ΑΟΖ ή μιζέρια

		Όποιος δεν αναφέρεται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη αυτήν την περίοδο αποδεικνύει ότι δεν τον ενδιαφέρει πραγματικά η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και απλώς θέλει να δώσει την εντύπωση ότι το κάνει. Δίχως την ΑΟΖ, όχι μόνο δεν υπάρχει αξιόλογη λύση που προσφέρει δυνατότητες εξόδου από την κρίση, αλλά όλες οι άλλες παραμένουν εσωτερικές, με την έννοια ότι δεν μπορούν να προσεγγίσουν μαζικές ξένες επενδύσεις. Έχουμε λοιπόν πολλές κινήσεις άσκοπες, διότι δεν αγγίζουν την ουσία του οικονομικού προβλήματος. Η ενδογενής ανάλυση του θέματος δεν μπορεί να οδηγήσει παρά μόνο σε τοπικές συναλλαγές, οι οποίες δεν προσθέτουν τίποτα στον απαραίτητο πλούτο, ικανό να προκαλέσει μια αλλαγή φάσης. Επιπλέον, αν μπούμε μόνο σε μια κομματική αντιπαράθεση, τότε είναι που δεν θα αλλάξουμε τίποτα για τα δεδομένα που υπάρχουν στην πατρίδα μας. Οι επόμενες εκλογές δεν έχουν στόχο απλώς να αλλάξουν το πολιτικό τοπίο, σημασία έχουν μόνο και μόνο αν καταλήξουμε σε μια κυβέρνηση που θέλει πραγματικά να θεσπίσει την ΑΟΖ και να προχωρήσει άμεσα σε προσφορές με καθιέρωση οικοπέδων, ανάλογα με τις κινήσεις της Κύπρου. Διότι όλη η καθυστέρηση προέρχεται από το ίδιο το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας. Οι ξένες εταιρείες ζητούν ήδη περιοχές για εξόρυξη, οι οποίες να ανήκουν όντως στη Ελληνική ΑΟΖ και όχι μόνο στα 6 ΝΜ των χωρικών υδάτων. Η πιο κοντινή απόσταση από την ακτή της Κύπρου είναι τουλάχιστον στα 27 ΝΜ. Πρέπει να είμαστε σε αυτό το πλαίσιο για να είμαστε όχι μόνο αξιόπιστοι, αλλά και ελκυστικοί για τις μελλοντικές κοινοπραξίες. Και δεν είναι ανάγκη να δώσουμε έμφαση σε όλες τις περιοχές, αφού ξέρουμε ήδη από τους σεισμικούς χάρτες ποιες είναι οι διαφορές και ποια είναι η τάξη μεγέθους. Οι θεωρητικές, οι πρακτικές και τεχνικές λύσεις υπάρχουν και το θέμα είναι η στρατηγική αξιοποίηση από την πολιτική της Ελλάδας. Κατά συνέπεια, ας ασχοληθούμε με την ουσία, για να δούμε ποιος τη θέλει πραγματικά κι ας αφήσουμε τα κομματόσκυλα να αλληλοτρώγονται, αρκεί να έχουμε κυβέρνηση με αποτελεσματικότητα, για να υλοποιηθεί το όραμα της ΑΟΖ. Όλα τα άλλα είναι λεπτομέρειες με τις οποίες μπορούμε να ασχοληθούμε και μετά, για όσους θέλουν να έχουν να λένε και κάτι στα καφενεία. Η ΑΟΖ δεν είναι πια ένα θεωρητικό θέμα, αλλά ένα πρακτικό που έχει πολιτικές επιπτώσεις. Δεν είναι μόνο τεχνικό και ανήκει πλέον στην πολιτική ατζέντα ακόμα και αν μερικοί πολιτικοί δεν έχουν καταλάβει ακόμα την εμβέλειά της για την οικονομία μας. Έτσι είναι καλό να αναφέρουμε και την κοινοπραξία που θα κατασκευάσει το EuroAsia Interconnector που θα ενώσει καλωδιακά το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα για το ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγει το φυσικό αέριο. Ο νέος χάρτης του σχεδιασμού έχει ενσωματώσει τα στοιχεία της ΑΟΖ, για να περάσει αποκλειστικά από τις ΑΟΖ των τριών κρατών. Κι έχουμε πλέον μια πρακτική εφαρμογή των διαγραμμάτων Voronoi. Η ύπαρξη αυτού του καλωδίου δείχνει επί του πρακτέου την αξία της ΑΟΖ μέσω ενός έργου αξίας ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Ο νέος σχεδιασμός της εγκατάστασης του καλωδίου τροποποιεί τα κυπριακά δεδομένα από τη μία και τη ζώνη επαφής των δύο ΑΟΖ από την άλλη, διότι την ενισχύει πρακτικά. Αυτός ο σχεδιασμός δεν ανήκει στη μιζέρια που καταπιέζει τον πληθυσμό και ενεργοποιεί ανθρώπινο δυναμικό για το τέλος της μελέτης του και βέβαια την πρακτική υλοποίηση. Αυτός είναι ο δρόμος αξιοποίησης της ΑΟΖ, ο οποίος μπορεί να φέρει επενδύσεις και χρήσεις που δεν ανήκουν μόνο στον ελλαδικό χώρο. Αυτός είναι ο πραγματικός και ουσιαστικός τρόπος να βοηθήσουμε την πατρίδα μας και όχι να βγάζουμε ανούσιους λόγους για την οικονομία δίχως να προσφέρουν λύσεις. Δίχως να αναφερθούμε σε αυτά τα σχέδια δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε το ηθικό του λαού μας. Διότι πώς να του δείξουμε ότι μπορούμε πράγματι να έχουμε ένα μέλλον που δεν είναι απλώς η συνέχεια μίας μιζέριας. Η αλλαγή δεν μπορεί να είναι μόνο επιφανειακή, διότι η πατρίδα μας δεν θα το αντέξει. Σημασία έχει να το θέλουμε επί της ουσίας, για ν’ αφήσουμε ένα μέλλον στα παιδιά μας κι όχι να θεωρούμε ότι οι εκλογές είναι το τελικό αποτέλεσμα.     Πηγή ....

Γράμμα Φινλανδού μαθητή προς Έλληνα φίλο του ...

		«Αγαπητέ Σωκράτη, μαθαίνω αρχαία ελληνικά και επειδή χθες διαβάζαμε μια επιστολή του Επίκουρου προς το φίλο μου Μένοικο, μου άρεσε η προσφώνηση της επιστολής του και προσπάθησα να τη μιμηθώ. Λοιπόν, όπως μου γράφεις, άκουσες ότι εμείς εδώ στη Φινλανδία βγήκαμε πρώτοι στον κόσμο στην Παιδεία, ενώ εσείς δεν τα πήγατε και τόσο καλά και θέλεις να μάθεις το γιατί. Θα προσπαθήσω, όσο γίνεται απλά, να σου περιγράψω το εκπαιδευτικό μας σύστημα και πως περνάω μια ολόκληρη μέρα. Το σύστημα μας... Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να σου πω ότι εμείς εδώ στη Φινλανδία, από την 1η μέχρι και την 9η τάξη πηγαίνουμε στο ίδιο ενιαίο ολοήμερο σχολείο. Αφού προετοιμαστούμε κατάλληλα στην ηλικία των 6-7 ετών σε μια προκαταρκτική τάξη, μόλις συμπληρώσουμε τα 7 αρχίζει το σχολείο. Από την 1η μέχρι την 6η τάξη το σχολείο λέγεται «Alaaste» και από την 7η μέχρι την 9η τάξη «Yia-ste». Μετά, όσοι θέλουν μπορούν να πάνε στο «Lyseo» ή στο επαγγελματικό σχολείο. Όσοι τελειώνουν το Λύκειο μπορούν να συνεχίσουν, με εξετάσεις φυσικά στα 20 πανεπιστήμια που έχουμε, ακολουθώντας ακαδημαϊκές σπουδές. Αυτοί που θα τελειώσουν το επαγγελματικό σχολείο θα συνεχίσουν στις 29 πολυτεχνικές σχολές μας, οι οποίες είναι περισσότερο προσανατολισμένες στην αγορά εργασίας. Εκεί μπορούν να γίνουν από φυσικοθεραπευτές, νοσοκόμοι μέχρι και μηχανικοί. Επιλέγουμε μαθήματα Εγώ προετοιμάζομαι του χρόνου να πάω στο Lyseo – Λύκειο. Εκεί η σχολική περίοδος χωρίζεται σε 5 περιόδους και η κάθε μια διαρκεί 6 εβδομάδες και τελειώνει με μια εβδομάδα εξετάσεων, όπου χορηγούνται και πιστοποιητικά επιδόσεων. Σε κάθε περίοδο οι μαθητές έχουν το δικαίωμα, μέσα από τα προσφερόμενα μαθήματα, να κάνουν τη δική τους επιλογή και να δημιουργήσουν το δικό τους πρόγραμμα μαθημάτων. Υπάρχουν κάποια μαθήματα που είναι υποχρεωτικά, όμως η χρονική κατανομή είναι δουλειά του μαθητή. Για να το καταλάβεις, αυτό που θα πρέπει να σου πω είναι ότι παρότι είσαι π.χ. στη δεύτερη τάξη, μπορείς, αν θέλεις, να παρακολουθήσεις κάποια μαθήματα της πρώτης ή και της τρίτης τάξης. Η επιλογή είναι δική σου υπόθεση και εξαρτάται από τη διάθεση, την όρεξη και τις προθέσεις σου. Αν σε κάποιο μάθημα δεν περάσεις τις εξετάσεις μπορείς να το επαναλάβεις κάποια στιγμή της χρονιάς που θα νιώθεις έτοιμος. Για τις γλώσσες και τα μαθηματικά υπάρχουν τα λεγόμενα «βραχύχρονα» και τα «μακρόχρονα» εντατικά τμήματα. Είμαστε όλοι ίσοι Δεν έχουμε καθόλου ιδιωτικά σχολεία, ούτε ειδικά ή ελίτ σχολεία υπεροχής. Στο ίδιο σχολείο μ’ εμένα πηγαίνει και η κόρη του πρωθυπουργού μας, του προέδρου της ΝΟΚΙΑ, του θυρωρού μας, και πολλά άλλα παιδιά με αναπηρίες, καθώς και τα παιδιά μεταναστών. Εμείς, όπως λέει και ο πρωθυπουργός μας, «είμαστε μια μικρή χώρα και δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε ούτε ένα παιδί, διότι κοινωνικοί αποκλεισμοί, διακρίσεις και γκετοποιήσεις δεν έχουν θέση στη μάθηση. Θεωρούμε ότι ενσωμάτωση, κοινωνικοποίηση και μάθηση πάνε μαζί». Σε όλα τα σχολεία μας τα πρότυπα είναι οι καλύτεροι, αλλά όπως είναι δομημένο το σύστημά μας, μη νομίσεις ότι όσοι δεν είναι πρώτοι υποφέρουν και νιώθουν μειονεκτικά. Το αντίθετο μάλιστα, οι καλύτεροι παρακινούν τους υπόλοιπους προς τα πάνω και ο καθένας, με τη βοήθεια φυσικά των δασκάλων μας, προσπαθεί να ξεπεράσει τον εαυτό του, αντί να απογοητευτεί και να πέσει στην αδράνεια. Μετά το βασικό μάθημα, οι πιο αδύναμοι έχουν ενισχυτική διδασκαλία και ψυχολογική στήριξη, γι’ αυτό και οι πρώτοι μαθητές κάθε τόσο εναλλάσσονται. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε ίσες ευκαιρίες σε όλους και παράλληλα διατηρούμε την κοινωνική συνοχή μας, σαν μαθητές αλλά και σαν κοινωνία, νομίζω. Η παιδεία είναι εντελώς δωρεάν μέχρι και την αποφοίτηση από το Πανεπιστήμιο ή το Πολυτεχνείο. Πρόσφατα ήρθαν στο σχολείο μας δάσκαλοι από άλλες χώρες για να μελετήσουν το σύστημά μας και μας είπαν πως έμειναν έκπληκτοι, γιατί δεν είδαν κανένα γκράφιτι στο σχολείο μας. Λένε μάλιστα πως στα σχολεία μας στη Φινλανδία η σχολική βία είναι ανύπαρκτη, σε βαθμό ... ανησυχητικό. Δεν γνωρίζω αν αυτό είναι τόσο κακό, ίσως όμως αυτό να εξηγεί γιατί είμαστε σε διακοπές στη Ρόδο, «ξεσαλώνουμε» λίγο, όπως είδα το καλοκαίρι, και «τα τσούζουμε» ακόμη περισσότερο. Το ότι είμαστε στο ίδιο σχολείο παιδιά από τόσο διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, νομίζω πως μας βοηθάει στο να μαθαίνουμε να σεβόμαστε και να εκτιμάμε ο ένας τον άλλον ανεξάρτητα από το πόσα λεφτά έχει ο μπαμπάς, ανεξάρτητα από τις πνευματικές και σωματικές αναπηρίες ή από το τι χρώμα έχει η επιδερμίδα μας. Αγαπάμε ό,τι κάνουμε Αυτό μας βοηθάει πολύ και στην επιλογή του επαγγέλματος. Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, «οι περισσότεροι δεκάχρονοι συμμαθητές μου πιστεύουν ότι το καλύτερο επάγγελμα, είναι αυτό που τους αρέσει, που το κάνουν με το κέφι και όρεξη, όπου μπορούν να γνωρίσουν ενδιαφέροντες ανθρώπους και να έχουν τη δυνατότητα να πάνε διακοπές όπου τους αρέσει. Το πόσα λεφτά θα βγάζουν είναι σημαντικό αλλά όχι το σημαντικότερο κίνητρο». Αυτό μπορεί να εξηγεί και το ότι, αν ακούσεις, η Φινλανδία είναι η χώρα με το χαμηλότερο δείκτη διαφθοράς στον κόσμο. Οι δάσκαλοί μας παίρνουν πολύ λιγότερα λεφτά από τους Γερμανούς και τους Γάλλους, δεν έχουν το καλύτερο αυτοκίνητο, αλλά όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να αγαπούν αυτό που κάνουν. Νομίζω πως η κακή παιδεία και διαφθορά πάνε χέρι - χέρι. Εδώ θα πρέπει να σου πω ότι το αγαπημένο σύνθημα του διευθυντή μας Βαατάινεν είναι: «Προτιμάω έναν ευτυχισμένο οδοκαθαριστή από έναν νευρωτικό ακαδημαϊκό». Τον αγαπάμε πολύ γιατί δεν κάνει καμία διάκριση και είναι προστατευτικός και φιλικός σε όλους. Συνεχώς μας μιλάει για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη σας που έλεγαν πως: «η μάθηση καλλιεργείται καλύτερα εκεί όπου βρίσκει σταθερό συναισθηματικό έδαφος, διότι δεν είναι κάτι, που εισάγεται στον ανθρώπινο νου μόνο με την εξωτερική διαδικασία της διδασκαλίας (επανάληψη και μίμηση). Αλλά είναι μία εσωτερική διεργασία ίδιας και εμπειρικής ανακάλυψης, που χωρίς την αμοιβαία βούληση δε μεταδίδεται». Μία ημέρα μου Τώρα θα σου περιγράψω πως περνάω την ημέρα μου. Στις 8 αρχίζει το σχολείο μέσα στην τάξη και χωρίς συγκεντρώσεις στο προαύλιο, όπου μέσω ηχείων ακούμε μια εισαγωγική ομιλία αν πρόκειται για κάποια επέτειο, αλλά συνήθως ακούμε μόνο λίγη μουσική για περισυλλογή και ψυχολογική προετοιμασία για το μάθημα. Κάθε μαθητής κάθεται σε ένα θρανίο – τραπεζάκι, που δεν είναι πάντα το ίδιο, επειδή σε εμάς δεν αλλάζουν αίθουσα οι δάσκαλοι αλλά οι μαθητές. Κάθε δάσκαλος έχει τη δική του αίθουσα και νομίζω πως είναι σωστό, διότι εκεί μέσα έχει τα προσωπικά του αντικείμενα, βιβλία και ό,τι άλλο χρειάζεται για το μάθημά του. Κάθε τάξη έχει επιδιασκόπιο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, βίντεο και έναν Η/Υ συνδεδεμένο με το Διαδίκτυο. Ο δάσκαλος υποδέχεται τα παιδιά στην τάξη του σαν οικοδεσπότης. Όποιος θέλει μπορεί να ζητήσει ακουστικά και μάλιστα ο καθηγητής μου των λατινικών έχει στην τάξη του και έναν οικιακό κινηματογράφο. Για τις γλώσσες έχουμε ένα εργαστήριο γλωσσών, για τη βιολογία ένα ειδικό εργαστήριο κλπ. Στον δάσκαλο μιλάμε πάντοτε στον ενικό και αν έχουμε κάποιο πρόβλημα φωνάζουμε «hei ope» που σημαίνει «ε δάσκαλε» και έρχεται ο δάσκαλος να μας βοηθήσει. Αν κάποιος δεν ξέρει κάτι ή δεν έχει λύσει κάποιο πρόβλημα, δε σημαίνει απολύτως τίποτα. Η φιλοσοφία μας είναι πως κάθε μαθητής είναι υπεύθυνος για τη μάθηση του. Ο δάσκαλος είναι υποχρεωμένος να του κάνει ενισχυτικά μαθήματα τις απογευματινές ώρες. Αν κάποιος μαθητής ήταν άρρωστος ή πήγε μερικές ημέρες με τους γονείς του διακοπές, ο δάσκαλος υποχρεούται να του αναπληρώσει τις ώρες με ενισχυτική διδασκαλία. Παρότι θεωρούμε ότι ο μαθητής μαθαίνει μόνο γιατί το επιθυμεί ο ίδιος, υπάρχουν κάπου-κάπου μικρά τεστ αλλά περισσότερο για κίνητρο υποκίνησης. Κάθε μάθημα κρατάει 45 λεπτά και ακολουθεί ένα διάλειμμα ενός τετάρτου. Στις 11.45 και για μισή ώρα υπάρχει φαγητό, στο εστιατόριο φυσικά και όχι μέσα στις τάξεις. Δευτέρα και Παρασκευή το σχολείο τελειώνει στις 14.00, εκτός κι αν κάποιος θέλει να κάνει κάτι δημιουργικό μέσα στο σχολείο, όπως π.χ. σπορ ή κάτι άλλο. Τις άλλες ημέρες το σχολείο τελειώνει στις 16.00. Στο Λύκειο, όπως σου έγραψα, μετά από 5 εβδομάδες σχολείο, υπάρχει μια εβδομάδα εξετάσεων σε έξι μαθήματα. Αν κάποιος δεν επέλεξε κάποιο μάθημα, την ημέρα εκείνη είναι ελεύθερος. Για τα τεστ δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος. Όποιος τελειώσει πάει στο σπίτι του. Οι καθηγητές, συνήθως δεν επιτηρούν καθόλου αλλά κανείς μας δεν διανοείται να μιλήσει ή να αντιγράψει γιατί θεωρείται μεγάλη ντροπή. Αν κάποιος δεν είναι ευχαριστημένος με τη βαθμολογία μπορεί να ζητήσει να μη ληφθεί υπόψη και να την επαναλάβει μετά από μερικές εβδομάδες. Μετά την εβδομάδα των τεστ παίρνουμε τα πιστοποιητικά επιδόσεων. Το τι κάναμε σε όλη τη διάρκεια των 5 εβδομάδων δεν είναι και τόσο σημαντικό. Μετά το σχολείο πηγαίνω στο σπίτι, συνήθως χωρίς την τσάντα μου, αφού εκεί θα κάνω εντελώς διαφορετικά πράγματα από αυτά που έκανα στο σχολείο. Θα ασχοληθώ με άλλα πράγματα που μου αρέσουν επίσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα διαβάσω κάτι άλλο. Διαβάζουμε πάρα πολύ εξωσχολικά βιβλία, γι' αυτό και στην ανάγνωση βγήκαμε πρώτοι με απόσταση από το δεύτερο, ενώ εσείς όπως άκουσα πιάσατε «πάτο». Υστερόγραφο Όπως θα κατάλαβες, η επιτυχία μας είναι ένας συνδυασμός πολλών παραγόντων. Όπως μας λέει και ο δάσκαλος μας, ο Καουρισμάκι, «η εκπαίδευση δε γίνεται ποτέ μέσα σε ένα πολιτικό και πολιτισμικό κενό. Είναι συστατικό κομμάτι του συνόλου της κοινωνίας, όπου δάσκαλοι, γονείς, μαθητές και πολιτεία συμβάλουν κατά τον ίδιο βαθμό». Η δασκάλα μας μάλιστα, η Κεκόνεν, μας λέει ότι «συμμετοχή στην παιδεία μας έχουν η οικογένεια και η γειτονιά, το κοινωνικό περιβάλλον, δηλαδή η κοινωνία με τις αξίες και τα πρότυπα της, ο δεδομένος χώρος και χρόνος, οι ανθρώπινες σχέσεις, οι νόμοι και τα ΜΜΕ με τις απόψεις και εικόνες που μεταδίδουν». Γι' αυτό πιστεύω ότι είναι κάτι που δεν αντιγράφεται από κάποιους ειδικούς. Μάλλον θα πρέπει να ανοίξετε έναν πανεθνικό διάλογο, όπου θα συμμετέχουν όλοι και φυσικά κι εσείς τα παιδιά και όχι μόνο κάποιοι «ειδικοί». Το σημειώνω, γιατί άκουσα ότι θα έρθουν στο σχολείο μας κάποιοι «ειδικοί» από την Ελλάδα για να μελετήσουν το σύστημα μας. Φοβάμαι ότι θα δουν ό,τι τους βολεύει. Χωρίς την κινητοποίηση και τη βούληση ολόκληρης της κοινωνίας σας, δεν νομίζω πως θα πετύχετε κάτι. Νομίζω πως το σύστημα μας είναι πολύ απλό, τόσο απλό, που μόνο άνθρωποι δημιουργικοί ή παιδιά μπορούν ποτέ να το φανταστούν και να το εφαρμόσουν και όχι γραφειοκράτες που θα στείλετε να το μελετήσουν. Πρόσφατα, μαζί με τους γονείς μου παρακολουθήσαμε μια μαγνητοφωνημένη Ομιλία στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας από ένα καθηγητή από το ΜΙΤ της Μασαχουσέτης, τον Symour Papert, ο οποίος μας είπε: «Όλα τα συστήματα είναι κουτά. Εμείς νομίζουμε ότι τα συστήματα είναι έξυπνα. Πολύ σπάνια όμως τα συστήματα μπορούν να δουν αυτό που συμβαίνει κάτω από τη μύτη τους. Ένα σύστημα, από τη στιγμή που μπαίνει στη λογική της συντήρησης, από τη στιγμή που εναντιώνεται στο άνοιγμα του μυαλού και στην ιδέα της αλλαγής, αρέσκεται να πιστεύει στην ίδια του την προπαγάνδα, στις ιστορίες που ουσιαστικά μόνο του δημιουργεί... Μια κραταιά γραφειοκρατία μπορεί να έχει όλες τις πληροφορίες αλλά λόγω έλλειψης ευελιξίας και καθαρής σκέψης να μην μπορεί να αντιδράσει και να καθορίσει τα γεγονότα». Νομίζω πως θα συμφωνήσεις, γι' αυτό και στο σχολείο μας οι γονείς μας συμμετέχουν ενεργά στην αξιολόγηση πρόσληψης του διευθυντή αλλά και των καθηγητών. Αν δε συμμετέχουν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για να συναποφασίσουν για το ποιοι θα αναλάβουν το έργο εκπαίδευσης των παιδιών τους, ποιος θα το κάνει καλύτερα και χωρίς σκοπιμότητες; Είμαι πολύ περίεργος να μάθω πως είναι το δικό σας σύστημα και πως περνάτε την ημέρα σας. Με ρώτησες πόσο έχει σ' εμάς το τελευταίο μοντέλο της NOKIA, και το Touareg της VW, ειλικρινά δεν ξέρω γιατί δεν έχω κινητό και ο μπαμπάς μου έχει ένα παλιό τζιπ, διότι εμείς στη Φινλανδία έχουμε χιλιάδες χιλιόμετρα χωματόδρομων. Πάντως, το καλοκαίρι που ήμουν στη Ρόδο, είδα πολλά πανάκριβα τζιπ και σκέφτηκα πως μάλλον θα τα χρειάζονται για να πηγαίνουν για σαφάρι στη Σαχάρα, διότι το νησί δεν έχει και τόσους πολλούς δρόμους. Λοιπόν φίλε μου, «Kiitos» (ευχαριστώ) για το σήμα του «Ολυμπιακού» που μου έστειλες, της αγαπημένης σου ομάδας όπως μου λες, δυστυχώς δεν την γνωρίζω. Ελπίζω με αυτό να μη σε στενοχώρησα, αλλά οφείλω να σου πω, πως με το ποδόσφαιρο δεν τα πάω και τόσο καλά. Στον ελεύθερο χρόνο μου προτιμάω να πάω στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς μου, να σερφάρω λίγο στο Ιντερνέτ, να πάω για σκι ή πατινάζ στον πάγο με τους φίλους μου και τις λίγες ώρες την εβδομάδα που βλέπω τηλεόραση, προτιμάω να δω κανένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία σας και άλλες μακρινές χώρες, που δεν έχω πάει. Όπως άκουσα, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, είμαστε η χώρα με τη χαμηλότερη τηλεθέαση στην Ευρώπη. Ξέχασα, δε, να σου πω ότι εκτός της σχολικής, σε κάθε γειτονιά μας υπάρχει μια δημόσια βιβλιοθήκη και δεν υπάρχει μαθητής που να μην έχει μια δανειστική ταυτότητα βιβλίων ή σύνδεση με το ιντερνέτ. Φίλε μου, σου εύχομαι καλή επιτυχία και κουράγιο. Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο που να μπορούσε να επιλέξει το τόπο γέννησης του. Φιλικά, Markus Bootsarb     Πηγή ....

