήποτε «κομματική πολιτική». Δεν θα είχαν ποτέ την εμπειρία της ζωντανής πραγματικότητας της αληθινής Εκκλησίας η οποία είναι η «στενά συνυφασμένη πνευματική ένωση όλων όσων πιστεύουν αληθινά στον Χριστό». «ΜΟΝΟΝ Ο ΙΕΡΟΣ ΖΗΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ χωρίς καμία πρόσμειξη πανουργίας ή αμφιλεγόμενης ύπουλης ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, πρέπει να καθοδηγεί όλες τις πράξεις μας» έγραψε ο αρχιεπίσκοπος. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ (ROLE PLAYING) Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος εντόπισε άλλο ένα σημάδι για το ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχαναν την γεύση της Ορθοδοξίας ακόμα και αν παρέμεναν προσηλωμένες σε όλους τους εξωτερικούς τύπους. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι οι ορθόδοξοι ηγέτες και οι εκπρόσωποι τους ήταν υποχρεωμένοι να υποδύονται ρόλους. Το παιχνίδι των ρόλων λαμβάνει χώρα όταν άνθρωποι μικροί, κινούμενοι από επίγεια φιλοδοξία επιδιώκουν να καταλάβουν θέσεις μέσα στη Εκκλησία προοριζόμενες για ανθρώπους μεγαλύτερου πνευματικού διαμετρήματος. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι εμπλεκόμενοι δεν έχουν κανένα πνευματικό κύρος και προκειμένου να ενδυθούν εξωτερικά αυτό το κύρος, καταφεύγουν σ' αυτό που ο αρχιεπίσκοπος ονομάζει «ανθρώπινη ευαρέσκεια». Κάτι τέτοιο είχε καυτηριαστεί από τον Απόστολο Παύλο ο οποίος από τα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού έκανε τον διαχωρισμό ανάμεσα στους αληθινούς εκπροσώπους του Χριστού και στους κόλακες: «Αν ευχαριστώ τους ανθρώπους μόνο, δεν θα έπρεπε να αποκαλούμαι υπηρέτης του Χριστού. (Γαλάτες 1:10). Όμως αφού μας επετράπη να μας εμπιστευτεί ο Θεός το Ευαγγέλιο Του, γι' αυτό και μιλάμε έτσι. Όχι για να ευχαριστούμε τους ανθρώπους αλλά τον Θεό, ο οποίος δοκιμάζει τις καρδιές μας. Όπως ξέρετε, ποτέ και σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε κολακείες ούτε κάποιο μανδύα ζηλοφθονίας, μάρτυρας μας ο Θεός. Ούτε επιδιώκουμε τη δόξα των ανθρώπων ..... (Α' Θεσσαλονικείς 2:4-6). Για να ευχαριστεί τους ανθρώπους πρέπει κανείς από την μια να κολακεύει τους σωστούς ανθρώπους και από την άλλη να καταστρέφει πιθανούς αντιπάλους αναλόγως των περιστάσεων. Πρέπει να παίρνει υπ' όψη του ανθρώπους με επιρροή ανεξαρτήτως με το αν αυτό συμφωνεί με την συνείδηση του. Τέλος, πρέπει να απονέμει επαίνους και αξιώματα και αυτό να το δημοσιοποιεί, προσχωρώντας σε συμμαχίες που στηρίζονται στην αμοιβαία αναγνώριση και όχι στην καρδιακή αγάπη. «Πόσοι» έγραψε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος «παραδίνουν την καρδιά τους στην προσπάθεια να αποκτήσουν με κάθε δυνατό μέσο βαθμούς, αξιώματα και ενδίδουν σε καλέσματα υψηλά ισταμένων προσώπων ακόμα και χρειαστεί να ποδοπατήσουν τις συνειδήσεις του;». Η συγκεκριμένη τακτική μπορεί να οδηγήσει σε εχθρότητα και διαιρέσεις εντός της Εκκλησίας. Το έναυσμα των βίαιων εχθροπραξιών και της διχόνοιας που καταστρέφουν από την ρίζα την ειρηνική πορεία της ενοριακής ζωής αλλά και την ίδια την ενορία μπορεί να δοθεί από την εμφάνιση ενός μόνο τέτοιου προσώπου που φαντάζεται πως είναι το κέντρο του σύμπαντος, που πιστεύει ότι όλοι πρέπει να τον συμβουλεύονται και να τον υπακούν σε όλα διότι οι κρίσεις του είναι αλάνθαστες. . . . Για τους ανθρώπους αυτού του είδους είναι σαν να μην υπάρχει η φωνή της συνείδησης και δεν αναγνωρίζουν το Νόμο του Θεού: είναι ικανοί για κάθε είδους σκόπιμη διαστροφή της αλήθειας, για κάθε είδους ψέμα και κακοπροαίρετη συκοφαντία εναντίον εκείνων που δεν συμφωνούν με τις ματαιόδοξες επιδιώξεις τους και δεν εγκρίνουν αυτή την στάση της αυτοϊκανοποίησης και την αχαλίνωτη επιθυμία τους να παίζουν παντού και πάντοτε ηγετικό ρόλο. Δεν διστάζουν μάλιστα να καταφέρονται εναντίον ανθρώπων που έχουν αναδειχθεί σε κάποιο αξίωμα με νόμιμο τρόπο και από αληθινά καλούς πάστορες, οι οποίοι όλο και σπανιότερα απαντώνται στην εποχή μας. Τέτοιοι άνθρωποι θα έπρεπε να θεωρούνται πολύτιμοι και όχι να διώκονται με ψέματα και συκοφαντίες από καθαρά προσωπικούς και ματαιόδοξους λόγους. Κάτι τέτοιο αποτελεί απεχθές αμάρτημα στα μάτια του Θεού. Τέτοιοι άνθρωποι κατεχόμενοι από το τρελό πάθους του έρωτα προς το πρόσωπο τους