ALL_Ομιλία για τους Τρεις Ιεράρχες με τίτλο: «Make Love not Lesson: ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ» και άλλα πολλά ....

		1. Make Love not Lesson: ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ 2. Ερωτολογίας συνέχεια ...           Μέγας Βασίλειος           Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος           «Θέματα Χριστιανικής Ηθικής»           Άγιος Συμεών και Ιωάννης ... 3. Πτωχοί τω πνεύματι και σεξ 4. Γιατί κυριάρχησε ο Ελληνικός πολιτισμός 5. Πεντηκοστή 6. Κατάθλιψη 7. Ο Προμηθέας κι η φωτίτσα του 8. Κι άλλα τινά: 1. Make Love not Lesson: ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ Αντιγράφω από ανάρτηση στο Διαδίκτυο 1 του μαθηματικού Στέλιου Μαρίνη που υπηρετεί στο Μουσικό Σχολείο Πειραιά: «Αμφιθέατρο Παλαιού Χημείου. Στη έδρα ο καθηγητής Νανόπουλος δίνει διάλεξη ... μα η ματιά μου ... έχει καρφωθεί στο σύνθημα ... που είναι γραμμένο στο τοίχο με μαύρη μπογιά: »ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ! »Αρχικά εξοργίζεσαι με το βέβηλο χέρι, μα γρήγορα συνειδητοποιείς πως είναι η αλήθεια του συνθήματος που σε πληγώνει. όταν, φοιτητής ακόμα, παρέδιδες ιδιαίτερα μαθήματα, οι ερωτικότερες ώρες τότε, οι μεγαλύτερες φιλίες τότε ... τα χείλη δεν έλεγαν, λαλούσαν το Πυθαγόρειο θεώρημα ... Στην αίθουσα ... τώρα πια το πήρες απόφαση, τέρμα οι ρομαντισμοί και τα ιδανικά για ερωτική διαδικασία της μάθησης κι άλλα τέτοια γραφικά. Εδώ δεν εκπαιδεύεις, προπονείς, δε διδάσκεις, προετοιμάζεις, ο μαθητής πρέπει να πετύχει. Να πετύχει... »Επιτυχία - ευτυχία. Τι κρίμα να μοιάζουν τόσο οι δυο αυτές λέξεις! Ποιος ξέρει, σε άλλες εποχές, σε άλλους κόσμους, οι άνθρωποι ίσως να αγωνίζονταν για να πετύχουν ό,τι θα τους έκανε πραγματικά ευτυχισμένους, μα σήμερα ... η ευτυχία είναι απαράδεκτη απόκλιση από το μέσο όρο. »Το σύνθημα είναι ακόμη εκεί και σε πονάει και επαναστατείς, (μέσα σου μόνο, έχεις τα κότσια πια να επαναστατείς) επαναστατείς όταν σκέφτεσαι ότι οι νέοι που έχεις κάθε μέρα απέναντί σου βιάζουν τη φύση, την καρδιά και το μυαλό τους κι εσύ υπηρετείς την προσπάθεια να συντριβεί κάθε αντίσταση στο βιασμό αυτό. Κι όλα αυτά γιατί; Για να «πετύχουν». Για να μπουν στο Πανεπιστήμιο, να γίνουν πτυχιούχοι άνεργοι ή αποβλακωμένοι τεχνοκράτες, υπηρέτες ενός απάνθρωπου συστήματος, χωρίς πρωτοβουλίες, χωρίς έρωτα, χωρίς ζωή. »Το σύνθημα μένει εκεί και σου θυμίζει ότι υπήρχαν στιγμές που τα δυο αυτά -ο έρωτας και το μάθημα- ήσαν ένα. ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ! “Μα τα ‘χω κάνει μαζί, ταυτόχρονα”, φωνάζεις μέσα σου, μα πιο πολύ ντρέπεσαι, σαν τον πρώην καλόγερο που αφού έζησε τη μέθεξη της λατρείας, τον θείο έρωτα, δε βάσταξε το ασκητηλίκι και γύρισε στον κόσμο με κομμένα τα φτερά. Ζούσε σαν όλους τους άλλους πλέον, κι οι άλλοι ζούσαν σαν αυτόν, όμως υπήρχε μια διαφορά, αυτός ήξερε πώς είναι να ζεις αλλιώτικα». Σήμερα τιμάμε τους Τρεις Ιεράρχες, προστάτες της Παιδείας για να θυμόμαστε ότι αίτημα της Ελληνικής Παιδείας ήταν ο έρωτας ως τρόπος ύπαρξης, η έμπνευση. «Για τον ερωτευμένο, γι’ αυτόν που τον κατακαίει ο πόθος, όλη του η ζωή είναι σαν μια ημέρα» 2 τονίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «γιατί είναι εύκολο να κοπιάζεις λόγω έρωτα» 3 , ο έρωτας δίνει φτερά στον θνητό να υπερβεί τον χρόνο, την χρονικότητα, την μίζερη καθημερινότητα. «Εγώ» διηγείται ο άγιος «πήγα στα εκπαιδευτήρια της Παλαιστίνης, που τότε ήταν σε ακμή, από έρωτα για τη ρητορική» 4 κι αργότερα «στην Αθήνα ... από τον έρωτα της παιδεύσεως» 5 . Και από τον έρωτα της παιδεύσεως, ο άγιος Γρηγόριος, μεταπήδησε στο «θείο και απαθή έρωτα» 6 , «έρωτι έρωτα διακρουσάμενος», «τον νουν πλημμύρισε έρως θειότερος και άλλαξε ζωή» 7 , «θερμό έρωτα του προκάλεσε η όψη του Χριστού», «θερμόν της θείας Σοφίας έρωτα», «από τον έρωτα του Καλού κατεσχέθη», «σπεύδει από θερμόν έρωτα», «στον Χριστό έρωτος μοίρα προσφέρει» 8 , τον κυρίευσε «έρωτας ολοκληρωτικά προς τον Θεό στραμμένος» 9 , γέμισε από «θείο έρωτα» ο «παντός καλού εραστής Γρηγόριος» και μας καλεί να χαρούμε, αν είμαστε των λόγων του εραστές, και να αποκτήσουμε «ζήλο φλογερό, έρωτα ακράτητο, ένθερμον λίαν» 10 . Ή στραβός είν’ ο γιαλός, ή στραβά αρμενίζουμε ... Τόσες φορές η λέξη έρωτας, σε Ναό ή σε Σχολειό, έχει να ακουστεί, ίσως