Νίκος Λυγερός: «Η ελληνική ΑΟΖ ενάντια στην οικονομική κρίση» 11/5/2012

		ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ από Διάλεξη του Νίκου Λυγερού με θέμα: «Η ελληνική ΑΟΖ ενάντια στην οικονομική κρίση» στο ξενοδοχείο «Αίθριο» στο Αμύνταιο. Παρασκευή 11 Μαΐου 2012 Σήμερα (11-5-2012) τέλειωσε ο δεύτερος γύρος αδειοδότησης για την ΑΟΖ στην Κύπρο. Όταν άρχισε αυτή η διαδικασία δεν υπήρχαν καν εταιρίες που να ενδιαφέρονται γι’ αυτό το θέμα, και σήμερα, μετά από 3 μήνες ακούσαμε για πρώτη φορά, αν θέλετε, τα επίσημα αποτελέσματα και τα βλέπετε εδώ (ένας πίνακας όπου απαριθμούνται 15 περιπτώσεις). Εδώ είναι οι εταιρίες που ενδιαφέρονται για 9 από τα 12 καινούργια οικόπεδα … Μπορείτε να δείτε ότι υπάρχουν κοινοπραξίες, συνολικά έχουμε 10 κοινοπραξίες και 5 εταιρίες, συνολικά 15, αν κοιτάξετε όλο αυτό τον αριθμό είναι πάνω από 70 εταιρίες. … Μέσα σε αυτές τις εταιρίες βρίσκονται ο Καναδάς, η Αμερική, η Γαλλία, η Αυστραλία, ο Λίβανος, το Ισραήλ κ.λπ. Σε 6 μήνες αυτές οι εταιρίες θα πάρουν τα 9 αυτά οικόπεδα και θα αρχίσει η εξόρυξη! Είναι σημαντικό να αναφερθούμε σε αυτό γιατί πολύ συχνά, το έχουμε ακούσει και στον πολιτικό στίβο, διάφορες αηδίες, του τύπου, «ακόμα κι αν οι Έλληνες κάνουν την ΑΟΖ τώρα θα έχουν λεφτά μόνο σε 15 χρόνια». Εντάξει, το έχετε ακούσει αυτό … δεν είναι ανάγκη να σας πω τα ονόματα … απλώς όταν είναι επιστημονικά και τεχνικά δεν πρέπει να λέμε ότι νάναι. Θα το εξηγήσουμε και πρέπει να ξέρετε ότι η Θέσπιση είναι θέμα ημερών … αρκεί βέβαια να έχουμε Κυβέρνηση … και για να έρθουν οι εταιρίες είναι θέμα μηνών, δηλαδή υπολογίζουμε ότι χρειάζονται 5 με 6 μήνες για να ‘ρθουν οι εταιρίες και να αρχίσουν την εξόρυξη! Οι γραμμές που βλέπετε εδώ είναι σεισμικές γραμμές για να ξέρουμε το υπέδαφος … το κοίτασμα «Αφροδίτη» είναι το πιο μικρό στο πιο μικρό στο πιο φτωχό … και αυτό που βρέθηκε στο κοίτασμα «Αφροδίτη» προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση 100 χρόνια κατανάλωσης ενέργεια! Μιλάμε γι’ αυτά τα μεγέθη και αυτό (το κοίτασμα «Αφροδίτη») είναι το πιο φτωχό. Η Κύπρος υπολογίζεται ότι θα έχει κάτι το ανάλογο από 14 «Αφροδίτες» … ΕΜΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ!!! Απλώς να το ξέρετε. Απλώς όταν έχετε έναν άνθρωπο που κοιμάται πάνω σε χρυσάφι το σημαντικό είναι ότι ΚΟΙΜΑΤΑΙ όχι ότι έχει χρυσάφι από κάτω! Αλλά θα το δούμε αυτό πως μπορούμε να το ενεργοποιήσουμε … Η Λιβύη το 2006 έκανε έναν χάρτη παραχώρησης που πήρε ακόμα και πατούσε πάνω στην Κρήτη! Αυτό σταμάτησε το 2006 μετά από παρέμβαση της ελληνικής Κυβέρνησης. Αλλά είναι σημαντικό να βλέπετε ότι παίζουμε και με άλλους παίκτες που λεν διάφορα και δεν τους ενοχλεί να κάνουν τέτοια πράγματα. Εδώ είναι ένα άλλο για να καταλάβετε ότι την ώρα που εμείς καθυστερούμε παίζουν και οι άλλοι … ο πρώτος και ο δεύτερος γύρος της Τουρκίας …. βέβαια μην ανησυχείτε αυτό είναι μόνο χάρτες για προπαγάνδα. … Μάλιστα προσπάθησαν να βάλουν την Shell εδώ και η Shell είπε, «εδώ δεν μπορώ γιατί είναι η κυπριακή ΑΟΖ» και πήγε πιο πάνω όπου είναι η τουρκική … θεωρητική προς το παρόν αλλά υπάρχει … Στο Ιόνιο έχουμε δύο κοιτάσματα. Ο «Πύρρος» είναι εδώ … και εδώ έχετε τον «Αχιλλέα» που είναι τεράστιο … πολύ πιο μεγάλος από την «Αφροδίτη», η δυσκολία προέρχεται από το υπέδαφος. … Εδώ είναι σεισμικές γραμμές οι οποίες υπάρχουν ήδη … μας τις έκρυβαν αλλά τώρα τις έχουμε επίσημα. Όταν λέμε ανεπίσημες γραμμές τι σημαίνει; Σημαίνει ότι όσο δεν κάνουμε ΑΟΖ περνάει οποιοδήποτε καράβι και κάνει την ανάλυση από το υπέδαφος, έχει μία σεισμική γραμμή και αυτή την πουλάει. Για να καταλάβετε για τι μιλάμε, οι γραμμές πουλιούνται ανά γραμμή, όχι ανά χάρτη. Αυτή η γραμμή κάνει 60.000 ευρώ, η γραμμή, απλώς μια γραμμή. … Ξένες εταιρίες όταν περνάν κάτω από την Κρήτη ξαφνικά τα καράβια τους πηγαίνουν λίγο πιο αργά, για την ακρίβεια με 16 ναυτικά μίλια που είναι η ταχύτητα που σου επιτρέπει να κάνεις σεισμική μελέτη. Αυτά τα κοιτάσματα υπάρχουν, είναι πιο δύσκολα, αλλά υπάρχουν και τα ξέρουμε. Χάρη στον Αντώνη Φώσκολο αυτές εδώ οι γραμμές ονομάζονται τώρα ήδη ελληνικές γραμμές. Ο Αντώνης Φώσκολος είναι γεωλόγος, ένας μεγάλος καθηγητής, πολύ σπουδαίος σε αυτόν τον τομέα και είναι χάρη σ’ αυτόν γιατί είναι και σύμβουλος στον Καναδά και έπεισε τους Καναδούς να τις ονομάζουν αυτές τις γραμμές ελληνικές (09:24) Αυτά σας τα λέω γιατί μερικές φορές στην Ελλάδα μας λεν ότι δεν υπάρχουν σεισμικές αναλύσεις και σεισμικές μελέτες. Οι σεισμικές μελέτες υπάρχουν εδώ και χρόνια, απλώς είναι ανεπίσημες, και δεν τις έβγαζαν στην φόρα διότι κανένας δεν ενδιαφερόταν πραγματικά για το θέμα της ΑΟΖ εκτός από τις ξένες εταιρίες, βέβαια. Τώρα για τα μεγέθη. Το Αιγαίο υπολογίζουμε ότι έχει 1,5 δις βαρέλια πετρέλαιο. Το Ιόνιο έχει 2 δις. Για να καταλάβετε για τι πράγμα μιλάμε, με 1 δις ήμαστε ήδη στα 100 χρόνια για την Ελλάδα! … Έχει σημασία όταν ήμαστε σε περίοδο κρίσης, που βάζουμε διάφορα μέτρα, πιέζουμε παντού … δεν μιλάμε για τέτοια τα πράγματα … ελπίζω να βλέπετε τα μεγέθη. Τα μεγέθη είναι κολοσσιαία. Και αυτό που έχει ενδιαφέρον για μας είναι αυτό εδώ, στην Κρήτη, που είναι το πιο μεγάλο (ελάχιστο 18, μέγιστο 34 δις). Αυτό το άλλο μη το κοιτάζετε όλο (ελάχιστο 50, μέγιστο 170 δις) γιατί εμπεριέχει και άλλες χώρες (Αίγυπτο, Ισραήλ, Λίβανο, Συρία και Κύπρο) … και επιπλέον πρέπει να ξέρετε ότι γεωλογικά αυτή εδώ η περιοχή (κάτω από την Κρήτη και ανατολικότερα) έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Όταν ακούτε πράγματα του τύπου με τα 12 ναυτικά μίλια, θα κλείσουμε το Αιγαίο, δεν θα μπορούν να περάσουν, καταλαβαίνετε ότι είναι απλώς ρητορική. Όσον αφορά τα θέματα της εξόρυξης θα μπορούσατε να πείτε, για το περιβάλλον αυτό θα είναι κακό διότι θα εμφανιστούν διάφορα πράγματα … γι’ αυτό θεωρούμε ότι δεν είναι ανάγκη να κάνουμε κάτι στο Αιγαίο, μπορούμε να πάμε κάτω από την Κρήτη και στο Ιόνιο που κανένας δεν θα τα βλέπει γιατί θα είναι μέσα στη θάλασσα χωρίς κανένα πρόβλημα. Επιπλέον όσο αφορά το περιβαλοντικό … το μεθάνιο (CH4) που βρίσκουμε στη Κύπρο είναι πάρα πολύ καθαρό, δεν έχει θειικό καθόλου, είναι του τύπου 99%. 18:32 Τώρα, όσον αφορά τα καθημερινά σας προβλήματα. Ελπίζω να καταλαβαίνετε ότι με αυτά τα δεδομένα, όταν σας εξηγούν μερικοί ότι οι Ευρωπαίοι θα μας βγάλουν από το ευρώ, ή από την Ευρώπη … εσείς αν ήσασταν Ευρωπαίος θα το κάμνατε τώρα, που η Ελλάδα θέλει να κάνει ΑΟΖ; Και θα χάνατε αυτό εδώ; Και επιπλέον επειδή θα σας έρχεται το αέριο από την Κύπρο με καράβια που θα περνάν από την Ελλάδα, συμφέρει στην Ευρώπη να βγάλει την Ελλάδα και μετά να την πληρώνει για να νοικιάζει ότι περνάει από εδώ; 26:26 Γιατί οι χώρες (Αμερική, Ρωσία, Αυστραλία) που έχουν τόσο μεγάλη ΑΟΖ ενδιαφέρονται για την μικρή Κύπρο και βρίσκονται στις 10 κοινοπραξίες … Δεν είναι τυχαίο που βλέπετε αυτές εδώ τις εταιρίες … γιατί κανονικά με τόση μεγάλη ΑΟΖ θα μπορούσατε να μου πείτε, ας ασχοληθούν με τη δική τους. Τότε γιατί έρχονται στη Κύπρο; Γιατί είναι πάρα πολύ καλό το μεθάνιο της Κύπρου και να ξέρετε ότι τα κοιτάσματα που βρίσκονται εδώ θα είναι το καλύτερο κοίτασμα στον κόσμο, για το φυσικό αέριο! Η Γαλλία έχει κάνει ΑΟΖ, η Ιταλία έχει κάνει, γιατί δεν βγάζουν φυσικό αέριο; Δεν έχουν! Δεν είναι αστείο! Έχουν την τεχνογνωσία, έχουν τα τρυπάνια, έχουν τους επιστήμονες, έχουν και τους πολιτικούς, αλλά δεν έχουν κοίτασμα! Τι να κάνουν; Οι Γάλλοι ενδιαφέρονται γι’ αυτή την περιοχή από το 1911! Εμείς δεν πιστεύουμε ακόμα και τώρα ότι έχουμε φυσικό αέριο και πετρέλαιο και γι’ αυτό καθόμαστε πάνω στα κοιτάσματα μας ενώ όλοι οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι το καλύτερο κοίτασμα στον κόσμο. Θα το αποδείξουμε και μετά … 49:16 Όταν η Κύπρος έκανε τη πρώτη οικοπεδοποίηση όλοι χλεύαζαν τον Παπαδόπουλο, λέγοντας, ότι «όλα αυτά είναι πολιτικάντικες φούσκες, και δεν υπάρχει απολύτως τίποτα, και ότι το κάνει μόνο για να φαίνεται». Πάντως αυτός ο άνθρωπος, δεν υπέγραψε το σχέδιο (Ανάν), μας έβγαλε ΑΟΖ, κ.