γίνονται όργανα των δυνάμεων του σκότους, των υπηρετών του επερχόμενου Αντίχριστου, για να διαταράξουν και να καταστρέψουν την Εκκλησία ξεκινώντας από τις ενορίες της. Είναι άνθρωποι κυριολεκτικά ασυνείδητοι. Όσοι συμμετέχουν σε αυτά τα παιχνίδια ρόλων, ενεργούν όπως θα περίμενε ο κόσμος να αντιδράσει κάποιος στη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή αντίθετα από ότι χαρακτηρίζει τους αυθεντικούς σύγχρονους «συνδέσμους» με την ορθόδοξη παράδοση. Οι «σύνδεσμοι» αυτοί με την ορθόδοξη παράδοση χαρακτηρίζονται από πλήρη φυσικότητα, έλλειψη προσποίησης και ελευθερία πνεύματος χωρίς προσπάθεια κατάταξης τους σε κάποια προκατασκευασμένη κατηγορία. Για κάποιον εκκλησιαστικό ηγέτη με ιδιαίτερη επίδοση σε παιχνίδια ρόλων, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος είπε ότι «φορούσε μάσκα». «Είναι τόσο υποκριτές» έγραψε «ώστε θέλουν να εμφανίζονται άγιοι όταν στην πράξη είναι το ακριβώς αντίθετο, θα λογοδοτήσουν όμως στον Θεό γι' αυτή τους την απόπειρα να εξαπατήσουν όσους τους εμπιστεύονται προς ίδιον όφελος». Τα παιχνίδια ρόλων μπορούν να πάρουν πολλές μορφές. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να εμφανιστεί ως αυθεντία στην πνευματική ζωή ή ακόμη και ως ένας άγιος γέροντας, υποβιβάζοντας έτσι υψηλά και ευγενικά πρότυπα στο χαμηλό πνευματικό επίπεδο των καιρών μας. Χρησιμοποιώντας μια φράση του Αποστόλου Παύλου, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος χαρακτηρίζει την κατάσταση ως «ζήλο χωρίς κατανόηση- ζήλο που χάνει την αξία του λόγω έλλειψης μιας σπουδαιότατης χριστιανικής αρετής: της διάκρισης η απουσία της οποίας φέρνει κακό αντί για όφελος». Σε άλλη περίπτωση μπορεί να εμφανιστεί με την μορφή των ψευτο-εκπροσώπων της Ορθοδοξίας. Ήδη έχουμε αναφερθεί σε θεολόγους της λεγόμενης αποκατεστημένης ή καινοτόμου Ορθοδοξίας. Τέτοιοι ψευδο-διδάσκαλοι δεν υπάρχουν όμως μόνο στους «φιλελεύθερους» κύκλους, αλλά και ανάμεσα στους ειδικούς των Πατερικών κειμένων, στους «κλασικιστές», στους «συντηρητικούς» και στους «παραδοσιακούς»- Οι ψεύτικοι εκπρόσωποι της Ορθοδοξίας μπορεί να κάνουν κάποιο να αισθάνεται ότι επιτέλους έχει αντιληφθεί τι σημαίνει Ορθοδοξία, στην πράξη όμως αφήνουν την ψυχή του ανέγγιχτη και ασυγκίνητη. Είπε γι' αυτούς ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος: Αλίμονο! Πόσο λίγοι υπάρχουν στην εποχή μας ακόμη και ανάμεσα στους μορφωμένους, ακόμη και ανάμεσα στους μοντέρνους θεολόγους, ακόμη και ανάμεσα όσων βρίσκονται στις τάξεις του κλήρου, που αντιλαμβάνονται σωστά την Ορθοδοξία και το που βρίσκεται η ουσία της. Προσεγγίζουν το ζήτημα με εντελώς εξωτερικό, τυπικό τρόπο και το επιλύουν με τόσο πρωτόγονο και αφελή τρόπο, παραβλέποντας τελείως το βάθος και την πληρότητα του πνευματικού του περιεχομένου. Κάποτε, όταν κάποιοι κληρικοί επιτίθονταν στη μνήμη ενός αγίου του 14ου αιώνα επειδή δεν ταίριαζε στη δική τους αντίληψη περί παράδοσης, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος τους αποκάλεσε «θεολόγους κουταβάκια». Ήταν οπαδοί της εξωτερικής σοφίας - για να δανειστούμε έναν όρο του π. Σεραφείμ Ρόουζ. Σύμφωνα με την άποψη του, τόσο οι αποκαλούμενοι φιλελεύθεροι όσο και οι ψευδο-παραδοσιακοί δάσκαλοι της Ορθοδοξίας δεν ήταν παρά οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Και οι δύο είχαν κριτική διάθεση, αγάπη για την λάμψη και τη θέση ότι «αυτοί γνωρίζουν καλύτερα» αφού είχαν μάθει την Ορθοδοξία κάνοντας έρευνα και είχαν καταλήξει σε λογικά και αξιόπιστα συμπεράσματα αντί να διδαχθούν από τα ζωντανά μέλη της. Μόνο η εξωτερική επαφή με έναν γνήσιο φορέα της παράδοσης δεν είναι αρκετή. Πρέπει να υπάρχει αγαπητική σχέση και ψυχική ενότητα με τον φορέα. Η αλήθεια είναι πως είναι δύσκολο να διακρίνει εξωτερικά κανείς την έλλειψη ή την παρουσία αυτής της αγαπητικής σχέσης, ειδικά αν δεν έχει επίγνωση του κόσμου της ευλάβειας μέσα στον οποίο γεννιέται ένας αληθινός φορέας της παράδοσης. Για παράδειγμα, θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει από τα τολμηρά και κατηγορηματικά κείμενα του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου ότι ανήκει σ' αυτούς που θεωρούν πως «γνωρίζουν καλύτερα». Αν όμως κανείς αντιληφθεί το πνεύμα των πνευματικών του πατέρων πρώτης και δεύτερης γενιάς, δηλαδή του Θεοφάνη της Πολτάβα και του Θεοφάνη του Αναχωρητή, τότε μόνο μπορεί να καταλάβει ότι ο Αβέρκιος κινείται αποκλειστικά στα πλαίσια της παράδοσης που παρέλαβε από αυτούς. Όπως όλοι οι αληθινοί Πατέρες της Εκκλησίας, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος δίδαξε τους άλλους όχι λόγω της υπερτιμημένης άποψης που είχε για τις γνώσεις του ή για την σπουδαιότητα του, αλλά διότι ένιωθε προσωπικά υπεύθυνος για τον ανεκτίμητο θησαυρό που του είχαν εμπιστευτεί οι άγιοι Πατέρες. ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ Η τελευταία μορφή αυτών των παιχνιδιών ρόλων επιτελείται από αυτούς που έχουν εκκλησιαστική εξουσία, σύμφωνα πάντα με τον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο. Αυτή η μορφή ίσως να είναι η πλέον σημαντική στην δημιουργία της ψευδο-ορθοδοξίας εφόσον οι εκκλησιαστικοί ηγέτες υποτίθεται πως δίνουν τον τόνο στην εκκλησιαστική ζωή. Ηγέτες χωρίς αληθινό αποστολικό ζήλο μπορεί να εργάζονται με πάθος αλλά για προσωπικές επιδιώξεις ή προς όφελος των παρατάξεων τους. Σχετικά με αυτούς ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος έγραψε ότι βλέπουν την Εκκλησία ως έναν ακόμη ανθρώπινο οργανισμό όπου απλώς φιλοδοξούν να παίξουν ηγετικό ρόλο. Σε κάποιο άλλο σημείο είπε σχετικά: προσπαθούν διαρκώς και κάποτε επιτυχώς να έχουν τον έλεγχο της Εκκλησίας στα χέρια τους και να γίνουν οι απόλυτοι ρυθμιστές της θρησκευτικής και εκκλησιαστικής ζωής των πιστών. Δεν διστάζουν να επιβάλλουν εκκλησιαστική πειθαρχία σε όσους αρνούνται να τους υπακούν κρατώντας τους έτσι κάτω από την εξουσία τους χωρίς αντιπολίτευση ή άλλη αντίδραση. Έχοντας μια κοσμική αντίληψη για την εξουσία, πιστεύουν πως η πρώτη τους προτεραιότητα είναι η ομαλή λειτουργία της εξωτερικής «μηχανής» της Εκκλησίας και όχι η σωτηρία των ψυχών. Εφόσον η άσκηση της αγάπης και η πατρική διαποίμανση είναι πέρα και έξω από αυτούς, βλέπουν την υποταγή σ' αυτούς ως μια άψυχη εκπλήρωση ενός κώδικα τυπικής συμπεριφοράς απαραίτητου για την λειτουργία του οργανισμού. Επειδή αντικειμενικά κατέχουν κάποιο εκκλησιαστικό αξίωμα και έχουν μιας μορφής ευσέβεια αρνούμενοι όμως την ισχύ που απορρέει από κάτι τέτοιο (2 Τιμόθεος 3:5), επικαλούνται πάμπολλους κανόνες για να επιβεβαιώσουν τον απόλυτο έλεγχο τους. Φυσικά οι κανόνες αυτοί έχουν κάποιο νόημα μόνο αν εφαρμόζονται με σωστό πνεύμα, με ποιμαντορική διάκριση και σύμφωνα με την συνείδηση της Εκκλησίας. Πολλοί ανυποψίαστοι πιστοί όταν τους επιβάλλονται τέτοια εξωτερικά πρότυπα μέσα σε τεχνητά πλαίσια, νιώθουν πως πρέπει να συμμορφωθούν σε αυτά με κάθε κόστος. Σύμφωνα με τα λόγια του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου: «πέφτουν στην επιρροή μη πνευματικών ηγετών και μέσα στην αθώα απερισκεψία τους υποστηρίζουν τα ματαιόδοξα εγχειρήματα τους και τους αντιμετωπίζουν ως τοποτηρητές του νόμου και της τάξης. Έτσι, στο βαθμό που ο εκκλησιαστικός ηγέτης προσπαθεί να παίξει έναν τέτοιο ρόλο, το ποίμνιο του αναμένεται να συμμορφωθεί με την δική του κοσμική άποψη για την εξουσία και να υιοθετήσει τον ρόλο της άμυαλης αγέλης. Οι ηγέτες δίνουν το λάθος παράδειγμα και οι πιστοί, οι οποίοι μπορεί να μην γνώρισαν ποτέ το σωστό, δεν έχουν να το συγκρίνουν με τίποτε. Δεν μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα στην επίσημη και στην αληθινή, ψυχοσωτήρια Ορθόδοξη ποίμανση και γι' αυτό οι ποιμένες που επιλέγουν δεν είναι λόγω πνευματικών χαρισμάτων αλλά επειδή πάνω απ' όλα είναι νόμιμα μέλη των «σωστών» εκκλησιαστικών παρατάξεων. (Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί πως αν για κάποιους λόγους η αναζήτηση αυτή δεν έχει θετική έκβαση, τότε εμφανίζεται μια άλλη αρνητική επίπτωση του να δίνει κανείς τόσο μεγάλη αξία στην υπηρεσιακή ιεραρχία: η πικρία του να μην θεωρείται κάποιος «νόμιμος»). Συχνά λόγω μιας τέτοιας μη-πνευματικής καθοδήγησης εμφανίζεται ένα είδος παράλυσης μεταξύ των πιστών. Το κυριότερο σύμπτωμα της είναι ο φόβος των πιστών να πάρουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία που τους υπαγορεύει η συνείδηση τους διότι τους έχουν δημιουργήσει την πεποίθηση πως ότι διαταράσσει το status quo δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης. Ντρέπονται να δείξουν με τις πράξεις