από την εποχή των Τριών Ιεραρχών ... Ένας άλλος άγιος Γρηγόριος, ο Παλαμάς, διδάσκει ότι το άγιο Πνεύμα είναι ο έρωτας, ο απόρρητος έρωτας, και στο «Πιστεύω» χαρακτηρίζουμε «το Πνεύμα το άγιο ... ζωοποιόν». Ο άνθρωπος έχει νου, λόγο και πνεύμα. Νους, η δυνατότητα της προσοχής. Λόγος, η δυνατότητα λογικής έκφρασης. Και πνεύμα, «η προς το ειδέναι ακόρεστος έφεσις», ο έρωτας. Το πνεύμα του ανθρώπου ζωοποιεί το ανθρώπινο σώμα 11 . Πνευματικός άνθρωπος είναι αυτός που ξεχειλίζει από ζωντάνια, αυτός που άνω-θρώσκει, αυτός που σαν σιντριβάνι αναβλύζει από έμπνευση. όμως τον 11ο αιώνα το άγιο Πνεύμα υποβαθμίστηκε, υβρίστηκε, θεωρήθηκε ότι εκπορεύεται και εκ του Υιού, προστέθηκε στο «Πιστεύω» το Filioque και εκείνη η εκτροπή είχε τραγικές συνέπειες στη πνευματική ζωή των χριστιανών που την ακολούθησαν. Όσους την δέχτηκαν τους στέρησε από τη ζωογόνο δράση του Αγίου Πνεύματος, τους άφησε με ατροφικό το πνεύμα. Υποτιμήθηκε το πνεύμα, ο έρωτας, διώχθηκε, κατασυκοφαντήθηκε. Στο χώρο της Παιδείας κυριάρχησε η καλλιέργεια και η αξιολόγηση του λόγου μόνο, της διάνοιας, των λειτουργιών του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου, η λεκτική σκέψη, και ατόνησε η καλλιέργεια του πνεύματος, της ζωντάνιας, των λειτουργιών του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου, η σκέψη με εικόνες, η έμπνευση, ο έρωτας. Τόσο πολύ κυριάρχησε ο λόγος, η διάνοια, που ο καημένος ο Καρτέσιος τόλμησε να διακηρύξει: «σκέφτομαι άρα υπάρχω»! Αλλοιώθηκε ακόμη και το νόημα των ελληνικών λέξεων: «πτωχός τω πνεύματι» κατάντησε να θεωρείται ο διανοητικά καθυστερημένος, ενώ αντίθετα «πτωχός τω πνεύματι» είναι ο πτωχός σε πνεύμα, δηλαδή ο φτωχός σε ζωντάνια. Ο μακαρισμός του Χριστού αφορά όσους εκούσια νηστεύουν τον έρωτα, κλαδεύουν τη ζωντάνια, φρενάρουν τη τρέλα «όχι για να σωθούν αλλά για να τη σώσουν» 12 , για να μην εκραγεί σαν πυροτέχνημα, σαν πλημμύρα ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, αλλά να διατηρηθεί η φλόγα της έμπνευσης αιώνια, να γίνει ατμός υπό πίεση μέσα στον κύλινδρο της «ατμομηχανής», μέσα στη αντλία της καρδιάς, που θα κινεί, θα ζωογονεί το θνητό σαρκίο και δεν θα εκρήγνυται απλώς εντυπωσιακά αλλά στιγμιαία. Οι πτωχοί τω πνεύματι έχουν το πνεύμα συντετριμμένο 13 , έχουν απαλλαγεί από τον εγωισμό, την εγωιστική εκτόνωση της έμπνευσης (την έκρηξη της ντοπαμίνης) κι έχουν πλέον πνεύμα ευθές εγκαινισμένο μέσα τους 14 . Αυτοί είναι μακάριοι γιατί επιτρέπουν στον Βασιλιά των Ουρανών να τους προσφέρει την Βασιλεία Του επί της γης, «εδώ και τώρα» και συνεχώς: «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστί η Βασιλεία των Ουρανών», «εστί» «εδώ και τώρα» κι όχι σε κάποιο μεταφυσικό παράδεισο στο μέλλον. «Πτωχός τω πνεύματι» δεν είναι ο μαθητής που υστερεί σε επίδοση στα μαθήματα, αλλά, αντίθετα είναι το «φυτό», ο αριστούχος, ο οποίος λόγω της υπερτροφικής λειτουργίας του λόγου, της διάνοιας, μαραίνεται, χάνει τη ζωντάνια, τη γοητεία, τη παιδικότητα. Πνευματικό άνθρωπο φτάσαμε να θεωρούμε τον καλλιεργημένο στη διάνοια, ενώ, για τον Ελληνισμό, πνευματικός άνθρωπος ήταν ο ερωτευμένος, ο φορέας της ζωντάνιας, της έμπνευσης, της γοητείας, το παιδί. Γι’ αυτό κυριάρχησε ο ελληνικός πολιτισμός γιατί ήξερε να γοητεύει τους θνητούς. Γι’ αυτό οι έλληνες ήσαν «αεί παίδες» γιατί είχαν βρει τη μέθοδο να διατηρούν και να αυξάνουν το πνεύμα, την έμπνευση, τη ζωντάνια, τη παιδικότητα, τη γοητεία. Και τη μέθοδο εκείνη την είπαν Παιδεία. Εκείνης της Παιδείας, της ελληνικής Παιδείας, προστάτες είναι οι Τρεις Ιεράρχες, της Παιδείας που εκπαιδεύει τον θνητό να αποκτήσει μια ώριμη παιδικότητα, νηφάλια μέθη, με κόπους και ιδρώτες ξανακερδισμένη, και η γιορτή τους καθιερώθηκε τον 11ο αιώνα γιατί τότε φάνηκε ο κίνδυνος, τότε άρχισε να σηκώνει με θράσος το ανάστημα της η εκτροπή που εδώ και αιώνες έχει κυριαρχήσει και διαδίδεται πλέον ως κοσμικό πολιτιστικό πλαίσιο. Μπορεί να είμαστε ορθοδοξότατοι στην ιδεολογία και στα έθιμα αλλά έχει μπει μέσα μας, ως ιός, ως virus, η ασυγχώρητη αμαρτία, η βλασφημία του Αγίου Πνεύματος. Τονίζει ο Μέγας Βασίλειος: «βλασφημεί στο άγιο Πνεύμα όποιος τις ενέργειες και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος τις αποδίδει στον αντίθετο, πράγμα που παθαίνουν πολλοί, αποκαλώντας, με μεγάλο