λπ. …. Και δεν τον ψήφισαν … γιατί δεν είχε έργο … 57:40 Ποιος έχει ακούσει γι’ αυτό το project; Κανονικά θα έπρεπε όλοι σας να ξέρετε γι’ αυτό το project γιατί αυτό είναι ένα project που δεν έχει ούτε καν δύο μήνες που υπογράφτηκε, που είναι 1 δις ευρώ! Που υπογράφτηκε από τη ΔΕΗ … τη δικιά μας τη ΔΕΗ … αυτή που είναι πάμφτωχη, που θα κλείσει … αυτή έκανε μία σύμπραξη … με την ΔΕΗ της Κύπρου, την ΑΗΚ, με το ανάλογο της ΔΕΗ του Ισραήλ και μια εταιρία κυπριακή για να μπει αυτό το ηλεκτρικό καλώδιο, … για να μεταφέρει το ρεύμα το οποίο θα έχουμε φτιάξει μέσω του φυσικού αερίου … 155 ναυτικά μίλια (Λάρνακα-Πάφο, Σητεία-Χανιά, Μονεμβασιά, Ελλάδα). Μπορείτε να μου εξηγήσετε γιατί σε αυτή την περίοδο που έχουμε όλοι δυσκολίες δεν μαθαίνουμε παντού ότι έχει γίνει ένα project με 1 δις ευρώ, με τρεις χώρες, του οποίου η προμελέτη τελείωσε, η μελέτη τελειώνει το 2012 και η τοποθέτηση του καλωδίου θα έχει τελειώσει τον Οκτώβριο του 2013; Η Κρήτη μέχρι τώρα έχει πολλά προβλήματα με το ηλεκτρικό ρεύμα και αυτό θα της τα λύσει. Και κάτι άλλο, η Κρήτη δεν μπορούσε να βάλει ανεμογεννήτριες γιατί δεν είχε πρόσβαση στην Ελλάδα. Ξαφνικά αυτό το καλώδιο επιτρέπει και αυτό. Και λέω, δεν θα έπρεπε για το ηθικό των Ελλήνων να ήμαστε ενημερωμένοι; Μιλάμε για το 2012. Ποια είναι τα στρατηγικά βήματα για την ΑΟΖ της Ελλάδας. 1. Πρέπει να κάνουμε την θέσπιση. Εφόσον έχουμε κάνει θέσπιση η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπέρ μας. Όσο δεν έχουμε κάνει θέσπιση δεν έχει καμία αρμοδιότητα. Αλβανία, Ιταλία, Λιβύη, Αίγυπτος, Κύπρος. Θα μου πείτε γιατί δεν μιλάω για την Τουρκία. Αν η Τουρκία δεν θέλει να κάνει ΑΟΖ, ας μην την κάνουμε με την Τουρκία, ας κάνουμε όλες τις άλλες, ας κάνουμε ήδη εξόρυξη και όταν αλλάξουν τα δεδομένα, όταν θελήσει θα κάνουμε και με αυτή. Βέβαια η Τουρκία έχει κάνει με Ρωσία, Ουκρανία, Ρουμανία, Γεωργία, μόνο στο Αιγαίο δεν θέλει να κάνει … Άρα, δεν βιαζόμαστε εδώ. Άλλωστε θυμάστε και τα νούμερα, στο Αιγαίο είναι 1,5, στο Ιόνιο 2 και κάτω από την Κρήτη 18 με 34! Όταν άνοιξαν το πρώτο οικόπεδο στην Κύπρο πήγαν 4 εταιρίες. Όταν άνοιξαν τα 12 πήγαν πάνω από 70 εταιρίες. Κύπρος-Noble: Κύπρος 80%, Noble 20%. Απλώς εδώ, επειδή εμείς καθυστερούμε, οι άλλοι κάνουν σεισμικές έρευνες οι οποίες είναι ανεπίσημες. Ανεπίσημες δεν σημαίνει παράνομες. Μόλις κάνουμε ΑΟΖ μας δίνουν όλοι τους χάρτες που έχουν! Δεν έχουν δικαίωμα να εκδώσουν άλλο χάρτη και εμείς θα πουλάμε κάθε χάρτη 150.000 ευρώ! Αυτό είναι ΑΜΕΣΟ! Για να καταλάβετε η Κύπρος πούλησε 72 χάρτες για 150.000 ευρώ τον έναν! Χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα! Απλώς πουλάνε τον χάρτη! Αυτό θα γίνει άμεσα γιατί υπάρχουν αυτοί οι χάρτες … Απλώς χρειαζόμαστε τη θέσπιση. Μόλις έχεις θέσπιση έχεις αποκλειστικότητα κάθε χάρτη. Είναι δικό σου. Άρα σας λέω για ΑΜΕΣΑ πράγματα. Πολλοί από σας ασχολούνται με θέματα που έχουν σχέση με μνημόνιο, αντιμνημόνιο, παραμνημόνιο … θα σας το πω τώρα πιο απλά: Για μένα το μνημόνιο είναι κάτι τέτοιο: Είναι, χρωστάμε 2 ευρώ ή 0 ευρώ; Κι έχουμε τους οπαδούς του 2 και τους οπαδούς του 0. Από την άλλη μεριά έχουμε την ΑΟΖ που μιλάει για 1.000.000. Και τώρα το πρόβλημα μας είναι: άμα βγάλουμε το εκατομμύριο θα πληρώσουμε τα 2 ευρώ ή δεν θα τα πληρώσουμε; Ε, πρέπει να είσαι πολύ μεγάλος … για να σκέφτεσαι αυτό το πρόβλημα! Στην Ελλάδα ή τον θεοποιούμε τον πολιτικό και θεωρούμε ότι τα ξέρει όλα ή θεωρούμε ότι είναι απλώς κόπανος. Δεν υπάρχει ενδιάμεσο. Εγώ αυτούς που βλέπω, με αυτούς που μιλάω, είναι μια ενδιάμεση κατάσταση η οποία … Θα σας πω ένα πολύ απλό παράδειγμα. Αν, ας πούμε, ήσαστε στο Υπουργείο Άμυνας και όλοι σας λεν: το σημαντικό είναι τα 12 ναυτικά μίλια … αλλά προσέξτε έχουμε και casus belli … Τώρα και πολιτικός να είσαι τι θα κάνεις; «Εγώ θα φταίω άμα γίνει πόλεμος;» … το σταματάς … επειδή είσαι και κότα, γιατί έχουμε και πολλές κότες … Όταν δεν υπάρχει κανένας να σου μιλάει για την ΑΟΖ συγκεκριμένα, εκτός από τον Καρυώτη που τον βλέπεις ότι είναι στην Αμερική και δεν είναι Ελλάδα, και είναι θεωρητικός, πανεπιστημιακός, … δεν ακολουθείς. … Ο Ηλίας ο Κονοφάγος, ο Αντώνης ο Φώσκολος είναι άνθρωποι που δουλεύουν και δεν τους πίστευε κανένας. Μόνο όταν βρήκαν αληθινό αέριο στην Κύπρο άρχισαν να σκέφτονται και να λεν «μήπως μπορούμε να κάνουμε κάτι». Και να ξέρετε πριν από 15 μέρες βρήκαμε και ενδείξεις για πετρέλαιο στην Κύπρο διότι οι φυσαλίδες από το αέριο έρχονται λερωμένες. Που σημαίνει ότι κάπου το τρυπάνι, έχει περάσει από ένα στρώμα που έχει πλούσιο χώρο για πετρέλαιο και το λερώνει. Αυτό είναι η πρώτη έμμεση ένδειξη ότι υπάρχει και πετρέλαιο. Αυτό έγινε πριν 15 μέρες.

ΤΟ ΜΑΓΑΖΙ ΕΙΝΑΙ ΓΩΝΙΑ ...

		Όπως επανειλημμένα τονίζει ο Νίκος Λυγερός, η θέσπιση και η εκμετάλλευση της ελληνικής ΑΟΖ είναι η μόνη ρεαλιστική λύση για την ελληνική οικονομία, «Ότι και να μας προτείνουν στην Ελλάδα ως οικονομική λύση, με το χρέος που έχουμε, θα είναι πάντοτε ένα ποσοστό από το χρέος, πάντα, ότι και να μας λεν. Αν κάνουμε την ΑΟΖ, το χρέος θα είναι ποσοστό της ΑΟΖ». Εντυπωσιακό είναι ότι όσοι διαχειρίστηκαν μέχρι τώρα την εθνική μας οικονομία δεν εστίασαν στην ΑΟΖ. Πριν δύο-τρία χρόνια, όταν άρχιζε η παρούσα οικονομική κρίση, αν είχαν προχωρήσει στη θέσπιση της ΑΟΖ το γεγονός αυτό από μόνο του θα ανέτρεπε εντελώς τα δεδομένα και θα δημιουργούσε θετικό ψυχολογικά κλίμα για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας [1]. Αυτό που διακυβεύεται είναι αν η εκμετάλλευση της ελληνικής ΑΟΖ θα γίνει με όρους σύννομους προς την ευρωπαϊκή νομιμότητα και όχι με όρους τριτοκοσμικού ξεπουλήματος. Ότι και αν έχει προηγηθεί ποτέ δεν είναι αργά. Άλλωστε είναι τέτοια τα μεγέθη, όπως τονίζει ο Νίκος Λυγερός [2] που η αξιοποίηση της ελληνικής ΑΟΖ όχι μόνο θα βγάλει την ελληνική οικονομία από την οικτρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει αλλά θα βοηθήσει και την οικονομία της ΕΕ συνολικά [3]! [1] «Το 2004 έγινε η θέσπιση της κυπριακής ΑΟΖ από τον Τάσο Παπαδόπουλο. ... Έγινε η έκρηξη στην Κύπρο (το καλοκαίρι του 2011) και όλοι οι δείκτες έπεσαν. Μόλις βρέθηκε το αέριο (το φθινόπωρο του 2011) όλοι οι δείκτες ανέβηκαν, χωρίς καν να έχει γίνει η εξόρυξη! Όταν βλέπει ο άλλος ότι είσαι σε ένα δυναμικό πλαίσιο κι έχεις σταματήσει αυτό το μοιρολόι και αυτή τη μιζέρια, και κοιτάς προς το μέλλον και παίζεις πραγματικά ως δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ στη Μεσόγειο τότε σε κοιτάζει διαφορετικά. … Μόνο με αυτά τα τρία γράμματα (ΑΟΖ) θα αλλάξουμε πάρα πολύ τα δεδομένα και αντί να πιστεύετε ότι είμαστε μια μικρή χώρα που δεν τα καταφέρνει ποτέ και είμαστε σε μία άθλια κατάσταση … αυτό που προσπαθώ να σας δείξω με αυτά τα μεγέθη είναι ότι όταν υπάρχουν στοιχεία από κάτω αποδεικνύουν ότι έχετε πλούτο, είναι σαν να κοιμάστε πάνω σε ένα κρεβάτι και δεν έχετε κοιτάξει ότι από κάτω έχετε λίρες» (http://dip88.blogspot.com/2012/04/2922012.html). [2] «Η Ελλάδα έχει την δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ της Μεσογείου! Αυτό τουλάχιστον να το καταλάβετε ως Ευρωπαίοι πολίτες, αν δεν το πιάνετε στα Ελληνικά. Όλο αυτό το κομμάτι ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εσείς αν ήσασταν Ευρωπαίος χωρίς να είσαστε Έλληνας θα δίνατε αυτό το κομμάτι; … Η Ελλάδα κανονικά είναι μια μικρή χώρα, όταν όμως την εντάσσεται στο πλαίσιο της ΑΟΖ τότε ξαφνικά βλέπετε ότι η Ελλάδα έχει το μέγεθος ανάλογο της Γαλλίας, που σημαίνει ότι ως παίχτης είναι πολύ σημαντικός. Μέσω της ΑΟΖ παίζουμε διαφορετικά» (http://dip88.blogspot.com/2012/04/2922012.html). [3] «Όταν πηγαίνουν τώρα οι Κύπριοι σε συνέδρια λένε, ήρθανε οι άνθρωποι από το Κατάρ! Όταν έχετε ανθρώπους που μπορούν να διεκδικήσουν αυτά που κάνουν και να τα υλοποιήσουν, τότε πραγματικά τους σέβονται οι άλλοι! Εφόσον μας έδειξαν το παράδειγμα θα ήταν καλό να το εφαρμόσουμε αλλά τα μεγέθη δεν έχουν καμία σχέση με τα μεγέθη της Κύπρου! Εμείς θα βοηθήσουμε την Κύπρο με το μέγεθος της ΑΟΖ και επιπλέον όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση!» (http://dip88.blogspot.com/2012/04/7-3-2012.html).