τους πως αγαπούν τον Θεό με όλη τους την καρδιά ή ότι αγαπούν και εκείνους τους αγίους του Θεού που μπορεί να μην είναι ακόμη «επίσημοι». Η χρήση ισχύος για κοσμικούς σκοπούς είναι ιδιαίτερα λανθασμένη όταν πρόκειται για ιεράρχες διότι αυτοί υποτίθεται πως θα προμηθεύσουν τον κόσμο με τον σπόρο της απαξίωσης των εγκόσμιων. Ο ρόλος τους είναι να εμπνεύσουν, να καθοδηγήσουν και να ενθαρρύνουν τις προσπάθειες των πιστών να επαναφέρουν την θεϊκή παρουσία στην έκπτωτη γη και όχι να πάρουν τον έλεγχο αυτών των προσπαθειών και να τις τυποποιήσουν αφαιρώντας κάθε ίχνος ρίσκου από αυτές ώσπου να καταστούν εντελώς ανούσιες. Μια από τις συνήθεις φράσεις του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου ήταν «διαφθορά από την κορυφή», δηλαδή διαφθορά προερχόμενη από την νόμιμη εξουσία και γι αυτό τον λόγο ανεξέλεγκτη. Όταν εφιστούσε την προσοχή των πιστών σε τέτοιες πρακτικές, δεν τους παρότρυνε να ανοίξουν πόλεμο με την εξουσία, ή να είναι αυτομάτως καχύποπτοι απέναντι σε όποιον κατέχει μια αξιοσέβαστη θέση. Μάλλον τους προέτρεπε να μην συμμορφώνονται τυφλά στο γράμμα του νόμου χωρίς να γνωρίζουν αν αυτός ο νόμος χρησιμοποιείται για θεϊκούς σκοπούς ή για προσωπικό όφελος. Έγραψε κάπου: Η αληθινή Ορθοδοξία είναι εντελώς ξένη με κάθε είδους νεκρή τυπολατρεία. Σ' αυτή δεν υπάρχει τυφλή προσκόλληση στο γράμμα του νόμου γιατί είναι πνεύμα και ζωή (Ιωάννης 6:53). Όταν από εξωτερική και καθαρά τυπική θεώρηση τα πράγματα δείχνουν ορθά και νόμιμα αυτό δεν σημαίνει πως είναι έτσι και στην πραγματικότητα. Η Ορθοδοξία είναι η μία και μοναδική Αλήθεια, η γνήσια Αλήθεια, χωρίς καμία πρόσμειξη ή την παραμικρή σκιά ψέματος, διαβολής ή απάτης. Οτιδήποτε μπαίνει εμπόδιο στο δρόμο της Αλήθειας του Χριστού είναι ένα είδωλο. Έτσι αν κάποιος ακολουθεί τις προσταγές ενός εκκλησιαστικού ηγέτη που αντίκεινται στις εντολές του Χριστού, τότε φτιάχνει ένα είδωλο της «επισημότητας». Μια τέτοια ειδωλοποίηση οδηγεί στην αίσθηση πως «αν οι ηγέτες σφάλλουν τότε δεν υπάρχει ελπίδα». Όμως ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ξεκαθάρισε πως κανείς Ορθόδοξος Χριστιανός δεν θα μείνει ποτέ χωρίς ελπίδα αν διατηρεί μέσα του μια πνευματική κατανόηση της Εκκλησίας. «Οι πύλες της κολάσεως» έγραψε «δεν θα επικρατήσουν κατά της Εκκλησίας, μπορούν όμως να επικρατήσουν εναντίον όλων αυτών που θεωρούν τους εαυτούς τους πυλώνες της Εκκλησίας όπως δείχνει η Εκκλησιαστική ιστορία». Δεν χωρά αμφιβολία για την τοποθέτηση του αρχιεπίσκοπου Αβέρκιου. Αν κάτι βασίζεται σε λάθος αρχές δεν θα πρέπει να το αποδεχόμαστε ή να το αποσιωπούμε μόνο και μόνο επειδή έχει επίσημη σφραγίδα-προέλευση. Πρόκειται για «διαφθορά από την κορυφή». Η πραότητα και η ταπεινότητα δεν σημαίνουν υποταγή και δεν πρέπει να ενδίδουν στο έκδηλο κακό. Ο αληθινός Χριστιανός πρέπει να είναι πάντα ασυμβίβαστος απέναντι στο κακό, να το αντιμάχεται με κάθε διαθέσιμο μέσο για να ανακόψει με αποφασιστικότητα την εξάπλωση και την ενδυνάμωση του ανάμεσα στους ανθρώπους. Και πάλι ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος υπογραμμίζει τους κινδύνους από την επιδίωξη αποδοχής ή αναγνώρισης από οποιαδήποτε εξουσία απλά και μόνο λόγω της νομικής της ισχύος. Στην παρούσα εποχή όπου οι «πολλοί αντίχριστοι» που μάχονται ανοιχτά ή μυστικά τον Χριστό και την Εκκλησία Του έχουν ολοφάνερα το πάνω χέρι, κάθε προσπάθεια από μέρους μας να συγχρωτισθούμε με όσους κατέχουν εξουσία, κάθε δουλοπρεπής απόπειρα να τους ευχαριστήσουμε, να τους κολακέψουμε, ή και να αναζητήσουμε κάποιας μορφής νομιμοποίηση από μέρους τους αποτελεί προδοσία στον Χριστό Σωτήρα και εχθρότητα απέναντι Του ακόμη και αν αυτοί που ενεργούν κατά τέτοιο τρόπο φορούν ράσα. Με αυτή του την δήλωση ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος δίνει μια γλαφυρή εξήγηση των αρχών του Σεργιανισμού. Η αρχή αυτή σύμφωνα με την οποία ο μητροπολίτης Σέργιος συνθηκολόγησε στο άθεο Σοβιετικό καθεστώς με αντάλλαγμα να παραμείνει νόμιμος και να εξασφαλίσει την λειτουργία του ιδρύματος της Εκκλησίας δεν είναι απλώς κάτι που συμβαίνει κάπου αλλού και συγκεκριμένα στη Σοβιετική Ρωσία. Πρόκειται για μια παγκόσμια κατηγορία της ανθρώπινης ψυχής που απλώς έτυχε να πάρει δραματική μορφή στο πρόσωπο του μητροπολίτη