κίνδυνο για τον εαυτό τους, τον χαρισματικό, κενόδοξο ή αυτόν που δείχνει αγαθό ζήλο, θυμώδη» 15 . Και είναι ασυγχώρητη αμαρτία η βλασφημία του Αγίου Πνεύματος 16 γιατί κυκλοφορεί με τέτοιο περιτύλιγμα που κάνει αδύνατη τη μετάνοια. Η πόρνη και ο τελώνης εύκολα μετανοούν, ο δικαιωμένος Φαρισαίος, ο σίγουρος για την ορθοδοξία του, ποτέ! Ο πλανεμένος, ο υβριστής του Υιού του Θεού, ο αρνητής του «εις τύπον και τόπον Χριστού» θεσμού, υπάρχει ελπίδα να μετανοήσει, ο υβριστής όμως του Αγίου Πνεύματος, αυτός που απεχθάνεται την έμπνευση, έχει σκοτώσει το Περιστέρι μέσα του και με παγωμένη τη καρδιά ρέπει στη χειρότερη αμαρτία, την απελπισία, που σκοτώνει το ανθρώπινο πνεύμα το οποίο είναι απαραίτητο για να μπορέσει να ενεργήσει μέσα στον άνθρωπο η θεία Χάρη 17 . Γι’ αυτό κυριαρχεί στις μέρες μας η κατάθλιψη, γιατί εθιστήκαμε να σκοτώνουμε το πνεύμα, να στραγγαλίζουμε το Περιστέρι. Ο χριστιανός οφείλει να αγαπάει και τους εχθρούς του Χριστού, αλλά, δεν μπορεί να συστρατεύεται με τους σταυρωτές Του, δεν μπορεί να συμπροσεύχεται με τους καημένους τους persecutores, τους διώκτες του Περιστεριού, οι οποίοι αλυσοδένουν τον Προμηθέα, στερώντας το θεϊκό πυρ του έρωτα από τους θνητούς, αφήνοντας μας απαράκλητους, με παγωμένη την καρδιά, στον παγετώνα του αιώνα ετούτου του απατεώνα. Ας τελειώσουμε όπως αρχίσαμε ... συνεχίζει λοιπόν ο μαθηματικός Στέλιος Μαρίνης 18 : «ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ! Το σύνθημα σε λοιδορεί. Κάποτε κατέκρινες όσους είχαν αποδεχθεί την πραγματικότητα και δεν αγωνίζονταν να την αλλάξουν. Πόσο είχες αδικήσει εκείνο τον φίλο σου, τον ιερέα: Τον είχες γνωρίσει παλικάρι, νέο-χειροτονημένο διάκο. έμπαινε στο Ιερό τρέμοντας. Κάθε φορά που περνούσε μπροστά από την άγια τράπεζα χλόμιαζε από συγκίνηση. Η φωνή του λιγωνόταν όταν εκφωνούσε τις δεήσεις. Δεν καθόταν στιγμή στο κάθισμά του και όταν κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας έπρεπε να συνεννοηθεί για κάποιο πρακτικό θέμα, να ετοιμαστεί ας πούμε το θυμιατό ή να κόψουν τα αντίδωρα, οι φράσεις του ήταν κοφτές και σχεδόν μονολεκτικές. »Χρόνια αργότερα τον συνάντησες πάλι στην ίδια εκκλησία, εφημέριο πια. Μπήκες στο Ιερό και τον βρήκες να κάθεται βαριεστημένα στην πολυθρόνα περιμένοντας να τελειώσει ο ψάλτης το τροπάριο. Σε υποδέχθηκε χαρωπά, με φιλικές διαχύσεις. Εκτέλεσε το καθήκον του κομψά και με αυτοπεποίθηση. Οι εκφωνήσεις του χάρμα ακοής, το κήρυγμά του δυναμικό και άψογο, μα η μαγεία απουσίαζε, έλειπε η γοητεία». Ο θνητός όταν απογοητεύεται χάνει την γοητεία του, κουράζεται ... Συγνώμη αν σας απογοήτευσα, αν σας κούρασα ... Συγνώμη που δεν αναφέρθηκα στην τρέχουσα οικονομική κρίση και στις επιπτώσεις της στη παιδεία ... εδώ και καιρό όμως, οι δείκτες της έμπνευσης κατρακυλάνε, το Περιστέρι δεν έχει που να κουρνιάσει, από παντού το διώχνουμε, το κυνηγάμε, το πετροβολάμε, ο φτερωτός Θεός μουχλιάζει στα χρονοντούλαπα της διάνοιας, της λογικής, της Οικονομίας ... ΚΑΝΤΕ ΜΑΘΗΜΑ ... ΑΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΘΗΜΑ ΜΕ ΕΡΩΤΑ, με μεράκι, «η ομορφιά θα μας σώσει», η ρύθμιση που προκαλεί η ομορφιά, το χτυποκάρδι, η αρμονία, η ροή 19 , η πνοή, το Πνεύμα, η Αύρα η Λεπτή ... δι’ ευχών των αγίων Τριών Ιεραρχών. Αμήν. Το παραπάνω κείμενο εκφωνήθηκε ως ομιλία (μαζί με τον τίτλο) για τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών στον μητροπολιτικό ναό της Αγίας Σκέπης στην Έδεσσα στις 30-1-2013. Επειδή κάποιοι θεώρησαν ότι ήταν προκλητικό, οι 4 σελίδες Α4 του κεμένου έγιναν 26!!! Παρακάτω, δηλαδή, μπορεί, όποιος δεν βαριέται, να δει τι θα μπορούσε να έχει ξεστομίσει ο ομιλών αν απλώς ήθελε να είναι προκλητικός!!! Για την επιλογή του τίτλου μόνο το κριτήριο ήταν να προκαλέσει όσο γίνεται περισσότερο (και στα αγγλικά την ημέρα της ελληνικής παιδείας) απλά και μόνο για να υπάρξουν αυξημένες πιθανότητες να ξυπνήσουν κάποια κουρασμένα μυαλά. Επίσης αν κάποιος διαθέτει περισσότερο κουράγιο μπορεί να πάει και στην ανάρτηση: «Χριστός επί γης, υψώθητε» Finito la Musica, αρξάσθω la Fiesta όπου, μεταξύ των άλλων, θα βρει μια ερμηνεία της εντολής του Χριστού: «ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΑ ΜΗ ΚΑΛΕΣΗΤΕ ΥΜΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ» (Ματθ. 23,9) μια ανάλυση για το ότι ο επίσκοπος, ενώ θα έπρεπε να είναι «εις τύπον και τόπον Χριστού», λόγω του Filioque έχει καταντήσει να κυκλοφορεί «εις τύπον και τόπον Πατρός» συχνά βλασφημώντας το Άγιο Πνεύμα!!! Κ.