Paul Zak: «Εμπιστοσύνη, Ηθική και Ωκυτοκίνη»

		ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ από ΟΜΙΛΙΑ του Πωλ Ζακ στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση) με τίτλο: «Εμπιστοσύνη, Ηθική και Ωκυτοκίνη». TED Φεβρουάριος 2009 Η ωκυτοκίνη είναι ένα απλό μόριο που συναντάται μόνο στα θηλαστικά. Στα τρωκτικά ήταν γνωστό ότι κάνει τις μητέρες να φροντίζουν τους απογόνους τους, και σε κάποια πλάσματα επιτρέπει τη συμβίωση στο ίδιο λαγούμι. Όμως στους ανθρώπους, ήταν γνωστό μόνο ότι η ωκυτοκίνη διευκολύνει τον τοκετό και τον θηλασμό, και ότι εκκρίνεται κι από τα δύο φύλα κατά τη διάρκεια του σεξ. Σκέφτηκα λοιπόν ότι η ωκυτοκίνη μπορεί να είναι το ηθικό μόριο. Σχεδιάσα, λοιπόν, ένα πείραμα για να δω αν η ωκυτοκίνη κάνει τους ανθρώπους ηθικούς. Δεν ήταν εύκολο. Τα φυσικά της επίπεδα είναι κοντά στο μηδέν χωρίς κάποιο ερέθισμα που να προκαλεί την έκκριση της. Και όταν εκκρίνεται, έχει ημιπερίοδο ζωής τρία λεπτά, και αδρανοποιείται γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου. Η ηθική είναι μεγάλη ιστορία, γιαυτό μελέτησα μία μόνο αρετή: την αξιοπιστία. ... Αυτό που κάνουμε στο εργαστήριο είναι να προκαλούμε την αρετή και τη φαυλότητα των ανθρώπων με χρήματα. ... Μετρώντας την ωκυτοκίνη βρήκαμε ότι όσο περισσότερα χρήματα έπαιρνε το δεύτερο άτομο, τόσο περισσότερη ωκυτοκίνη παρήγαγε ο εγκέφαλος του, και όσο περισσότερη ωκυτοκίνη παρήγαγε, τόσο περισσότερα χρήματα επέστρεφε. Έτσι έχουμε τη βιολογία της αξιοπιστίας. Τι λάθος έχει αυτό το πείραμα; Δύο πράγματα. Το ένα είναι ότι τίποτα στο σώμα δεν συμβαίνει απομονωμένο. Γι’ αυτό μετρήσαμε εννέα άλλα μόρια που αλληλεπιδρούν με την ωκυτοκίνη, αλλά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Το δεύτερο είναι ότι ακόμη είχα αυτή την έμμεση σχέση μεταξύ της ωκυτοκίνης και της αξιοπιστίας. Δεν ήξερα με βεβαιότητα πώς η ωκυτοκίνη προκαλεί την αξιοπιστία. Με μια συσκευή ρινικών εισπνοών, μαζί με συναδέλφους στη Ζυρίχη, δώσαμε σε 200 άνδρες ωκυτοκίνη ή πλασέμπο, κάναμε το τεστ με τα λεφτά, και βρήκαμε ότι όσοι είχαν πάρει ωκυτοκίνη, όχι μόνο έδειχναν περισσότερη εμπιστοσύνη, αλλά μπορούσαμε να διπλασιάσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που έστελναν όλα τα χρήματα τους σε έναν άγνωστο, χωρίς να μεταβάλουμε τη διάθεση ή τη γνωστική λειτουργία. Ο Πωλ Ζακ αποφοίτησε με πτυχίο στα Μαθηματικά και στα Οικονομικά από το San Diego State University, πριν αποκτήσει διδακτορικό στα Οικονομικά από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Είναι καθηγητής στο Claremont Graduate University στη Νότια Καλιφόρνια. Έχει σπουδάσει απεικόνιση του εγκεφάλου, και ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε το ρόλο της ωκυτοκίνης. Ζακ διευθύνει το Κέντρο για Neuroeconomics Σπουδών στο Claremont Graduate University και είναι μέλος του Τμήματος Νευρολογίας στο Loma Linda University Medical Center. Πηγή: Wikipedia   Βιβλίο του: The Moral Molecule: The Source of Love and Prosperity (2012) http://www.moralmolecule.com/   Είναι λοιπόν η ωκυτοκίνη το μόριο της εμπιστοσύνης. Είναι όμως και το μόριο της ηθικής; Με τη συσκευή εισπνοών ωκυτοκίνης, κάναμε περισσότερες μελέτες. Δείξαμε ότι η έγχυση ωκυτοκίνης αυξάνει τη γενναιοδωρία σε μονομερείς νομισματικές μεταφορές κατά 80%. Δείξαμε ότι αυξάνει τις φιλανθρωπικές δωρεές κατά 50%. Ερευνήσαμε επίσης μη φαρμακευτικούς τρόπους διέγερσης της ωκυτοκίνης. Αυτοί είναι το μασάζ, ο χορός και η προσευχή. Όταν διεγείρουμε την ωκυτοκίνη οι άνθρωποι ανοίγουν οικειοθελώς τα πορτοφόλια τους και μοιράζονται τα χρήματα τους με αγνώστους. Γιατί όμως το κάνουν αυτό; Πώς νιώθεις όταν ο εγκέφαλος σου πλημμυρίζει με ωκυτοκίνη; Για να διερευνήσουμε αυτό το ζήτημα, κάναμε ένα πείραμα στο οποίο βάλαμε ανθρώπους να δουν το βίντεο ενός πατέρα και του τετράχρονου γιου του, που πάσχει από καρκίνο σε τελικό στάδιο. Αφού είδαν το βίντεο, τους ζητήσαμε να αξιολογήσουν τα συναισθήματα τους και πήραμε αίμα πριν και μετά, για να μετρήσουμε την ωκυτοκίνη. Η αλλαγή στην ωκυτοκίνη προέβλεπε τα συναισθήματα της ενσυναίσθησης (empathy). Είναι λοιπόν η ενσυναίσθηση που μας συνδέει με τους άλλους ανθρώπους. Είναι η ενσυναίσθηση που μας κάνει να βοηθάμε τους άλλους. Είναι αυτή που μας κάνει ηθικούς. ... Μοιραζόμαστε τα συναισθήματα των άλλων. Αν κάνω κάτι που σε πληγώνει, νιώθω τον πόνο σου. Έχω λοιπόν την τάση να το αποφεύγω. Αν κάνω κάτι που σ’ ευχαριστεί, μοιράζομαι τη χαρά σου. Έχω λοιπόν την τάση να κάνω τέτοια πράγματα. ... Είναι πολύτιμο να γνωρίζουμε γι’ αυτό το μόριο, επειδή μας λέει πώς να προκαλέσουμε αυτή τη συμπεριφορά και να την καταστείλουμε. ... Ξεχάστε το μπλε χαπάκι! Νέο φάρμακο τύπου Βιάγκρα σε σπρέι για τη μύτη Ένα νέο ρινικό σπρέι που περιέχει ωκυτοκίνη, τη λεγόμενη και «ορμόνη της στοργής», η οποία, μεταξύ άλλων, χρησιμοποιείται στα μαιευτήρια για να επιταχυνθεί ο τοκετός, φαίνεται πως μπορεί να έχει και μία ακόμα, μάλλον απρόσμενη, χρήση: να βελτιώσει θεαματικά τις σεξουαλικές επιδόσεις των ανδρών, δρώντας σαν Βιάγκρα. Επιστήμονες του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τους Κάι ΜακΝτόναλντ και Ντέιβιντ Φάϊφελ, που έκαναν με επιτυχία τις σχετικές δοκιμές, έκαναν λόγο για «δραματική βελτίωση στη σεξουαλική λειτουργία». Οι Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι παντρεμένοι άνδρες που έπαιρναν την ωκυτοκίνη μέσω του ρινικού σπρέι δυο φορές την ημέρα, γίνονταν όχι μόνο πιο ζεστοί με τους φίλους και συναδέλφους τους, αλλά επίσης σημείωναν αισθητή βελτίωση στο σεξουαλικό πεδίο, καθώς η λίμπιντο τους από εξασθενημένη γινόταν πάλι ισχυρή, ενώ η διέγερσή τους από δύσκολη γινόταν ξανά εύκολη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ωκυτοκίνη όχι μόνο μπορεί να δράσει ως Βιάγκρα, αλλά δεν περιορίζεται στη σεξουαλικότητα, καθώς επηρεάζει με χημικό τρόπο τον εγκέφαλο, ώστε να βελτιώνει γενικότερα τις διαπροσωπικές σχέσεις, αν και ο ακριβής μηχανισμός δεν είναι ακόμα απολύτως ξεκάθαρος. Πηγή: http://www.iefimerida.gr   Το 1980 ήμουν μαθητής λυκείου και δούλευα σε βενζινάδικο κάπου στην Σάντα Μπάρμπαρα στην Καλιφόρνια. Μια Κυριακή απόγευμα έρχεται στο ταμείο ένας άνδρας με ένα κουτί, το ανοίγει και είχε μέσα ένα ωραίο μαργαριταρένιο κολιέ. Μου λέει: «Ήμουν στις τουαλέτες και το βρήκα αυτό. Τι νομίζεις ότι πρέπει να κάνουμε;» Πάνω που σκεφτόμασταν τι να κάνουμε, χτυπάει το τηλέφωνο. Ακούγεται ένας άνδρας ταραγμένος: «Ήμουν στο βενζινάδικο πριν λίγο, είχα ένα κόσμημα για τη γυναίκα μου και δεν μπορώ να το βρω. Ένα μαργαριταρένιο κολιέ». «Ένας κύριος μόλις το βρήκε». «Μου σώσατε τη ζωή. Πείτε στον άνθρωπο που το βρήκε να περιμένει μισή ώρα, θα έρθω να του δώσω 200 δολάρια, αμοιβή». Τέλεια. Το λέω στον τύπο, κι εκείνος: «Δεν μπορώ να περιμένω. Έχω συνέντευξη για δουλειά σε 15 λεπτά. Πρέπει να φύγω ... Ας μοιραστούμε την αμοιβή. Θα σου αφήσω τον κολιέ, δώσε μου 100 δολάρια, κι όταν έρθει ο άνθρωπος ...». Το πιάσατε, εξαπατήθηκα. Ελέγχοντας χιλιάδες ανθρώπους, βρήκαμε ότι το 5% του πληθυσμού δεν εκκρίνει ωκυτοκίνη στα σχετικά ερεθίσματα. Εάν τους εμπιστεύεστε, ο εγκέφαλος τους δεν εκκρίνει ωκυτοκίνη. Αν υπάρχουν λεφτά στο τραπέζι, τα κρατούν όλα για τον εαυτό τους. ... Δεν θέλεις να συναναστρέφεσαι τέτοιους ανθρώπους. Έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά των ψυχοπαθών. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να κατασταλεί το σύστημα. Ένας απ’ αυτούς είναι μία άσχημη εμπειρία. Μελετήσαμε σεξουαλικά κακοποιημένες γυναίκες και οι μισές απ’ αυτές δεν εκκρίνουν ωκυτοκίνη στα σχετικά ερεθίσματα. Χρειάζεται αρκετή εμπειρία για να αναπτυχθεί σωστά το σύστημα. Επίσης το υψηλό στρες καταστέλλει την ωκυτοκίνη. Υπάρχει κι ένας άλλος ενδιαφέρων τρόπος καταστολής της ωκυτοκίνης, μέσω της δράσης της τεστοστερόνης. Σε πειράματα, χορηγήσαμε τεστοστερόνη σε άνδρες. Αντί να μοιράζονται τα χρήματα, έγιναν εγωιστές. Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνδρες με υψηλή τεστοστερόνη είναι πιθανότερο να χρησιμοποιήσουν τα λεφτά τους για να τιμωρήσουν άλλους που είναι εγωιστές. Σκεφτείτε το αυτό. Σημαίνει ότι στη βιολογία μας, έχουμε το γιν και το γιανγκ της ηθικής. Έχουμε την ωκυτοκίνη που μας ενώνει με τους άλλους και μας κάνει να νιώθουμε αυτά που νιώθουν. Έχουμε και την τεστοστερόνη. Οι άνδρες έχουν 10 φορές την τεστοστερόνη των γυναικών, έτσι οι άνδρες κάνουν αυτό περισσότερο από τις γυναίκες, έχουμε τεστοστερόνη που μας κάνει να θέλουμε να τιμωρήσουμε αυτούς που συμπεριφέρονται ανήθικα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι επαφής μεταξύ των ανθρώπων. Για παράδειγμα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media). Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το Twitter. Ερευνήσαμε το ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και βρήκαμε ότι η χρήση τους προκάλεσε μια σταθερή διψήφια αύξηση της ωκυτοκίνης. Κάναμε πρόσφατα ένα πείραμα με τους ρεπόρτερ και τους παραγωγούς της Ραδιοτηλεόρασης στη Κορέα. Ένας απ’ αυτούς, πρέπει να ήταν 22 ετών, είχε αύξηση της ωκυτοκίνης 150%. Επικοινωνούσε με την κοπέλα του στο FaceBook. Υπάρχουν χιλιάδες τρόποι για να συνδεθείς με άλλους ανθρώπους, και φαίνεται να είναι παγκόσμιοι. ... Η ωκυτοκίνη μας συνδέει με τους άλλους ανθρώπους. Μας κάνει να αισθανόμαστε αυτό που νιώθουν οι άλλοι. Είναι τόσο εύκολο να κάνεις τους ανθρώπινους εγκεφάλους να εκκρίνουν ωκυτοκίνη ... οκτώ αγκαλιές την ημέρα! Βρήκαμε ότι οι άνθρωποι που εκκρίνουν περισσότερη ωκυτοκίνη είναι ευτυχέστεροι. Και είναι ευτυχέστεροι επειδή έχουν καλύτερες σχέσεις κάθε είδους. Οκτώ αγκαλιές την ημέρα, θα είστε ευτυχέστεροι και ο κόσμος μας θα γίνει καλύτερος ... Φυσικά, αν δεν σας αρέσει να αγγίζετε τους ανθρώπους, μπορώ να χώσω αυτό στη μύτη σας (μια σύριγγα με ωκυτοκίνη). Ευχαριστώ. Πηγή: Paul Zak: Trust, morality and oxytocin