Σέργιου: είναι η επιτέλεση μιας λάθος πράξης ή η αποδοχή ενός ψέματος για προσπορισμό του πρόσκαιρου πλεονεκτήματος της επίσημης αναγνώρισης προς όφελος υποτίθεται της Εκκλησίας. Σύμφωνα λοιπόν με το πνεύμα του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου, όπως έγραψε ο π. Σεραφείμ Ρόουζ, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να βρεθούν σε θέση νομικά ορθή αλλά ταυτοχρόνως εντελώς αντιχριστιανική. Αυτό συμβαίνει όταν η Χριστιανική συνείδηση υποχρεώνεται να συμμορφωθεί στις εντολές της εκκλησιαστικής αρχής επειδή αυτή είναι «κανονική». Αυτή η εκδοχή της τυφλής υπακοής μόνο και μόνο λόγω της κανονικότητας αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες της επιτυχίας του Σεργιανισμού στον αιώνα μας- τόσο εντός όσο και εκτός του πατριαρχείου της Μόσχας. Η τελική εκδήλωση του φαινομένου του Σεργιανισμού θα είναι η πλήρης υποταγή ακόμη και των πλέον «παραδοσιακών» Χριστιανών στον ίδιο τον Αντίχριστο. Δεν θα ασπαστούν βιαίως τις ιδέες και τις μεθόδους του Αντίχριστου. Το μόνο που θα απαιτηθεί από αυτούς θα είναι να αναγνωρίσουν την εξουσία του, κάτι που θα πράξουν για να διατηρήσουν την θέση τους στην ιεραρχία, την εκκλησιαστική οργάνωση, τις εκκλησιαστικές υπηρεσίες και την δυνατότητα ανοιχτής μετάληψης των Αχράντων Μυστηρίων. Η προδοσία τους δεν θα συνίσταται μόνο στην προσκόλληση τους στους τυπικούς κανόνες αλλά κυρίως στο ότι θα τοποθετήσουν αυτούς τους κανόνες υψηλότερα από την αφοσίωση τους στον Χριστό, που είναι και η πρώτη ευθύνη της Εκκλησίας. Οι άγιοι Πατέρες κάνουν μια πολύ συγκεκριμένη παρατήρηση βασισμένοι στην Αποκάλυψη του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Λένε λοιπόν πως η σφραγίδα του Αντίχριστου δεν θα τεθεί ταυτοχρόνως στο μέτωπο και στο χέρι, αλλά στο μέτωπο ή στο χέρι (Αποκάλυψη 13:16). Σύμφωνα με τον Άγιο Ανδρέα της Καισαρείας, όσοι δεχθούν την σφραγίδα στο μέτωπο θα είναι αυτοί που θα υιοθετήσουν τον τρόπο σκέψης του Αντίχριστου, ενώ αυτοί που θα την δεχθούν στο χέρι είναι αυτοί που μόνο θα αναγνωρίσουν την εξουσία του, λέγοντας πως κάτι τέτοιο είναι επιτρεπτό αρκεί κανείς να μείνει Χριστιανός στην ψυχή... Ο εξοστρακισμός της Χάρης του Αγίου Πνεύματος από το σημείο του θηρίου γεμίζει την καρδιά όλων αυτών με το πρώτο σημάδι -τον φόβο-που θα τους οδηγήσει αβίαστα στην καταστροφή. «Πάνω από όλα στη γη θέτουμε την ελευθερία της Εκκλησίας μας» - Αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος. Με βάση αυτή την πατερική διδασκαλία ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος μπορούσε εύκολα να προβλέψει πώς όλες οι Εκκλησίες, οικουμενικές, αντί-οικουμενικές, καινοτόμες και παραδοσιακές θα προσκυνήσουν τον Αντίχριστο. Αυτοί που νιώθουν μεγαλύτερο φόβο για την επίγεια εξουσία από ότι για τον Θεό θα βασιστούν στην έκπτωτη διάνοια τους για να δικαιολογήσουν την υποταγή τους, αφού οι καρδιές και οι συνειδήσεις τους δεν θα το δεχθούν ποτέ. Θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν τα εκκλησιαστικά ιδρύματα εγκαταλείποντας την πνευματική ελευθερία και την ηρωική εξομολόγηση, οι οποίες όπως επαναλάμβανε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος από μόνες τους θα συντηρήσουν το ανίκητο Σώμα του Χριστού. Έτσι θα επαληθευτεί η προφητεία του Αγίου Ιγνατίου Brianchininov όπως την μεταφέρει ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος: Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι το σκάφος της Εκκλησίας το οποίο κλυδωνίζεται εδώ και καιρό θα καταρρεύσει ξαφνικά και με φοβερό τρόπο. Πράγματι, κανείς δεν θα είναι σε θέση να το αποτρέψει. Τα διαθέσιμα μέσα για να υποστηρίξει κανείς την Εκκλησία ως ίδρυμα, προέρχονται από στοιχεία αυτού του κόσμου τα οποία είναι βλαβερά για την Εκκλησία και γι αυτό θα επιταχύνουν την πτώση της. Μακάρι ο Ελεήμων Θεός να υπερασπιστεί τους εναπομένοντες πιστούς Του. Αυτοί που απομένουν όμως είναι λίγοι και διαρκώς λιγοστεύουν. ΤΟ ΤΕΛΟΣ Για να παραμείνουμε πιστοί στον Χριστό, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος μας προειδοποιεί να μην εμπιστευόμαστε οτιδήποτε μοιάζει «λογικό» ή συμφωνεί με τις έκπτωτες διάνοιες μας. Αντιθέτως να ακολουθούμε την συνείδηση μας και τις εντολές του Κυρίου και γι αυτό θα πρέπει να περιμένουμε πως θα