λπ. ... κ.λπ. ... 2. Ερωτολογίας συνέχεια ... Σύμφωνα με τα συνήθη ερμηνευτικά στερεότυπα για τους Τρεις Ιεράρχες, ο Γρηγόριος θεωρείται ευαίσθητος ποιητής, ενώ ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρούνται της κοινωνικής δράσης, όμως κι αυτοί δεν υστερούν στην «ερωτολογία»:        Μέγας Βασίλειος «Αγάπησε τον Κύριο και Θεό με όλη του την καρδιά και απέκτησε τον καλό έρωτα». «Λένε ότι οι ερωτευμένοι παρηγορούνται να βλέπουν την εικόνα του αγαπημένου τους προσώπου. Επειδή μου δημιουργήθηκε μια διάθεση ερωτική για την ψυχή σου θεώρησα την παρουσία των αδελφών μας ως εικόνα σου και απεύλαυσα το ποθούμενο». «Αν ήταν ασφαλής η τέχνη του Δαίδαλου θα ερχόμουν κοντά σου φτιάχνοντας φτερά σαν τον Ίκαρο. Επειδή όμως δεν μπορείς να πλησιάσεις τον ήλιο εμπιστευόμενος τα κεριά των φτερών του Ίκαρου σου στέλνω επιστολή για να σου δείξω τη φιλία μου μια και η φύση των λόγων φανερώνει τον έρωτα της ψυχής» (Epistulae). «Σε αυτούς που έχουν τα φτερά του πνευματικού έρωτα προς τον Θεό» (Homilia de virginitate). «Είναι ανεκδιήγητο και άρρητο το κάλλος του Χριστού και η ωραιότητα Αυτού που είναι η Εικόνα του Θεού. Ευτυχισμένοι λοιπόν όσοι Τον έχουν δει κι έχουν δεθεί μαζί Του με αγάπη και τον επουράνιο και μακαριστό έρωτα έχουν ερωτευτεί και εξ αιτίας Του ξεχνάνε το σπίτι και τη περιουσία τους, ξεχνάνε και να φάνε και να πιούν και έχουν απορροφηθεί από τον θείο και καθαρό έρωτα» (Homiliae super Psalmos).        Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «Ο απ. Παύλος, όλα τα έκαμνε μόνο για να παραμυθιάσει τον έρωτα του για τον Χριστό, ο οποίος τόσο τον είχε κυριεύσει που δεν τον ένοιαζε αν θα είναι στη Βασιλεία των Ουρανών ή στη Γέεννα, επιλέγοντας με μεγάλη προθυμία ακόμη και την χειρότερη πτώση». «Έλεγε, κι αν πρέπει να εκπέσω από τη Βασιλεία, κι αν πρέπει να πέσω μέσα στη Γέεννα για τον Χριστό δεν με νοιάζει, και ούτε οι άγγελοι μπορούν να με χωρίσουν από την αγάπη Του, ούτε αν μαζευτούν όλες οι δυνάμεις των Ουρανών. Όχι ότι επιχείρησαν οι άγγελοι να τον χωρίσουν από τον Χριστό αλλά επειδή όσοι αγαπούν έχουν συνήθεια να φανερώνουν τον έρωτα τους και να διηγούνται συνεχώς τον υπερβολικό τους πόθο». «Πεπυρωμένον έρωτα των ουρανίων θερμόν». «Και τον έρωτα φανερώνω». «Όπως όσοι σερβίρουν άκρατο οίνο δυναμώνουν τη δίψα όσων πίνουν, έτσι όσο διδάσκουμε ανάβουμε την επιθυμία, αυξάνουμε την όρεξη, δυναμώνουμε τον έρωτα». «Τότε φανερώσατε τον ακόρεστο έρωτα σας». «Της πόλης βλέποντας τον μανικόν έρωτα προς τον διδάσκαλον (Μελέτιο Αντιοχείας)». «Του Παύλου ζηλέψτε τον έρωτα ... ο ερών τέτοιο έρωτα καλλωπιζέσθω τω πόθω και μυρίους ας κάμνει συνεραστάς». «Σας μιλάω για τον έρωτα που έχω γι’ αυτόν για να σας κάνω κοινωνούς. Οι ερώντες πνευματικό έρωτα ποτέ να μην σταματάνε να τον ομολογούν για να ωφελούν και τον εαυτό τους και όσους τους ακούνε. Αυτός ο έρωτας είναι εγκώμιο, ευφροσύνη ψυχής και αγαλλίαμα και φέρνει πολύ ειρήνη στους ερώντας». «Όποιος έχει ερωτευτεί αγία ψυχή, κι αν είναι αισχρός και άσχημος στη ψυχή, αν επιμείνει στον έρωτα του αγίου, γρήγορα θα γίνει σαν τον ερώμενο κι έτσι ο εραστής θα αποκτήσει τον Θεό». «Ο Θεός έχει σφοδρό έρωτα προς εμάς, ερών, σφόδρα ερών έρωτα τινά αμήχανον, έρωτα απαθή, θερμότατον, ακατάλυτο, που δεν μπορεί να σβήσει». «Ο θάνατος κι ότι άλλο πάθω είναι για μένα κέρδος γιατί θα το έχω πάθει από τον έρωτα μου για σας». Επιστολή προς Φιρμίνο: «Επειδή αρρώστησες χάσαμε την συνουσίαν μαζί σου. Μόλις σε είχαμε γνωρίζει η αγάπη σου μας έκανε σφοδρούς εραστές σου γιατί εξ αρχής σφοδρό και μανικό μας έδειξες έρωτα». Προς Λεόντιο: «Παντού κουβαλάμε τον έρωτα σου για μας». Προς Μόντιο: «Κάθε μέρα αισθανόμαστε, αν και μακριά σου, τον θερμό σου έρωτα για μας». Προς Ησύχιο: «Τόσο σφοδρά ερών ημάς (δεν είναι δυνατόν ο ερώμενος να μην καταλάβει τον σφοδρό εραστής) πώς άντεξες να μην μας γράψεις σιγή κατέχειν τον έρωτα;». «Επιθυμούσα να μου γράψεις χωρίς να σου γράψω πρώτα εγώ, ως εραστής σφοδρότατος, αλλά δεν περιμέναμε τα γράμματα σου και σου γράφουμε δείχνοντας τον θερμό έρωτα μας για σένα. Στείλε μας λοιπόν πολλά