		«Ωκυτοκίνη - Φόβος και αφοβία» Οι άνθρωποι έχουν δύο θεμελιώδεις συγκινήσεις: το θάρρος, δηλαδή την αφοβία, και το φόβο. Όπως και άλλοι οργανισμοί, έχουν συνήθως μια από τις δύο ακόλουθες ορμονικές απαντήσεις στα ερεθίσματα: Τα απειλητικά ερεθίσματα προκαλούν μια αύξηση της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης. Τα καθησυχαστικά ερεθίσματα προκαλούν μια αύξηση της ωκυτοκίνης. Μια άμεση απειλή προκαλεί την απάντηση πάλη-ή-φυγή που συνδέεται με την αδρεναλίνη- Η αδρεναλίνη επιταχύνει τον καρδιακό ρυθμό, την αναπνοή, ενεργοποιεί τους μυς και προωθεί την υπερ-επαγρύπνηση- Η συνεχής πίεση (περισσότερο από 15 λεπτά) αυξάνει μια άλλη ορμόνη, την κορτιζόλη- Η κορτιζόλη, μας κάνει κι αυτή υπερ-άγρυπνους, αλλά οι λειτουργίες της είναι αρκετά διαφορετικές από την προσωρινή εκτίναξη της αδρεναλίνης με σκοπό να μας απομακρύνει από τον κίνδυνο, και συχνά δυσμενείς. Σε τέτοιες καταστάσεις συνεχούς πίεσης η κορτιζόλη παραμένει σε υψηλά επίπεδα, προκαλεί εθισμό εξουθενώνοντας τα επινεφρίδια, και αρχίζει να αποσυνθέτει σταδιακά οστά και μυς για να θρέψει το επικοινωνιακό/νευρικό σύστημα και τα ζωτικής σημασίας εσωτερικά όργανα. Μια άλλη παρενέργεια είναι ότι μας κάνει πεινασμένους, αναγκάζοντάς μας να ψάχνουμε για πολυθερμιδικά τρόφιμα. Η κορτιζόλη είναι πολύ «σκληρή» στους ανθρώπους, έτσι όλες αυτές οι απειλές γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνες... Ευτυχώς έχουμε έναν ενσωματωμένο μηχανισμό για τις πιέσεις, που αποτελεί τη βάση της εναλλακτικής απάντησής μας στα ερεθίσματα, μιαν άλλη ορμόνη, την ωκυτοκίνη. Εκτός από τη λειτουργία της στη δημιουργία τρυφερών σχέσεων, τον τοκετό και τη γαλακτοπαραγωγή, η ωκυτοκίνη αντιμετωπίζει τις συνέπειες της κορτιζόλης. Αυτή η αντιαγχωτική επίδραση της ωκυτοκίνης είναι μια πρόσφατη ανακάλυψη, και πολύ συναρπαστική, επειδή δείχνει το δρόμο για καλύτερη υγεία με εξ ολοκλήρου φυσικά, μη-τοξικά μέσα. Η ωκυτοκίνη είναι μια μοναδική νευροχημική ουσία: όσο περισσότερη ωκυτοκίνη παράγουμε, τόσο περισσότερο το σώμα και το μυαλό μας ανταποκρίνονται σε αυτή. Τα νευρικά κύτταρα αυξάνουν τους υποδοχείς ωκυτοκίνης, καθιστώντας τους πιο ευαίσθητους στα αποτελέσματά της. Γίνεται όλο και ευκολότερο να είσαι στοργικός. Η ωκυτοκίνη είναι η νευροχημική βάση στην παροιμία «όσο περισσότερο δίνετε, τόσο περισσότερο παίρνετε». Η αφοβία, η αγάπη τείνει να αναπαράγει περισσότερη αφοβία και αγάπη, και ο φόβος τείνει να αναπαράγει περισσότερο φόβο. Εξαρτάται από μας και την αλληλοβοήθεια που δείχνουμε μεταξύ μας. Πρόσφατα συμπεράσματα που καταδεικνύουν τη δύναμη της ωκυτοκίνης: - Η ωκυτοκίνη μειώνει το φόβο. (Huber, 2005) - Η ωκυτοκίνη επιταχύνει τη θεραπεία. Τα πληγωμένα χάμστερ θεραπεύονται δύο φορές πιο γρήγορα παρέα με ένα αδερφάκι, παρά στην απομόνωση (DeVries, 2004). - Η ωκυτοκίνη σταματά τη βουλιμία για γλυκά. (Billings, 2006). - Η ωκυτοκίνη μειώνει την αντικοινωνική συμπεριφορά- Η χορήγηση ωκυτοκίνης ομαλοποίησε την κοινωνική συμπεριφορά σε ζώα με συμπτώματα σχιζοφρένιας. (Lee, 2005) - Η ωκυτοκίνη προωθεί την υγιή κοινωνική συμπεριφορά- Η χορήγηση ωκυτοκίνης μειώνει τα συμπτώματα του αυτισμού. (Hollander, 2003) - Η ωκυτοκίνη μειώνει το στερητικό σύνδρομο των εθισμών. Όταν οι επιστήμονες τη χορήγησαν σε τρωκτικά εθισμένα στην κοκαΐνη, τη μορφίνη ή την ηρωίνη, οι αρουραίοι ελάττωναν τη δόση τους ή παρουσίαζαν λιγότερα συμπτώματα απόσυρσης. (Kovacs, 1998) - Η ωκυτοκίνη ηρεμεί. (Agren, 2002) - Η έλλειψη ωκυτοκίνης συνδέεται με την κατάθλιψη, ίσως επειδή τα υψηλά επίπεδα της ανταγωνίστριας κορτιζόλης είναι οι κύριοι ένοχοι στις διαταραχές κατάθλιψης και άγχους. (Uvnas-Moberg, 1999) - Η ωκυτοκίνη αυξάνει τη σεξουαλική δεκτικότητα, και έτσι εξηγείται γιατί ο τρυφερός ερωτικός τρόπος παραμένει ευχάριστος. (Pedersen, C.A., 2002), (Arletti, 1997) - Η ωκυτοκίνη μειώνει τα αποτελέσματα της κορτιζόλης. Τα αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο μειώνουν τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα. (Legros, 2003) - Η ωκυτοκίνη αυξάνει τη μακροζωία- Η συντροφικότητα αυξάνει τη μακροζωία (Υoung, 2004). - Η ωκυτοκίνη μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί οι στοργικοί άνθρωποι ζουν σημαντικά περισσότερο. (Cal Tech, 1998). Η ωκυτοκίνη θα μπορούσε να ονομαστεί «ορμόνη της φιλίας» και «ορμόνη της αγκαλιάς». Την παράγουμε φυσικά όταν αγαπάμε, αγαπιόμαστε, ανατρέφουμε, προσφέρουμε με αυταπάρνηση ή έχουμε στοργική επικοινωνία. Δεν θα μπορούσαμε να αγαπάμε και να ερωτευόμαστε χωρίς ωκυτοκίνη. Δε θα φοβόμασταν χωρίς κορτιζόλη. Σχεδόν όλα τα αρνητικά αποτελέσματα των πίεσεων στο σώμα και το μυαλό συσχετίζονται με τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλη. Αυτά περιλαμβάνουν: χρόνια ανησυχία και κατάθλιψη, συναισθηματική υπερ-αντίδραση, αρνητικότητα, αύξηση βάρους, καρδιακές παθήσεις, υψηλή πίεση αίματος και αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό. Η ωκυτοκίνη αντιμάχεται όλα αυτά!!! Πηγή: «Ωκυτοκίνη - Φόβος και αφοβία» Η λέξη ΩΚΥΤΟΚΙΝΗ είναι σύνθετη από την ομηρική λέξη «ωκύς» που σημαίνει γρήγορος και τη λέξη «τοκετός»
		ΤΟ ΒΗΜΑ SCIENCE: «Η εξουσία είναι εθιστική» Οι αλλαγές που επιφέρει η άσκηση εξουσίας στον εγκέφαλο εξηγούνται διεξοδικά σε ένα βιβλίο από τον καθηγητή Ψυχολογίας του Trinity College του Δουβλίνου Ιαν Ρόμπερτσον. Η άσκηση της εξουσίας αλλάζει τον εγκέφαλο πυροδοτώντας την έκκριση τεστοστερόνης, εξηγεί ο καθηγητής σε άρθρο του στην εφημερίδα «Telegraph». Η τεστοστερόνη, και ιδιαίτερα ένα υποπροϊόν της, η 3-ανδροστενεδιόνη, προκαλούν εθισμό γιατί αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου και συγκεκριμένα σε μια περιοχή που ονομάζεται επικλινής πυρήνας (κέντρο ευχαρίστησης). Το σύστημα ανταμοιβής, όπως αποδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό που μας κάνει ευάλωτους απέναντι στις περισσότερες εθιστικές συμπεριφορές. Σε αυτό επενεργούν επίσης τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, πυροδοτώντας έναν μηχανισμό ο οποίος προσφέρει άμεσα μεγάλη απόλαυση αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί στον εθισμό. Μέσω διαφορετικής οδού, η εξουσία καταλήγει όπως έχουν δείξει οι μελέτες ακριβώς στο ίδιο αποτέλεσμα. Ο βαθμός του εθισμού και της αλλοίωσης της συμπεριφοράς που θα προκαλέσει φαίνεται, όπως εξηγεί ο ψυχολόγος, να είναι ζήτημα «δόσεων». Μύγες το ‘ριξαν στο ποτό λόγω ερωτικής απογοήτευσης! Στο περιοδικό Science δημοσιεύθηκε το παρακάτω πείραμα. Ερευνητές χρησιμοποίησαν δύο ομάδες από μύγες Drosophilia melanogaster: η μία αποτελούνταν από αρσενικές μύγες που απορρίφθηκαν επί δώδεκα συνεδρίες (τρεις συνεδρίες της μίας ώρας επί τέσσερεις μέρες) από ήδη ζευγαρωμένες θηλυκές, και η άλλη από αρσενικές μύγες που είχαν επίσης δώδεκα συνεδρίες, όμως με μη-ζευγαρωμένες και άρα πρόθυμες να ζευγαρώσουν θηλυκές. Η απόρριψη συσχετίστηκε με μειωμένη παραγωγή του νευροπεπτιδίου F (NPF) στον εγκέφαλο των αρσενικών. Οι αρσενικές μύγες που είχαν έλλειμμα στο NPF, ένα πεπτίδιο που συνδέεται με το κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου, αναζήτησαν «παρηγοριά» σε τροφές εμποτισμένες με οινόπνευμα 15%, προτιμώντας τες αντί για τη κανονική τους τροφή. Το ζευγάρωμα αντέστρεψε αυτή τη συμπεριφορά, γιατί οι αρσενικές μύγες της δεύτερης ομάδας, που ζευγάρωσαν με θηλυκές, έδειξαν αποστροφή για τις εμποτισμένες με οινόπνευμα τροφές και προτίμησαν τη κανονική τους τροφή. Πηγή: Student BMJ (International Medical Journal)   Πειράματα σε μπαμπουίνους (από τους στενότερους συγγενείς του ανθρώπου) έχουν δείξει ότι τα ζώα που βρίσκονται στις κατώτερες βαθμίδες της ιεραρχίας, και άρα σε θέση υποταγής, έχουν χαμηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης στις περιοχές της ανταμοιβής. Μόλις όμως οι πίθηκοι προαχθούν σε ανώτερη βαθμίδα η αίσθηση της κυριαρχίας κάνει την εμφάνιση της αισθητή στον εγκέφαλο αυξάνοντας τη ντοπαμίνη. Γίνονται πιο επιθετικοί και σεξουαλικά δραστήριοι, κάτι το οποίο, όπως τονίζει ο κ. Ρόμπερτσον, συμβαίνει και στους ανθρώπους όταν αποκτούν εξουσία. Η ντοπαμίνη βελτιώνει επίσης τη λειτουργία των μετωπιαίων λοβών, χαρίζοντας καλύτερες γνωσιακές λειτουργίες – εν ολίγοις ευστροφία και εξυπνάδα. Εξίσου αισθητά, αλλά αντίστροφα, είναι τα αποτελέσματα της «πτώσης» στην ιεραχία. Η απώλεια της εξουσίας και το πέρασμα από μια θέση κυριαρχίας σε μια θέση υποταγής επιφέρει μείωση των επιπέδων ντοπαμίνης, αύξηση του στρες και χειρότερες επιδόσεις στις γνωσιακές λειτουργίες. Η υπερβολική εξουσία ωστόσο –και η υπερβολική έκκριση ντοπαμίνης– ενέχει κινδύνους και αρνητικά αποτελέσματα επιφέροντας διαταραχή τόσο των γνωσιακών όσο και των συναισθηματικών λειτουργιών. Όπως προειδοποιεί ο κ. Ρόμπερτσον, μπορεί να οδηγήσει σε χονδροειδώς λανθασμένες κρίσεις και αποφάσεις, άγνοια κινδύνου, εγωκεντρικότητα και έλλειψη οίκτου για τους άλλους. Το βιβλίο του Ian Robertson με τίτλο «The Winner Effect: How Power Affects Your Brain» θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο από τις εκδόσεις Bloomsbury. Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ SCIENCE: «Η εξουσία είναι εθιστική» (Λαλίνα Φαφούτη - 27/04/2012)

Elizabeth Gilbert: «Για την άνθιση της δημιουργικότητας»