γίνουμε μισητοί από εκείνους που καθοδηγούνται από το πνεύμα αυτού του κόσμου - ανεξάρτητα αν ανήκουν στην κοσμική ή στην εκκλησιαστική σφαίρα. Έγραψε σχετικά: Στην εποχή μας, η αλήθεια τυπικά και επισήμως αποκαλείται ψέμα και το ψέμα αλήθεια. Και κάθε ένας από εμάς, ανεξάρτητα αν το επιθυμεί ή όχι, πρέπει να το πιστεύει ενάντια σε κάθε λογική και αιτία. Διαφορετικά, αλίμονο του! Όποιος ακολουθεί την συνείδηση του και τις διδαχές του Κυρίου θα καταλήξει να το πληρώσει ακριβά. Αυτή είναι η αλήθεια σε κάθε πτυχή της ζωής - ενίοτε και στο πεδίο της θρησκείας ή της Εκκλησίας. Αδερφοί! Ας μην παρασυρθούμε από το πνεύμα αυτού του κόσμου ούτε κατ' ελάχιστο. Γνωρίζουμε άριστα, από τον Λόγο του Κυρίου, ότι αυτός ο κόσμος κυβερνάται από τον βασιλιά του σκότους, ο οποίος καιροφυλακτεί με βιαιότητα. Πρόκειται για τον τρομερό εχθρό μας, αυτόν που πράττει το κακό, τον ψεύτη και εξαρχής δολοφόνο, τον διάβολο (Αγ. Ιωάννης 8:44). Ας μην φοβηθούμε την χλεύη και τον διχασμό, την καταπίεση και τον διωγμό από τα πειθήνια όργανα του. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος μπορούσε να δει με τα μάτια της ψυχής την υπονόμευση από μέρους του Σατανά και των παραμικρών προθέσεων των Ορθοδόξων Χριστιανών. Όσων οι ψυχές λαχταρούν την αγάπη, δεν την λαμβάνουν από τους Χριστιανούς, αν και οι Χριστιανοί γι αυτό θα έπρεπε να διακρίνονται (Αγ. Ιωάννης 13:35) με αποτέλεσμα η καρδιά τους να στεγνώνει και να γίνονται πικροί όπως και αυτοί που είναι γύρω τους. Καθώς η χριστιανική αγάπη εξατμίζεται, την θέση της παίρνουν υποκατάστατα τα οποία προσπαθούν να ενοποιήσουν την Εκκλησία μόνο εξωτερικά. Επισημότητα, προκαθορισμένοι τρόποι συμπεριφοράς, παιχνίδια ρόλων, ανθρώπινη ευαρέσκεια, πολιτικές συμμαχίες και άλλα πολλά, αποτελούν υποκατάστατα που ενώνουν μια ψεύτικη Εκκλησία, ένα κενό που αναμένεται να καλυφθεί από τον Αντίχριστο. Στην διάρκεια αυτής της διαδικασίας συμβαίνει αυτό που ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αποκαλεί «ξεκαθάρισμα» (λίχνισμα): ένας διαχωρισμός των σοφών και φρόνιμων αυτού του κόσμου από αυτούς που δεν ενδιαφέρονται για την γνώμη των άλλων και το μόνο που τους νοιάζει είναι να βρεθούν μαζί με το Χριστό στο Βασίλειο Του. Όπως είπε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αυτός ο διαχωρισμός του ψεύτικου από το γνήσιο δημιουργεί ένα βάρος στους ποιμένες που αγαπούν τον Θεό, διότι οι θεμελιώδεις διαφορές θολώνουν από τις απάτες του Σατανά: Πλέον η Χριστιανική ζωή καθίσταται πιο δύσκολη από ποτέ διότι οι παγίδες στο δρόμο της σωτηρίας της ψυχής έχουν αυξηθεί κατά πολύ και είναι πολύ εκλεπτυσμένες. Το ποιμαντικό έργο γίνεται δυσκολότερο και πιο υπεύθυνο. Τα προφητικά λόγια του Επισκόπου Θεοφάνη του Αναχωρητή αρχίζουν να εκπληρώνονται μπροστά στα ίδια μας τα μάτια: «Την εποχή εκείνη παρόλο που το όνομα των Χριστιανών θα ακούγεται παντού και οι εκκλησίες και οι λειτουργίες θα φαίνονται παντού, όλα αυτά θα είναι απλώς μια παρουσία, ενώ στο εσωτερικό τους θα υπάρχει αληθινή αποστασία». Εξ άλλου για τον σύγχρονο ποιμένα είναι πρωταρχικό και ουσιαστικό να δίνει το παράδειγμα μιας πνευματικής και ηθικής ζωής. Από αυτό απορρέει και το εξαιρετικά υπεύθυνο και σημαντικό έργο του να διδάξει τους πιστούς πώς να διακρίνουν την αληθινή Εκκλησία ανάμεσα στο πλήθος των ψεύτικων εκκλησιών. Με λόγια γεμάτα από πνευματική δύναμη και σοφία φυλαγμένα στο στήθος του πρέπει να προσελκύει όσους βρίσκονται σε λάθος δρόμο. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αισθανόταν το βάρος αυτής της ευθύνης περισσότερο ίσως από τους άλλους σύγχρονους Ορθόδοξους Πατέρες. Όπως και ο αγαπητός σε αυτόν Αγ. Ιωάννης της Κροστάνδης, μια γενιά πριν από τη δική του, κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: ο συμβιβασμός με την ιδέα του αναντίρρητου θριάμβου του κακού πάνω στον κόσμο είναι το δυσκολότερο πράγμα για τους σκοπούς ενός αληθινού ποιμένα. Η φράση του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου «πάσχουσα Ορθοδοξία» ήταν συχνά στα χείλια του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου. Αυτή η φράση αναφέρεται σε δύο πράγματα: στα πάθη που υποφέρουν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στην κοιλάδα των δακρύων στην πορεία τους προς την ουράνια πατρίδα αλλά και στον κατατρεγμό που υφίσταται η αιώνια Αλήθεια σ' αυτό τον έκπτωτο κόσμο όπου άρχοντας είναι ο διάβολος. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ήξερε εμπειρικά τι σημαίνει «πάσχουσα Ορθοδοξία». Λίγο πριν την κοίμηση του, με το σώμα άρρωστο αλλά με αγωνιστικό φρόνημα, ρωτήθηκε από κάποιο φίλο του για την κατάσταση της υγείας του. «Πώς να νοιώθω» είπε, «όταν η δόξα της Ορθοδοξίας φθίνει, το κακό θριαμβεύει, οι Χριστιανοί γίνονται όλο και πιο μισητοί και κατάπτυστοι, οι δε Ορθόδοξοι ίσως χειρότεροι από τους άλλους αφού τους έχουν δοθεί περισσότερα; Και ποιος θα υπερασπιστεί σ' αυτούς τους έσχατους και φοβερούς καιρούς την πάσχουσα Ορθοδοξία;». Στο τελευταίο του βιβλίο, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αναφέρει το πώς αυτή η ποιμαντική μέριμνα για την «πνευματική ερήμωση» των καιρών του επέδρασε πάνω στη μακροχρόνια ασθένεια του: Ως αποτέλεσμα της συναισθηματικής πίεσης που δέχομαι από όλα όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό, ταλαιπωρούμαι (τουλάχιστον έτσι το διατυπώνουν οι γιατροί) από διάφορες σοβαρές ασθένειες, οι οποίες σχεδόν με έχουν αποσπάσει από αυτή την πρόσκαιρη, επίγεια ζωή. Κι αυτό επειδή δεν μπόρεσα να συμβιβαστώ με ότι συμβαίνει γύρω μου και να το προσεγγίσω με αδιαφορία. Απαλλαγμένος τελικά από το δυσβάσταχτο ποιμαντικό φορτίο του, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος αναπαύθηκε το 1976. Από μια γήινη σκοπιά πέθανε ηττημένος. Ο πόλεμος του Σατανά με την αρετή θα λήξει με δική του επικράτηση. Στον ουρανό όμως, ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ήταν νικητής. Είχε ζήσει σύμφωνα με τις θεϊκές επιταγές και είχε ετοιμάσει τον εαυτό του να βρεθεί μεταξύ των αγίων. Τα λόγια του, γραμμένα λίγα χρόνια πριν το θάνατο του μας εμπνέουν να τον μιμηθούμε: Η ευλάβεια και η ευσέβεια ας είναι οι μοναδικοί πυρσοί που θα κρατούμε στα χέρια όπως έκανε και ο γέρων Συμεών - όμως με έναν άλλο μυστήριο τρόπο ας τα κρατήσουμε στα βάθη της καρδιάς και της ψυχής μας. Έτσι όταν θα φεύγουμε από αυτό τον κόσμο θα μπορούμε από καρδιάς να φωνάξουμε: «Κύριε, επέτρεψε τώρα στον δούλο Σου να αναπαυθεί εν ειρήνη σύμφωνα με την υπόσχεση Σου, διότι τα μάτια μου έχουν δει την σωτηρία Σου! . . . ». Η απόγνωση -δηλαδή η πεποίθηση πως δεν υπάρχει Αλήθεια και αγάπη- δεν υπήρχε στην καρδιά του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου όταν πέθανε. Έζησε μέσα στην Αλήθεια και την Αγάπη, και ήξερε πως κάποια μέρα αυτές θα θριάμβευαν, μετά από μια σύντομη βασιλεία του Αντίχριστου. (Αποκάλυψη 12:12 & 17:10). Στο τέλος των καιρών οι αληθινοί απόστολοι του Χριστού θα πεθάνουν ή θα φονευθούν όπως ακριβώς συνέβη στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού: το ηλιοβασίλεμα μοιάζει με την αυγή. Όμως τα φλογερά λόγια του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου μπορούν να μας προστατέψουν από τις δυσδιάκριτες απάτες που βρίσκονται μπροστά μας. Στάθηκε αμετακίνητος απέναντι στο κύμα της παγκόσμιας αποστασίας. Αποκάλυψε τις πιο έξυπνα κρυμμένες παγίδες του πονηρού και τις έδειξε σε όσους είχαν μάτια να τις δουν. Το μήνυμα του δεν ήταν μόνο να μην χάσουμε την αιώνια ελπίδα, αλλά μάλλον να μην συνδέσουμε αυτή την ελπίδα με εξωτερικά πράγματα που μπορεί να παραχαραχθούν. Με θάρρος και ψυχικό σθένος επιτέλεσε το καθήκον του, όχι όπως οι κόλακες αλλά με ευθύτητα και φόβο Θεού (Κολοσσαείς 3:22). Έτσι, πριν πεθάνει έγραψε τα παρακάτω αδιαμφισβήτητα λόγια : «Θα κριθώ κι εγώ όπως θα κριθούμε όλοι. Μπορώ όμως να πω, πως ό,τι έκανα το έκανα τίμια και σύμφωνα με τη συνείδηση μου, ανεξάρτητα από προσωπικότητες». ΟΥΡΑΝΙΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ Στις 1/14 Απριλίου του 1976 ο π. Σεραφείμ Ρόουζ έγραψε στην εφημερίδα (Chronicle: «Σήμερα πληροφορηθήκαμε για τον θάνατο του πνευματικού μας πατέρα και θεολογικού καθοδηγητή, αρχιεπισκόπου Αβέρκιου, ο οποίος μας αφήνει αληθινά ορφανούς. . .» Λίγο καιρό αργότερα, στις 22 Οκτωβρίου/ 4 Νοεμβρίου, ο π. Σεραφείμ προσερχόμενος στην εκκλησία για την πρωινή λειτουργία διηγήθηκε σε έναν πνευματικό αδερφό του το υπέροχο όνειρο που είδε την προηγούμενη νύχτα. Είχε δει τον αγαπημένο του αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο να στέκεται σε πράσινα χλοερά σκαλοπάτια που οδηγούσαν προς τα πάνω. Υπήρχαν τεράστια πλήθη ανθρώπων σαν σε υπαίθρια συγκέντρωση και ο π. Σεραφείμ βρισκόταν ανάμεσα τους. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος ακτινοβολούσε. Ήταν ντυμένος σε εκτυφλωτικό λευκό όπως και όλοι οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένου ενός διακόνου και του π. Σεραφείμ του ίδιου, ο οποίος στεκόταν λίγο χαμηλότερα αλλά ακριβώς μπροστά στον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο. Κάποια πανηγυρική τελετή λάμβανε χώρα. Ο διάκονος ήταν έτοιμος να διαβάσει το «προκείμενο» όταν ξαφνικά οι λέξεις σαν να μη μπορούσαν να βγουν από το στόμα του και δίστασε προσπαθώντας να θυμηθεί τα σωστά λόγια. Ο π. Σεραφείμ όμως ήξερε τα λόγια και κοίταξε προς τον αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο αφήνοντας να εννοηθεί πως μπορούσε να τα πει αυτός. Τότε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος του υπέδειξε να πει αυτός το «προκείμενο» δυνατά αντί για τον διάκονο. Ο π. Σεραφείμ έψαλλε δυνατά: «Ας υψωθεί ο Θεός και ας σκορπίσουν οι εχθροί Του! Ας υψωθεί η Ρωσία! Αλληλούια!». Μόλις ειπώθηκαν αυτά τα λόγια, μια τεράστια χορωδία από παντού τριγύρω άρχισε να τον συνοδεύει σαν βροντή, σαν τεράστιο κύμα. Εκείνη την στιγμή το πρόσωπο του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου χαμογέλασε με βαθιά ικανοποίηση. Άρχισε σιγά-σιγά να ανεβαίνει ενώ κουνούσε ένα θυμιατό που έκαιγε. Και καθώς αυτή η θαυμάσια χορωδία με τις χιλιάδες φωνές συνέχιζε να ψέλνει, ο π. Σεραφείμ γνώριζε πως αυτή η μεγάλη, επίσημη ανείπωτη επέτειος ήταν ο εορτασμός της Ανάστασης της Ρωσίας. Τότε ξύπνησε. Ο συγκρατημένος τόνος του π. Σεραφείμ κατά την περιγραφή του ονείρου έπεισε τον πνευματικό του αδερφό πως στα αλήθεια ο π. Σεραφείμ είχε δεχθεί την επίσκεψη του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου. Έτσι όταν π. Σεραφείμ διερωτήθηκε τι να σημαίνει το όνειρο, εκείνος του απάντησε: «Δεν γνωρίζεις τι μέρα είναι σήμερα; Είναι η μέρα που γιορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Αβέρκιου του Ισαποστόλου. Η πρώτη επέτειος της ονομαστικής γιορτής του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου στον Παράδεισο! Επίσης σήμερα γιορτάζουμε την κοίμηση των Επτά της Εφέσου (που προεικάζουν την Ανάσταση των Πάντων) και την ανύψωση της εικόνας της Παναγίας του Καζάν η οποία στο παρελθόν έχει σώσει την Ρωσία. Το όνειρο σου δεν είναι απλό. Έχει ιδιαίτερη ερμηνεία». Έτσι ο π. Σεραφείμ αξιώθηκε να μοιραστεί τον ουράνιο θρίαμβο που ήδη βίωνε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η ιστορία του σκληρού αγώνα του αρχιεπισκόπου Αβέρκιου ενάντια σε κάθε είδους ψεύδους και ο τελικός του θρίαμβος μας λένε κάτι πολύ σημαντικό: δεν θα πρέπει να ψάχνουμε την αποστασία μόνο έξω από την σφαίρα των δραστηριοτήτων μας -στον έξω-εκκλησιαστικό χώρο, στην διάδοση των παγανιστικών θρησκειών, στα άλλα Χριστιανικά δόγματα, στις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, στους προσήλυτους, στους εθνικούς κλπ. Το πνεύμα της αποστασίας -το πνεύμα της απομίμησης του Χριστού- βρίσκεται παντού και επιτίθεται εναντίον όλων των Εκκλησιών και όλων όσων παραμένουν πιστοί στο Χριστό. Είμαστε καταδικασμένοι και καλούμαστε σε μετάνοια και αγώνα από το αμείλικτο ερώτημα που έθεσε ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος όταν κάποτε ρωτήθηκε από κάποιον που τουλάχιστον εξωτερικά, είχε κάνει ό,τι ήταν δυνατό για να είναι μέλος της αληθινής Εκκλησίας του Χριστού, της Ορθόδοξης Εκκλησίας. «Όμως τι είναι αυτό που στ' αλήθεια καθορίζει αν ανήκεις ή όχι σ' αυτή την Εκκλησία;». Τι άλλο εκτός από μια αίσθηση γνησιότητας και μια στάση ενάντια ακόμα και στα πιο εκλεπτυσμένα ψεύδη, θα μπορούσε να μας κρατήσει μέσα σ' αυτή την στενά συνυφασμένη πνευματική ένωση όσων αληθινά πιστεύουν στο Χριστό. Αυτή είναι η Εκκλησία εναντίον της οποίας οι πύλες της κολάσεως δε θα επικρατήσουν (Ματθαίος 16:18) και στην οποία ακόμη και τώρα ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος επιτελεί την Θεία Λειτουργία μπροστά στο Ιερό Θυσιαστήριο Του Θεού. Αφιερωμένο στην Ορθόδοξη Ευαγγελική Χριστιανική Κίνηση η οποία επίκειται να εισέλθει επισήμως στη Ορθόδοξη Εκκλησία.