γράμματα δείχνοντας την αγάπη σου για μας. Πολλή ηδονή προξενεί στην ψυχή το να αγαπά και να αγαπιέται». Προς Μαρκιανό και Μαρκελλίνο: «Ερώντες τόσο πολύ (αν και καθήσατε λίγο χρόνο φάνηκε ο έρωτας σας επειδή ήταν σφοδρός και πεπυρωμένος) πως αντέξατε και δεν μας στείλατε ένα γράμμα;» «Ο ερωτευμένος έχει τη συνήθεια να μιλάει συνεχώς για τον έρωτα του. Η φύση της αγάπη είναι θερμή και δεν αντέχει τη σιγή και επειδή δεν μπορεί με λόγια να δείξει τον έρωτα του ψάχνει παραδείγματα (ον τρόπον επιποθεί η έλαφος επι τας πηγάς των υδάτων ...) για να μας κάνει κοινωνούς του έρωτα του. Ας τον ακούμε (τον Δαυίδ) λοιπόν κι ας μάθουμε έτσι τον έρωτα» (Ερμηνεία στους Ψαλμούς). Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. Και δεν έχει αλλάξει μόνο ο τρόπος που μιλάμε για τον έρωτα ... ή που δεν μιλάμε ..., το φιλί που φανερώνει απλά και φυσιολογικά την αγάπη, έχει ενοχοποιηθεί. Ερμηνεύοντας ο άγιος Ιωάννης τον ευαγγελιστή Λουκά, στην περίπτωση της πόρνης που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού στο σπίτι του Σίμωνα του φαρισαίου βάζει τον Χριστό να λέει στον Σίμωνα: «Δεν με φίλησες, δεν προσάρμοσες τα χείλη σου στα χείλη μου! ...» 19 . Το φιλί στο στόμα ήταν ο αυτονόητος φιλικός χαιρετισμός των προγόνων μας μέχρι τουλάχιστον γύρω στο 400 μ.Χ. και ο «αυστηρός» ιεροκήρυκας άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρεται σε αυτόν τον χαιρετισμό με μεγάλη φυσικότητα, σαν να μην τρέχει τίποτα ... στόμα με στόμα μάκια ... και όντως δεν έτρεχε τίποτε ... δεν έτρεχε, έπνεε, το Πνεύμα, η Αύρα η Λεπτή! Ή αλλού στην ερμηνεία του κατά Ματθαίον με απλότητα και άνεση, μιλώντας για τον πόθο που πρέπει να έχει ο χριστιανός για τη θεία Κοινωνία λέει: «δεν βλέπετε με πόση προθυμία τα παιδιά αρπάζουν τον μαστό, με πόση ορμή καρφώνουν τα χείλη στη θηλή; Με τέτοια ορμή κι εμείς να έρθουμε στη θηλή του πνευματικού ποτηρίου» 20 . Δεν υπάρχουν «κακά» μέλη στο σώμα μας που είναι ντροπή να μιλάμε γι’ αυτά. «Ο Θεός επιθύμησε πόρνη. Πόρνη επιθύμησε ο Θεός; Ναι, πόρνη, τη φύση μας. Πόρνη επιθύμησε ο Θεός. Όταν ο άνθρωπος επιθυμεί πόρνη γίνεται πόρνος. Ο Θεός όμως επιθύμησε πόρνη για να την κάνει παρθένο. Και για να την παντρευτεί τι κάνει; Δεν στέλνει άγγελο ή άλλον, αλλά έρχεται ο Ίδιος ο Ερωτευμένος. Επειδή δεν μπορούσε ο πόρνη να ανεβεί στον ουρανό κατέβηκε Αυτός. Έρχεται προς την πόρνη, δεν αισχύνεται. Την βλέπει μεθυσμένη, γίνεται σαν την πόρνη στη φύση (όχι στην γνώμη), για να μην φοβηθεί και φύγει. Την βρίσκει γεμάτη πληγές και της λέει δεν είμαι κριτής, αλλά γιατρός, δεν ήρθα να κρίνω αλλά να σώσω τον κόσμο. Την παντρεύεται και της δίνει Δακτυλίδι, το Άγιο Πνεύμα και της λέει, σε φύτεψα στον παράδεισο και σε έβγαλε ο διάβολος, ορίστε τώρα σε φυτεύω μέσα στον Εαυτό Μου, σε βαστάω Εγώ, δεν τολμά να έρθει σε Μένα. Δεν σε ανεβάζω απλώς στον ουρανό αλλά ο Δεσπότης του ουρανού σε κουβαλάει μέσα Του. Σε φύτεψα μέσα Μου. Είσαι ακάθαρτη; Μη σε νοιάζει, είμαι Γιατρός, με το Λουτρό της Αναγέννησης σε αναπλάθω και με το Πυρ σε κάμνω από πήλινο σκεύος οστράκινο, άθραυστο! Και μέσα στο οστράκινο πλέον σκεύος σου δίνω να έχεις το θησαυρό του Αγίου Πνεύματος προστατευμένο σαν σε απαραβίαστο θησαυροφυλάκιο». Τμήματα του κειμένου αυτού του αγίου Ιωάννη έχει το βιβλίο των Θρησκευτικών της 3ης Λυκείου στις σελίδες 10-11-12. Μιλάμε για βιβλίο της 3ης Λυκείου και οι συγγραφείς έκριναν φρόνιμο να μην χρησιμοποιήσουν τη «κακιά» λέξη του κειμένου του αγίου ... Έτσι μετέφρασαν οι σώφρονες συγγραφείς τη λέξη, «πόρνη» (φτου-κακά!) με τη λέξη «αμαρτωλή» ... πάλι καλά κράτησαν τουλάχιστον αμετάφραστες τις λέξεις, «έρωτας» κι «ερωτευμένος».        «Θέματα Χριστιανικής Ηθικής» Παρεμπιπτόντως το βιβλίο των Θρησκευτικών της 3ης Λυκείου έχει τίτλο, ΘΕΜΑΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ, αλλά, ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης φωνάζει: «Ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, λέει, “για να γίνει κανείς Δεσπότης τη θεολογία έπρεπε να την κάνει βίωμα”. Ε, τώρα το διαβάζουμε αυτό και νομίζουμε ότι θέλει να πει κάνοντας βίωμα τη θεολογία σημαίνει ότι γινόμαστε καλά παιδιά. Όσοι τα βλέπουν σήμερα αυτά ταυτίζουν το βίωμα της θεολογίας με την ηθική. Ναι, αλλά δεν είναι ηθική, δεν είναι ηθική. Το βίωμα της θεολογίας είναι η νοερά προσευχή και η θέωση, όχι η ηθική. Γιατί η ορθόδοξη θεολογία δεν έχει ηθική έχει ασκητική, όχι ηθική, δεν υπάρχει ορθόδοξος ηθική. Επομένως το βίωμα της θεολογίας δεν είναι η αρετή και η ηθική» (Διάλεξη στη Θεολογική Σχολή Θεσ/νίκης, 6 Μαΐου 1980). Και ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέει κάτι φοβερό για την ηθική: «Κάθε αρετή χωρίς τη Χάρη, λογαριάζεται από τον Θεό κατώτερη από κάθε κακία, διότι εκείνη η αρετή είναι δαιμονική, ... Η Χάρη του Θεού έρχεται σε κάθε άνθρωπο, με την αληθινή ευχαριστία. Τα έργα που γίνονται χωρίς τη χάρη, ο Θεός τα λογαριάζει σαν να μην έγιναν» (ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τόμ. 3ος). Δηλαδή δεν υπάρχει χριστιανική ηθική γιατί η αρετή δεν έχει ηθική αξία από μόνη της. Από μόνη της μπορεί να είναι και χειρότερη κι από την χειρότερη κακία, να είναι δαιμονική!!! Και ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ γράφει: «Η πραγματικότητα που ενυπάρχει στις εντολές του Χριστού δεν εκπληρώθηκε στην Ιστορία. Συχνά το Ευαγγέλιο υποβιβάζεται σε ηθική διδασκαλία» (ΑΣΚΗΣΙΣ ΚΑΙ ΘΕΩΡΙΑ σελ. 100-101). Και ο π. Παΐσιος έλεγε ανατρέποντας κάθε δυνατότητα ηθικής αξιολόγησης: «μπορεί κάποιος να κάνει 10 εγκλήματα και να πάει στον παράδεισο κι άλλος 10 θαύματα και να πάει στην κόλαση. Ο πρώτος ήταν να κάνει 100 εγκλήματα και κρατήθηκε κι έκανε “μόνο” 10, ότι μπορούσε έκανε άρα αξίζει!!! Ο δεύτερος ήταν να κάνει 100 θαύματα βαρέθηκε έκανε μόνο 10 άρα είναι κατακριτέος!!!» Φανταστείτε να βλέπετε κάποιον να κάνει 10 θαύματα και μετά να τον βλέπετε να καταδικάζεται!!! Αυτό θα πει ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ!!! Ουδεμία δυνατότης ορισμού του ηθικώς καλού ή κακού ... άκου «κάθε αρετή χωρίς τη Χάρη λογαριάζεται από τον Θεό κατώτερη από κάθε κακία»!!! Μας τα γκρέμισαν όλα αυτός ο Συμεών και τα άλλα τα «παιδιά» ...   ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ; (1/2)   ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ; (2/2)        Άγιος Συμεών και Ιωάννης ... Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, που έζησε από το 949 μέχρι το 1022 και γιορτάζει στις 12 Μαρτίου, θέλοντας να «τα ψάλλει» σ’ έναν ευσεβιστή και λογιότατο επίσκοπο της εποχής του που του δημιουργούσε προβλήματα γράφει στον 15ο Ύμνο του ... (Προσοχή Ακατάλληλον!!!): «Μέλη Χριστού γινόμαστε, μέλη ο Χριστός δικά μας και χέρι ο Χριστός και πόδι ο Χριστός, δικό μου του πανάθλιου, κινώ το χέρι, και Χριστός το χέρι μου είναι. Κινώ το πόδι κι ορίστε, αστράφτει όπως Εκείνος, μη πεις ότι βλασφημώ, αλλά δέξου τα αυτά προσκύνησε τον Χριστό που σε κάνει τέτοιο το κάθε μέλος μας θα είναι ολόκληρος Χριστός έτσι πάντως γνώρισες ότι είναι Χριστός και το δάχτυλο μου και η βάλανος (το πέος!) – δεν έφριξες, ή μήπως ντράπηκες; Αλλά ο Θεός δεν ντράπηκε να γίνει όμοιος σου, εσύ όμως ντρέπεσαι να γίνεις όμοιος Του; - «Όχι δεν ντρέπομαι να γίνω όμοιος Του αλλά Εκείνον όμοιο με το άσχημο μέλος μόλις είπες, μου φάνηκε ως βλασφημία». Κακώς το βλέπεις έτσι, γιατί αυτά δεν είναι άσχημα! Είναι κρυμμένα μέλη Χριστού, γιατί καλύπτονται και γι’ αυτό είναι πιο αξιόλογα (σεμνότερα) από τα υπόλοιπα ως κρυμμένα από όλους του κρυμμένου κρυμμένα μέλη, από τον οποίο το σπέρμα δίδεται σε θεία συνουσία, θεϊκό με θεϊκιά μορφή φρικτά μορφωμένο από αυτή ολόκληρη τη θεότητα, ολόκληρος Θεός, ο οποίος ενώνεται μαζί μας, ώ φρικτού μυστηρίου! Και πράγματι γίνεται γάμος άρρητος και θεϊκός Αν λοιπόν ολόκληρο τον Χριστό σε ολόκληρο το σώμα σου φόρεσες Χωρίς να ντροπή να σκεφτείς όλα όσα λέω. Την ώρα που εγώ λέω αυτά τα φρικτά περί μελών αγίων βλέποντας πολύ Φως και έχοντας τον νου μου φωτεινό και χαίρομαι που τίποτα σαρκικό δεν βλέπω εσύ βλέπεις τις σάρκες σου τις θεοβρώμικες στον νου σου φέρνεις τις άτοπες πράξεις σου κι ο νους ζυμώνεται με τις πράξεις σου σαν σκουλήκι μέσα στη λάσπη. Γι’ αυτό φορτώνεις στον Χριστό και σε μένα την ντροπή σου και μου λες: «δεν ντρέπεσαι να μιλάς για τα άσχημα μέλη, και να κατεβάζεις τον Χριστό σ’ αυτά τα άσχημα μέλη;» Εγώ πάλι σου λέω: Σκέψου ο Χριστός όταν ήταν στη μήτρα, και φαντάσου την κύηση Του μέσα στη μήτρα και την έξοδο Του από την μήτρα ... ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΕ Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΒΓΕΙ!!! (από το αιδοίο!!!)» 