		Η Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ στοχάζεται τις ανέφικτες προσδοκίες που έχουμε για τους καλλιτέχνες και τις ευφυΐες — και εξομολογείται τη ριζοσπαστική της ιδέα ότι, αντί να θεωρούμε κάποια σπάνια πρόσωπα ευφυΐες, όλοι διαθέτουμε την ευφυΐα μας, ο καθένας το δικό του τζίνι. Είναι μια διασκεδαστική, προσωπική και εκπληκτικά συγκινητική ομιλία.   Ομιλία της Elizabeth Gilbert (Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ) στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση) με τίτλο: «Η φευγαλέα δημιουργική ιδιοφυΐα σας» Φεβρουάριος 2009 Μετάφραση Spyros Kasimatis Επανεξέταση Panagiota Chatziioannou   ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ από την ομιλία της Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ: Είμαι συγγραφέας. ... Κάτι παράξενο μου συνέβη πρόσφατα στη ζωή και στη καριέρα μου ... έγραψα πρόσφατα ένα βιβλίο με τίτλο «Eat, Pray, Love» το οποίο σε αντίθεση με τα προηγούμενα βιβλία μου, είχε μεγάλη απήχηση στον κόσμο, ... και έγινε παγκόσμιο μπεστ-σέλερ. Με αποτέλεσμα όπου κι αν βρεθώ να με αντιμετωπίζουν σαν καταδικασμένη. ... Με πλησιάζουν όλο ανησυχία και μου λένε: «Δεν φοβάσαι μήπως δεν μπορέσεις ποτέ να κάνεις κάτι καλύτερο;», «Δεν φοβάσαι ότι θα συνεχίσεις να γράφεις όλη σου τη ζωή αλλά δεν θα ξαναμπορέσεις να γράψεις ένα βιβλίο που να ενδιαφέρει οποιονδήποτε στον κόσμο, ποτέ ξανά;» ... Και στην εφηβεία μου όταν έλεγα ότι θα γίνω συγγραφέας συνάντησα την ίδια τρομοκρατημένη αντίδραση. Μου λέγανε: «Δεν φοβάσαι μήπως δεν κάνεις ποτέ επιτυχία;» «Δεν φοβάσαι ότι η ταπείνωση και η απόρριψη θα σε σκοτώσουν;» ... Η απάντηση μου ήταν: «Ναι, τα φοβάμαι όλα αυτά». ... Όμως αυτό που απασχολεί τώρα τελευταία σχετικά με το γράψιμο είναι, γιατί ... τι είναι αυτό, ιδιαίτερα στα δημιουργικά επαγγέλματα, που μας κάνει να ανησυχούμε για την ψυχική υγεία μας; Γιατί οι συγγραφείς έχουμε κάπως τη φήμη ότι είμαστε αλκοολικοί, μανιο-καταθλιπτικοί ... και όχι μόνο οι συγγραφείς, αλλά οι δημιουργικοί άνθρωποι σε όλα τα είδη φαίνεται ότι έχουν αυτή τη φήμη, ότι είναι εντελώς ασταθείς ψυχολογικά. ... η δημιουργικότητα και το μαρτύριο συνδέονται εσωτερικά και η καλλιτεχνία οδηγεί πάντα στην αγωνία. ... Προσπάθησα να βρω πως κάποιες απόψεις βοηθάνε δημιουργικούς ανθρώπους να διαχειριστούν τους εγγενείς συναισθηματικούς κινδύνους της δημιουργικότητας. Η έρευνα μου με οδήγησε στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη. Η Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ, Αμερικανίδα συγγραφέας, γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1969 στο Waterbury του Κονέκτικατ. Έγινε γνωστή το 2006 με το βιβλίο της «Eat, Pray, Love» (Φάε, Προσευχήσου, Αγάπησε), το οποίο έγινε Best Seller και παρέμεινε στη λίστα Best Seller των New York Times από την άνοιξη του 2006 μέχρι τον Οκτώβριο του 2008. Τον Αύγουστο του 2010, το βιβλίο της αυτό, γυρίστηκε σε ταινία (Eat, Pray, Love) με πρωταγωνίστρια την Τζούλια Ρόμπερτς. Μεγάλωσε στο πατρικό της σπίτι (ο πατέρας της ήταν χημικός μηχανικός και η μητέρα της νοσοκόμα), σε ένα απομονωμένο αγροτόσπιτο, χωρίς γείτονες και χωρίς τηλεόραση. Πηγή: Wikipedia Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο New York University. Μετά το Πανεπιστήμιο, πέρασε αρκετά χρόνια ταξιδεύοντας σε όλη τη χώρα, εργαζόμενη σε μπαρ, εστιατόρια και αγροκτήματα, συλλέγοντας εμπειρίες. Το 2000 εξέδωσε την πρώτη της νουβέλα. Η Ελίζαμπεθ Γκίλμπερτ ζει σε αγροικία του Νιου Τζέρσεϊ με το σύζυγό της, τον κήπο της, και πολλά κατοικίδια ζώα.   WebSite: http://www.elizabethgilbert.com/ Έργα της: STERN MEN (2000) THE LAST AMERICAN MAN 2002) EAT PRAY LOVE 2006) COMMITTED (2010)   Στην αρχαία Ελλάδα και στην αρχαία Ρώμη δεν πιστεύανε ότι η δημιουργικότητα πηγάζει από τα ανθρώπινα όντα. Πιστεύανε ότι η δημιουργικότητα ήταν ένα θείο υπηρετικό πνεύμα που έφτανε στους ανθρώπους από κάποια μακρινή, άγνωστη προέλευση, για μακρινούς και άγνωστους λόγους. Οι Έλληνες αποκαλούσαν αυτά τα θεία υπηρετικά πνεύματα της δημιουργικότητας «δαίμονες». Ο Σωκράτης πίστευε ότι είχε ένα δαίμονα που του δίδασκε τη σοφία εξ αποστάσεως. Οι Ρωμαίοι είχαν την ίδια άποψη αλλά ονόμαζαν αυτό το ασώματο δημιουργικό πνεύμα ευφυΐα (genius-τζίνιους). Οι Ρωμαίοι δεν πίστευαν ότι μία ιδιοφυία ήταν ένα πολύ έξυπνο άτομο. Πίστευαν ότι η ευφυΐα ήταν μια μαγική θεϊκή οντότητα, που ζούσε κυριολεκτικά μέσα στους τοίχους, στο εργαστήριο του καλλιτέχνη, κάτι σαν το ξωτικό του σπιτιού και έβγαινε και βοηθούσε αόρατα τον καλλιτέχνη στη δουλειά του και διαμόρφωνε το αποτέλεσμα της δουλειάς αυτής. Λοιπόν, θαυμάσια, να η απόσταση, η ψυχολογική κατασκευή που σε προστατεύει από τα αποτελέσματα της δουλειάς σου. Και όλοι το ήξεραν ότι έτσι συμβαίνει. Ο αρχαίος καλλιτέχνης λοιπόν ήταν προστατευμένος από ορισμένα πράγματα, όπως από τον πολύ ναρκισσισμό, ας πούμε. Αν η δουλειά σου ήταν εξαιρετική δεν μπορούσες να δεχτείς ολόκληρο τον έπαινο, όλοι ήξεραν ότι σε είχε βοηθήσει το ασώματο τζίνι. Κι αν η δουλειά σου ήταν για τα μπάζα, δεν έφταιγες κι απόλυτα. Όλοι ήξεραν ότι το τζίνι σου ήταν ανεπαρκές, ας πούμε. Κάπως έτσι έβλεπαν τη δημιουργικότητα στη Δύση για μεγάλη περίοδο της ιστορίας. Κι έπειτα ήρθε η Αναγέννηση και όλα άλλαξαν. Είχαμε τη φαεινή ιδέα να βάλουμε το άτομο στο κέντρο του σύμπαντος, πάνω από θεούς και μυστήρια, και χάθηκε ο χώρος για μυστικές υπάρξεις που δέχονται οδηγίες από το θεϊκό. Είναι η αρχή του ορθολογικού ουμανισμού, και ο κόσμος άρχισε να πιστεύει ότι η δημιουργικότητα πηγάζει εξ ολοκλήρου από το άτομο. Και για πρώτη φορά στην ιστορία, οι άνθρωποι αρχίζουν να λένε πως ο ίδιος ο καλλιτέχνης είναι ιδιοφυΐα (τζίνιους), αντί να λένε ότι έχει ένα τζίνι (τζίνιους). Τεράστιο λάθος, πρέπει να σας ομολογήσω. Όταν το απλό άτομο αρχίζει να πιστεύει ότι είναι το σκεύος, το δοχείο, η ουσία και η πηγή κάθε θείου, δημιουργικού, αιώνιου μυστηρίου, αναλαμβάνει υπερβολική ευθύνη για μια εύθραυστη ανθρώπινη ψυχή. Είναι σαν να λες σε κάποιον να καταπιεί τον ήλιο. Τσαλακώνει και παραμορφώνει εντελώς τις προσωπικότητες και γεννά όλες αυτές τις ασυμμάζευτες προσδοκίες για απόδοση. Νομίζω ότι αυτή η πίεση σκοτώνει τους καλλιτέχνες εδώ και 500 χρόνια. Το ερώτημα είναι τι κάνουμε τώρα; Μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά; Ίσως να επιστρέψουμε στην αρχαία αντίληψη για τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και μυστηρίου της δημιουργικότητας; Ίσως να μην μπορούμε να διαγράψουμε έτσι απλά 500 χρόνια ορθολογικής ανθρωπιστικής σκέψης με μια ομιλία 18 λεπτών. Υπάρχουν, μάλλον, πολλοί στο κοινό που θα είχαν όντως θεμιτές επιστημονικές ενστάσεις για την αντίληψη, ότι νεράιδες τρέχουν πίσω από τους ανθρώπους περιχύνοντας με νεραϊδόζουμο τα έργα τους κ.λπ. Ίσως να μη συμφωνήσετε εντελώς μαζί μου. Η ερώτηση όμως που θέλω να θέσω είναι: «Γιατί να μην το σκεφτούμε έτσι;» Γιατί στέκει όσο και όποια άλλη εξήγηση έχω ποτέ ακούσει για την εξωφρενική δυστροπία της δημιουργικής διαδικασίας. Μια διαδικασία, που όπως ξέρει κάθε άνθρωπος που έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει κάτι, δεν εξελίσσεται πάντα ορθολογικά. Ορισμένες φορές μάλιστα δίνει την αίσθηση του αφύσικου. Συνάντησα πρόσφατα την εξαιρετική Αμερικανίδα ποιήτρια, Ρουθ Στόουν, που είναι τώρα στα 90 της, αλλά έγραφε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της, και μου είπε ότι όταν ήταν μικρή στην αγροτική Βιρτζίνια, δούλευε στα χωράφια, και ένοιωθε ..., άκουγε ... το ποίημα να της έρχεται από μακριά. «Ήταν σαν ανεμοθύελλα», μου είπε, και έπεφτε πάνω της από το τοπίο γύρω της, και το ένιωθε να έρχεται, γιατί κουνιόταν η γη κάτω από τα πόδια της. Ήξερε ότι το μόνο πράγμα που μπορούσε να κάνει εκείνη τη στιγμή ήταν να τρέξει σαν τρελή. Και έτρεχε σαν τρελή στο σπίτι της και την κυνηγούσε από πίσω το ποίημα, και το θέμα ήταν να πιάσει ένα κομμάτι χαρτί κι ένα μολύβι, αρκετά γρήγορα, ώστε όταν άστραφτε και βρόνταγε μέσα της, να το μαζέψει και να το χώσει πάνω στο χαρτί. Άλλες φορές δεν ήταν αρκετά γρήγορη, κι έτρεχε, έτρεχε, έτρεχε, αλλά δεν έφτανε στο σπίτι έγκαιρα και το ποίημα κυλούσε από μέσα της και το έχανε. Και υπήρχαν περιπτώσεις που παραλίγο να το χάσει. Καθώς έτρεχε στο σπίτι και έψαχνε για χαρτί και το ποίημα την προσπερνούσε, άρπαζε το μολύβι ακριβώς εκείνη τη στιγμή που την διαπερνούσε και ήταν σαν να άπλωνε το άλλο χέρι και να το τσάκωνε στον αέρα. Το έπιανε από την ουρά και το τραβούσε πάλι μέσα στο σώμα της και το μετέγραφε στο χαρτί. Σε αυτές τις περιπτώσεις το ποίημα έβγαινε στο χαρτί άψογο και άθικτο, αλλά ανάποδα, από την τελευταία λέξη προς την πρώτη. Κάπως έτσι είναι και η δικιά μου δημιουργική διαδικασία. Απλώς, είμαι ένα μουλάρι, και ο τρόπος που πρέπει να δουλέψω είναι ότι πρέπει να σηκωθώ την ίδια ώρα κάθε μέρα, και αρκετά αδέξια να ιδρώσω και να κουραστώ και να τρέξω όλη μέρα. Αλλά ακόμα και μέσα στη μουλαροσύνη μου, το έχω αγγίξει αυτό το πράγμα, ορισμένες φορές. Κι εγώ είχα δουλειά και ιδέες που μου κατέβηκαν από κάποια πηγή που πραγματικά δεν μπορώ να εντοπίσω. Ποια άραγε είναι αυτή; Και πώς να αποκτήσουμε μια σχέση μαζί της χωρίς να μας κάνει να χάσουμε τα μυαλά μας, αλλά, ακριβώς το αντίθετο, να μας κρατήσει νηφάλιους; Το καλύτερο σύγχρονο παράδειγμα που ξέρω για το πώς μπορεί να γίνει αυτό είναι ο μουσικός Τομ Γουέιτς, που του πήρα συνέντευξη εδώ και αρκετά χρόνια για κάποιο περιοδικό. Μιλούσαμε γι’ αυτό, και, ξέρετε, ο Τομ, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ήταν η ενσάρκωση του τυραννισμένου σύγχρονου καλλιτέχνη, που προσπαθεί να ελέγξει, να διαχειριστεί και να κυριαρχήσει πάνω σ’ αυτές τις ανεξέλεγκτες δημιουργικές επιθυμίες που ήταν εντελώς εσωτερικευμένες. Όσο μεγάλωνε ηρεμούσε, και μια μέρα ενώ οδηγούσε στον αυτοκινητόδρομο στο Λος Άντζελες, όλα αλλάξανε στη ζωή του. Εκεί που έτρεχε, λοιπόν, εντελώς ξαφνικά, του ήρθε ένα μικρό μελωδικό κομμάτι, μέσα στο κεφάλι, μια έμπνευση, φευγαλέα και προκλητική, και τη θέλει, είναι πανέμορφη, την επιθυμεί, αλλά δεν μπορεί να την πιάσει. Δεν έχει μαζί του χαρτί, δεν έχει μολύβι, δεν έχει μαγνητόφωνο. Αρχίζει λοιπόν να νιώθει όλο αυτό το άγχος να φουσκώνει μέσα του: «πάει χάθηκε», «θα με κυνηγάει για πάντα», «δεν είμαι αρκετά καλός», «δεν μπορώ» ... Αντί όμως να τον πιάσει πανικός, απλά σταμάτησε. Σταμάτησε όλη αυτή την αλυσίδα των σκέψεων κι έκανε κάτι εντελώς καινούργιο. Κοίταξε ψηλά στον ουρανό και είπε: «Συγνώμη, δεν βλέπεις ότι οδηγώ; Σου φαίνεται ότι μπορώ να γράψω τραγούδι αυτή τη στιγμή; Αν πραγματικά θέλεις να υπάρξεις, έλα κάποια καλύτερη στιγμή όταν θα μπορώ να σου αφιερώσω χρόνο. Αλλιώς, πήγαινε να ενοχλήσεις κανέναν άλλο. Πήγαινε να ενοχλήσεις τον Λέοναρντ Κοέν». Μετά από αυτό, όλη του η δημιουργική διαδικασία άλλαξε. Όχι η δουλειά, η δουλειά ήταν συχνά τόσο σκοτεινή όσο ήταν πάντα. Η διαδικασία, όμως, η αβάσταχτη αγωνία της αποφορτίστηκε ... Μετά από αυτή την ιστορία άρχισε να μετατοπίζεται λίγο και ο δικός μου τρόπος δουλειάς, και ήδη με έχει σώσει μια φορά. Με έσωσε όταν καθώς έγραφα το «Eat, Pray, Love», και είχα πέσει στο πηγάδι της απελπισίας, σ’ αυτό που πέφτουμε όλοι όταν προσπαθούμε κάτι και δεν έρχεται και αρχίζουμε να σκεφτόμαστε ότι θα είναι μεγάλη καταστροφή, θα είναι το χειρότερο βιβλίο όλων των εποχών, όχι απλώς κακό, αλλά το χειρότερο όλων των εποχών. Και άρχισα να σκέφτομαι ότι θα έπρεπε να το παρατήσω ... Τότε θυμήθηκα τον Τομ που μίλαγε στον ουρανό και το δοκίμασα. ... Κοίταξα στην άδεια γωνία του δωματίου και είπα δυνατά: «Κοιτά, ξέρουμε και οι δύο μας ότι αν το βιβλίο δεν βγει εξαιρετικό δεν θα φταίω μόνο εγώ, έτσι; Διότι βλέπεις ότι δίνω όλο μου το είναι, δεν έχω άλλο να δώσω. Αν λοιπόν το θες καλύτερο, τότε φανερώσου να βάλεις κι εσύ ένα χεράκι. Εντάξει; Αν όμως δεν έρθεις, ξέρεις κάτι; Να πάει στο διάολο. Θα συνεχίσω να γράφω έτσι κι αλλιώς γιατί είναι η δουλειά μου. Και θα ήθελα να γραφτεί στα πρακτικά ότι σήμερα παρουσιάστηκα για το δικό μου μέρος της δουλειάς». Αιώνες πριν, όταν μαζευόταν ο κόσμος για ιερούς χορούς και μουσική στο φως της σελήνης που κρατούσαν ώρες κι ώρες, ως την αυγή. Και οι χορευτές ήταν επαγγελματίες ... όμως πολύ σπάνια, κάτι γινόταν και κάποιος από τους καλλιτέχνες αυτούς γινόταν όντως υπερφυσικός. ... Σαν να σταματούσε το χρόνος, ο χορευτής περνούσε μέσα από κάτι σαν πύλη και ενώ δεν έκαμνε τίποτα διαφορετικό απ’ ότι έκαμνε τις προηγούμενες 1.000 νύχτες, όλα έρχονταν σε αρμονία. Και ξαφνικά, παύει να φαίνεται απλά ανθρώπινος. Λάμπει από μέσα του, φωτίζεται από κάτω και λαμπαδιάζει από θεϊκότητα. Όταν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε, ο κόσμος το αναγνώριζε, και το έλεγε με το όνομά του. Ενώνανε τα χέρια τους και άρχιζαν να ψάλλουν, «Αλλάχ, Αλλάχ, Αλλάχ, Θεέ μου, Θεέ μου, Θεέ μου». Είναι ο Θεός. ... Όταν οι Μαυριτανοί εισέβαλαν στη νότιο Ισπανία, έφεραν και αυτή τη συνήθεια μαζί τους και η προφορά άλλαξε δια μέσου των αιώνων κι έγινε από «Αλλάχ, Αλλάχ, Αλλάχ», «Ολέ, ολέ, ολέ» που ακόμα ακούγεται ... Στην Ισπανία, όταν ο καλλιτέχνης κάνει κάτι αξεπέραστο και μαγικό, «Αλλάχ, ολέ, ολέ, Αλλάχ, θαυμάσιο, μπράβο ... μια ματιά του Θεού». Και πολύ σωστά, γιατί το χρειαζόμαστε. Τα δύσκολα όμως έρχονται το επόμενο πρωί, για τον ίδιο τον χορευτή, όταν ξυπνά και ανακαλύπτει ότι είναι Τρίτη, 11 η ώρα και δεν είναι πια μια ματιά του Θεού. Είναι ένας θνητός που γερνάει και του πονάνε τα γόνατα, και ίσως δεν θα ανεβεί ποτέ ξανά σε αυτό το ύψος. Κανείς ίσως πια δεν θα ψάλλει το όνομα του Θεού καθώς θα φέρνει βόλτες, και τι θα απογίνει στο υπόλοιπο της ζωής του; Είναι σκληρό. Είναι ο πιο οδυνηρός συμβιβασμός σε μια δημιουργική ζωή. Δεν χρειάζεται όμως τόση αγωνία. Αν εξ αρχής δεν πίστευες ότι οι πιο εξαιρετικές πλευρές της ύπαρξης σου προέρχονται από σένα τον ίδιο, ίσως αν πιστέψεις ότι σου τις έχει δανείσει μια πηγή που σου είναι αδύνατον να την φανταστείς για ένα υπέροχο διάστημα της ζωής σου για να τις μεταβιβάσεις, όταν τελειώσεις, σε κάποιον άλλο. Αν το σκεφτούμε έτσι, ξέρετε, όλα αρχίζουν να αλλάζουν. Αυτό που επαναλαμβάνω στον εαυτό μου όταν «μου τη δίνει», είναι, «μη φοβάσαι, μη σε πιάνει δέος, κάνε τη δουλειά σου, συνέχισε να εμφανίζεσαι για το δικό σου μερίδιο, όποιο κι αν είναι αυτό. Αν η δουλειά σου είναι να χορεύεις, χόρευε. Αν το θεϊκό αποφασίσει να αφήσει το θαύμα να φανεί, για μια στιγμή μέσω των κόπων σου, τότε, “Ολέ!” Κι αν όχι, εσύ χόρευε, ούτως ή άλλως, και “ολέ” σε σένα, έτσι κι αλλιώς. “Ολέ” σε σένα, έτσι κι αλλιώς, μόνο και μόνο για την απλή ανθρώπινη αγάπη και το πείσμα να συνεχίζεις να εμφανίζεσαι». Ευχαριστώ. Ολόκληρο το κείμενο των υπότιτλων: http://www.ted.com
		«Ο Ουρανός και η Γη, δουλειά δεν είχανε, παιδιά κάνανε ... Να, λοιπόν γεννοβόλημα ο Ουρανός, αλλά όσο γένναγε δεν τάβλεπε καλά τα πράγματα. ... Ο Ουρανός τα μυριζότανε. Τούτα τα σκατόπαιδα, κάποτε θα του κάνουνε κανά χουνέρικαι τόνε ρίξουνε ... τα πέταγε, λοιπόν, στα έγκατα της γης και τάφηνε κει πέρα να μην του χαλάνε τη μανέστρα. Η Γαία, όμως, μάνα ήτανε και της κακοφαινότανε να γεννάει ασταμάτητα και να μην έχει παιδί δίπλα της. Είδε κι απόειδε, φαίνεται βαρέθηκε και τον Ουρανό, όλο τα ίδια και τα ίδια, έπιασε και σκάρωσε ένα μεταλλικό δρεπάνι ... και πήγε κι αντάμωσε τα παιδιά της. - Ξέρετε τι θα του κάνω αυτουνού; - Θα του κόψω ... «πάσαν πατρότητος ελπίδα» ... Φρικιάσανε τα παιδιά, «όχι, δεν γίνονται τέτοια», πετάχτηκε όμως ο νεώτερος, ο Κρόνος, και λέει, «Εγώ». Τα συμφωνήσανε μάνα και γιος, κι ένα βράδυ ... ο Κρόνος, του έκοψε ότι ήτανε να κοπεί. ... Ο Ουρανός δεν πέθανε μ’ όλη τη λαχτάρα πούπαθε ... άλλα ο Κρόνος έγινε Βασιλεύς ... και πήρε τη Ρέα για γυναίκα του. Ο Κρόνος και το Ρεάκι αρχίσανε κι αυτοί την παιδοποιΐα. ... Αλλά ο Κρόνος δεν ήτανε κορόιδο να τα ρίχνει στον Τάρταρο τα παιδιά. Σου λέει, Τάρταρος είναι αυτός. Ξέρω ‘γω, μη βρεθεί κάνα δρεπάνι και βγει κάνας μούλος και μου ανάψει δουλειές ... Μόλις γεννιόντουσαν, λοιπόν, φώναζε τη γυναίκα του: - Γεννήσατε μανδάμ; - Ναι. - Φέρτο να το δω κι εγώ. Τόφερνε η Ρέα τυλιγμένο το μωρό, άνοιγε το στόμα του ο Κρόνος και το ... κατάπινε. Ό,τι πάθαινε η Γαία, τα πάθαινε και χειρότερα η Ρέα. Στεναχωριότανε, λοιπόν, πολύ, κι άμα ξανάμεινε έγκυος, πάει στους γονείς της. - Τι θα γίνει; Θα μου το φάει κι αυτό. - Να πας να γεννήσεις στη Κρήτη. Της λέει ο πατέρας της. Πάει στην Κρήτη η Ρέα, γεννάει, κρύβει το παιδί, μετά παίρνει μια θεοκοτρώνα, την τυλίγει στις φασκιές και το πάει του Κρόνου. - Θα το φάτε; - Αμ τι θα το κάνω; - Καλή όρεξη. Καταπίνει την κοτρώνα ο Κρόνος και του κάθησε στο στομάχι ... - Καλά έκανα και τον έφαγα, αυτός θάβγαινε σκληρός. Το παιδί το λέγανε Δία και μεγάλωσε κρυφά στην Ίδη ... Μεγάλωνε ο Δίας με γάλα και με νέκταρ, γινότανε δυνατός και θαρραλέος, τίποτα δεν λογάριαζε παρά μόνο πώς να πάρει την εξουσία από τον μπαμπά του, τον γέρο Κρόνο. Σηκώθηκε, λοιπόν, το Διάκι, να πα να τα βάλει με τον πατέρα του. Η Γαία, σαν μάνα, τον κανακάρη της υποστήριζε. - Παραιτείσαι με το καλό, υπέρ του υιού υμών, Κύριε; - Δεν φταίει κάνας άλλος. Φταίω εγώ που δεν τον κατάπια. Είχε καταπιεί όμως τ’ άλλα του παιδιά και ο Ζευς προμηθεύτηκε εμετικό. Κοιμότανε ο Κρόνος με ανοιχτό το στόμα. Ζυγώνουνε, στις άκρες των ποδιών με τη Γαία και του χύνουν το φάρμακο στον καταπιώνα του. ... Τάβγαλε όλα. Πρώτα τη πέτρα ... και μετά τα παιδιά του. Φυσικά τα παιδιά, θεοί ήτανε, δεν είχανε πεθάνει, και πήγανε στο αδελφάκι τους τον ελευθερωτή. - Εσύ μας έβγαλες, να σε κάνουμε αρχηγό μας. Ζορίστηκε κι ο Κρόνος με όλες του τις φύτρες εναντίον του ... απεσύρθη της εξουσίας και έμεινε ιδιωτεύων». (Νίκου Τσιφόρου, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, εκδ. Ερμής 1986, σελ. 9-40).
		Ο Ουρανός και ο Κρόνος ξεπάστρευαν τα τέκνα τους για να μην χάσουν το βασίλειο τους. Ο Αγαμέμνωνας θυσίασε τη κόρη του την Ιφιγένεια για να πάνε καλά οι δουλειές των Αχαιών. Κι ο Αβραάμ καλέστηκε να θυσιάσει τον μονάκριβο γιο του.
		Το νόημα της θυσίας του Αβραάμ έγκειται εις το ότι ούτος εν τω γήρατι αυτού, τοσούτον προσεκολλήθη εις τον «κατ’ επαγγελίαν υιόν» αυτού Ισαάκ, ώστε η προς τον Θεόν αγάπη αυτού απώλεσε το πλήρωμα αυτής. Ίνα και πάλιν η προς τον Θεόν αγάπη αποβή ο «ακρογωνιαίος λίθος» της ζωής αυτού, ο Αβραάμ ώφειλε να προσφέρη θυσίαν: να σφαγιάση τον ηγαπημένον υιόν. Ότε όμως εσωτερικώς συνετελέσθη η πράξις αύτη τότε ο θάνατος του Ισάακ δεν ήτο αναγκαίος: Ηδύνατο ούτος να παραμείνη πλησίον του πατρός αυτού. Δεν είναι δυνατόν να μη αγαπώμεν τον κόσμον, αλλ’ όταν η έλξις προς τον αυτόν υπερβαίνη την αγάπην ημών προς τον Θεόν, τότε οφείλομεν να ανεύρωμεν εν εαυτοίς δυνάμεις και να μιμηθώμεν τον Αβραάμ: Να λάβωμεν εις τας χείρας πυρ και μάχαιραν και να προσφέρωμεν ως θυσίαν παν πολύτιμον εις ημάς, χάριν του θριάμβου της αγάπης του Θεού εν ημίν (βλ. Γέν. κβ’ 6). (Αρχιμ. Σωφρονίου, ΟΨΟΜΕΘΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΘΩΣ ΕΣΤΙ, σελ. 383, 159).
		Το ίδιο ακριβώς πρότυπο ισχύει και για την σχέση κάθε δημιουργού με τα δημιουργήματα του, με τα έργα των χειρών, με τα «παιδιά» του. Ο δημιουργός, για να μη χάσει τη δημιουργικότητα του, για να μη στερέψει η έμπνευση μέσα του, για να μην χάσει το «βασίλειο» του, για να μην απολέσει τον «δαίμονα» του, το τζίνι του, πρέπει να εξολοθρεύει τα παιδιά του, τα έργα των χειρών ή του μυαλού του, πρέπει να απελευθερώνεται από το μέχρι πρότινος έργο του. Αν αφήνει τα «παιδιά» του να «ζουν», θα του ρημάξουν το «βασίλειο». Αν δεν δεχτεί, από καρδίας, στο επίπεδο της καρδιάς, να θυσιάσει το μονάκριβο γιο του, θα χάσει την έμπνευση φυλακισμένος στον ίδιο του τον πύργο, στα έργα των χειρών του. Αναγκαίος ο κόπος της ανοικοδόμησης, εξίσου αναγκαίος ο κόπος και ο πόνος της κατεδάφισης. Όποιος καταφέρνει να επιστρέφει στο «μηδέν», όποιος φροντίζει να εξολοθρεύει τα «παιδιά» του, θα συνεχίσει να βασιλεύει. Αν ο ζωγράφος θαυμάζει τον πρώτο πίνακα που έκανε δεν θα ξανακάνει άλλον εμπνευσμένο, απλά θα αντιγράφει τον εαυτό του. Αν ο γράφων ηδονίζεται να διαβάζει ξανά και ξανά τα γραπτά του δεν πρόκειται να ξανακούσει το τζίνι να του ψιθυρίζει. Θα τελματώσει. Η λατρεία του έργου του, ο αυτοθαυμασμός, ο ναρκισσισμός του δημιουργού, δεν είναι ηθικώς κακόν, είναι στρατηγικά λάθος, φτωχαίνει, μέχρι και στερεύει την έμπνευση, μαραίνει τη δημιουργικότητα.