21 Και όλα αυτά κάθεται και τα λέει ένας ιερομόναχος διωγμένος και κατασυκοφαντημένος από έναν «καθώς πρέπει» Δεσπότη της Κωνσταντινούπολης που είχε όλη τη διαπλοκή με το μέρος του και κατάφερε να στείλει εξορία τον άγιο Συμεών. Και αυτός ο άγιος Συμεών που η Εκκλησία μας «δουλειά δεν είχε» και τον είπε Νέο Θεολόγο ... (σε τρεις έχει απονεμηθεί ο τίτλος του Θεολόγου, στον Ευαγγελιστή Ιωάννη, στον Γρηγόριο τον Θεολόγο και σε αυτόν τον Νέο) ... «δεν έχει ντιπ τον Θεό του» γιατί εκτός από όλα αυτά τα «ακατάλληλα» που μας αράδιασε κάθεται και μας λέει στον 24ο Ύμνο του, προσπαθώντας να μας πείσει να ζητάμε το άκτιστο Φως και να μην απελπιζόμαστε ότι δήθεν είμαστε ανάξιοι ... λέει λοιπόν: «Έγινα φονιάς, ακούστε όλοι, για κλάψτε με συμπάθεια για μένα, αλλά αφήνω τον τρόπο, για να μη μακρύνω τον λόγο μου, (δηλαδή, δεν μας εξηγεί με ποιο τρόπο έγινε φονιάς) Έγινα μοιχός μέσα στην καρδιά μου και σοδομίτης (ομοφυλόφιλος) στα έργα και στην προαίρεση. Έγινα πόρνος, μάγος, παιδεραστής. Πήρα όρκο και τον πάτησα, πλεονέκτης έγινα, κλέφτης, ψεύτης, αναιδής άρπαγας, αλλοίμονο μου και κάθε άλλης κακίας είδος διέπραξα. Πιστέψτε με είναι αλήθεια όσα λέω δεν τα φαντάστηκα ούτε τα εφεύρα» 22 . Κι αφού μας ζάλισε για τα καλά ο άγιος με τα «κατορθώματα» του, ήρθε και η σειρά να μιλήσει για τον Γέροντα του τον επίσης άγιο Συμεών τον Ευλαβή: Έτσι έγινε και τώρα στα τελευταία χρόνια ο άγιος Συμεών, ο Ευλαβής, ο Στουδίτης Αυτός δεν ντρεπόταν τα μέλη κανενός ανθρώπου ούτε να βλέπει γυμνούς, ούτε να τον βλέπουν γυμνό. γιατί είχε μέσα του όλο τον Χριστό, ήταν ολόκληρος Χριστός και όλα τα μέλη του και κάθε άλλου τα μέλη το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί αυτός τα έβλεπε πάντοτε ως Χριστό κι έμενε ακίνητος, αβλαβής και απαθής, καθώς ήταν όλος Χριστός κι ως Χριστό τους έβλεπε όλους όσους ήταν βαπτισμένοι και είχαν φορέσει τον Χριστό. Τώρα, αν εσύ είσαι γυμνός και όντας σάρκα ακουμπάς σάρκα και γίνεσαι θηλυμανής σαν γάιδαρος ή άλογο γιατί τολμάς να διαβάλεις και τον άγιο; και βλασφημείς τον Χριστό που ενώθηκε μαζί μας κι έδωσε την απάθεια στους αγίους δούλους του; Γιατί -ακούς;- γίνεται κάθε μέρα νυμφίος (γαμπρός) και νύφη οι ψυχές όλων όσων μαζί τους ενώνεται ο Δημιουργός και γίνεται ο γάμος πνευματικά, με θεϊκό τρόπο σμίγοντας με αυτές. Δεν τις φθείρει καθόλου, αλλά και φθαρμένες αν τις πάρει και τις ενώσει μαζί Του, με μια τις κάνει άφθαρτες, και βλέπουν όσα η φθορά πιο πρώτα είχε μολύνει άγια όλα κι άφθαρτα, και τέλεια αποκαταστημένα. Τον Εύσπλαχνο δοξάζουνε, ποθούνε τον Ωραίο και σε όλη την αγάπη Του όλες προσκολλούνται ή μάλλον σπέρμα άγιο, όπως είπαμε, αφού πάρουν τον Θεό ολόκληρο μέσα τους μορφωμένο αποχτούν» 23 . Ε, και πριν τελειώσουμε ας προσθέσουμε κάτι ακόμα από εκείνον τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος που έζησε κάπου ανάμεσα στα 525 με 605 μ.Χ.: «Είδα ακάθαρτες ψυχές παθιασμένες για σωματικούς έρωτες που με την μετάνοια πέρασαν κατευθείαν στον έρωτα προς τον Κύριο και χωρίς να νιώσουν καθόλου φόβο κώλυσαν στην αγάπη προς τον Θεό. Γι’ αυτό ο Κύριος στη πόρνη δεν της λέει επειδή φοβήθηκε, αλλά, ότι επειδή αγάπησε πολύ μπόρεσε εύκολα να υπερνικήσει τον ένα έρωτα με άλλον έρωτα» 24 . 3. Πτωχοί τω πνεύματι και σεξ Πάμε λίγο στην πιο έντονη ηδονή, στο σεξ, στη περίπτωση της κορύφωσης του σεξ, η μεγαλύτερη ηδονή, πόση ώρα κρατάει; Δευτερόλεπτα. Γι’ αυτό το λέω πυροτέχνημα, γιατί είναι ένα «πουφ» και μετά πέφτεις. Δευτερόλεπτα, λεπτά, ξέρω ‘γω πόσο; Μπορεί να ασκηθεί ίσως κανείς να αντέχει λίγο παραπάνω αλλά άντε μερικά λεπτά να διαρκέσει. Αυτό είναι, τελειώνει. Ενώ υπάρχει η δυνατότητα να υπάρχει αυτή η κατάσταση στον άνθρωπο αιώνια! Αυτό είναι το «ελθέτω η Βασιλεία Σου ως εν Ουρανώ και επί της γης» να ‘ρθει μέσα μας ... φαντάσου, δηλαδή, με έναν άνθρωπο ενώνεσαι, σωματικά, και γίνεται τέτοιο «τζιζ», φαντάσου να ενωθείς με αυτό το Όν που κάνει όλο το σύμπαν να υπάρχει και να γίνει η Ζωή Του, ζωή σου!!! Αυτό μας λένε οι άγιοι, ότι μπορούμε να ζήσουμε και να γίνει η Ζωή Του, ζωή μου! Ε, άμα δείτε πως το περιγράφουν ... ότι εκεί μέσα «χάνονται», μπορεί να διαρκέσει όλη τη νύχτα και να ξυπνήσει το πρωί ... να ξυπνήσει ... να συνέλθει το πρωί και να νομίζει ότι μόλις νύχτωσε, και να έχει περάσει όλη τη νύχτα κάνοντας έρωτα με τον Θεό. Τον λένε θείο έρωτα. Δηλαδή φαντάσου αυτό το έντονο που ζεις σε ένα δευτερόλεπτο να το ζεις επί οκτώ ώρες!!! Και όταν συνέλθεις να μην έχεις καταλάβει ότι πέρασαν οκτώ ώρες. Αυτό είναι η υπόθεση της Εκκλησίας, δεν είναι να είμαστε καλά παιδιά και να πηγαίνουμε Κατηχητικό ... Είναι να φτάσουμε να ζήσουμε μέσα μας αυτό το πράγμα! Ε, αλλά για να μπορεί να γίνει αυτό, πρέπει ο άνθρωπος να είναι «πτωχός τω πνεύματι». Δηλαδή στη ζωντάνια του την οργανική να έχει βρει έναν τρόπο να μην την κάνει πυροτέχνημα στον εγκέφαλο γιατί απ’ τη χημεία θα «καεί». Δηλαδή να μπορεί να έχει αυτή την ένταση της θείας Χάρης μέσα του, αλλά να μην εκτονώνεται στον εγκέφαλο. Θα γίνεται πάλι ... Κοιτάξτε ο άνθρωπος θα το κρατάει να μην εκτονώνεται. Όταν συμβεί όμως θα είναι τέτοιας έντασης που θα γίνει και στον εγκέφαλο γιατί ο άλλος που φτάνει οκτώ ώρες να προσεύχεται ... δεν προσεύχεται ... δεν είναι προσευχή αυτό, είναι έρωτας ... να κάνει οκτώ ώρες έρωτα και μετά να συνέρχεται και να μη θυμάται ... θυμάται αλλά νομίζει ότι πέρασε ένα λεπτό ... ε, φυσικά και ο εγκέφαλος του είχε «πειραχτεί» αυτές τις οκτώ ώρες. Από την πολύ τη θεία Χάρη, δηλαδή, είχε πλημμυρίσει ντοπαμίνη, αλλά αν δεν είχε την προπόνηση στο «φρένο» θα είχε «καεί». Γι’ αυτό χρειάζεται το «φρένο», για να μπορεί να πάει τόση όση θα αντέξει τελικά ο εγκέφαλος και να μην αποτρελαθεί και το χάσει εντελώς. Γι’ αυτό δεν έρχεται ο Χριστός σε μας. Γιατί αν μας έρθει θα μας «κάψει» τον εγκέφαλο, από την πολύ την ντοπαμίνη που δεν έχουμε μάθει να την φρενάρουμε. Αυτό θα πει πτωχοί τω πνεύματι, αυτό θα πει, έχουν το πνεύμα συντετριμμένο και ταπεινωμένο, φρενάρουν έκκριση ντοπαμίνης -που προκαλεί ευφορία- στον εγκέφαλο. Ας μην μας ενοχλεί η χρήση του παραδείγματος του σεξ. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος τον 6ο μ.Χ. αιώνα γράφει: «του πόθου προς τον Θεό ας σου γίνει υπόδειγμα, ο σωματικός έρωτας, γιατί τίποτα δεν μας εμποδίζει να παίρνουμε υποδείγματα για τις αρετές από τα αντίθετα τους» 25 . 4. Γιατί κυριάρχησε ο Ελληνικός πολιτισμός Ο Ελληνικός πολιτισμός κυριάρχησε επειδή ήξερε να γοητεύει τους θνητούς. Μπορεί να έκανε δουλειά ο Μέγας Αλέξανδρος με την εκστρατεία, αλλά, εκείνο τέλειωσε, δεν ήταν κάτι που κράτησε. Διαλύθηκαν σε χίλια δυο κομμάτια, σκοτώθηκαν μεταξύ τους, ήρθαν και οι Ρωμαίοι ... άντε γεια ... Αλλά και οι Ρωμαίοι από αυτό είχαν γοητευθεί: ότι υπάρχει ένας πολιτισμός που αυτή τη ζωντάνια ... τώρα μιλάμε για το ανθρώπινο, πριν από τον Χριστό. Δηλαδή ο Ελληνικός πολιτισμός τι είχε; Είχε τρόπο να σου καλλιεργεί αυτή τη ζωντάνια, ανθρώπινα. Ήρθε η Εκκλησία έβαλε και τη θεία Χάρη. Εξ αιτίας αυτού οι άνθρωποι γοητεύονταν από τον Ελληνικό πολιτισμό και άσχετα τι ράτσα ήταν, τον υιοθετούσαν και τον αναπαρήγαγαν. Κι έτσι κυριάρχησε όταν κυριάρχησε. Γι’ αυτό οι Έλληνες ήσαν «αεί παίδες» πάντοτε παιδιά .... 5. Πεντηκοστή Με τη Πεντηκοστή άρχισε να δρα επί της γης η Εκκλησία του Χριστού, ως θεσμός, με τον τρέχοντα θεσμικό τρόπο, που είναι γνωστός και αυτονόητα αναγνωρίσιμος πλέον (δυστυχώς) ως θρησκεία. Την ημέρα της Πεντηκοστής εκπληρώθηκε η υπόσχεση του Χριστού για την αποστολή του άλλου Παράκλητου. Θεσμός και Χάρισμα. Ο Επίσκοπος δύναται να χορηγεί θεσμικά τη θεία Χάρη, δια των μυστηρίων, άσχετα με τη προσωπική του πνευματική κατάσταση, εφόσον αυτά τελούνται με έγκυρο τρόπο, περίπου μαγικά (εξ απόψεως χορηγίας) αλλά τελικά όχι μαγικά γιατί όλα εξαρτώνται από τον αποδέκτη της χορηγίας. Αν δεν ζω εν μετανοία (και ότι αυτό συνεπάγεται) και κάθε μέρα να κοινωνώ, χαμπάρι δεν πρόκειται να πάρω από το υπερφυές μυστήριο που εκεί μέσα τελείται. Ο επί γης άγιος, ο χαρισματούχος δύναται να χορηγεί τη θεία Χάρη, το άγιο Πνεύμα που εν αυτώ κατοικεί, όπως, όπου και όταν αυτός θέλει! Εκτός θεσμών και όρων και ορίων (όπως στο περιβάλλον του Κορνήλιου που άρχισαν να «μιλάνε γλώσσες» την ώρα που άκουγαν το κήρυγμα του απ. Πέτρου, πριν βαπτιστούν) γιατί το Πνεύμα όπου θέλει πνει. Ο νοητός Ήλιος της δικαιοσύνης φωτίζει τις καθαρές καρδιές των εκλεκτών του, των αγίων, των Πατέρων. Οι άγιοι χρησιμοποιούν την ανθρώπινη διάνοιά τους, τις εγκεφαλικές τους λειτουργίες, και τις ανθρώπινες γνώσεις της εποχής τους, για να εκλογικεύσουν, όσο γίνεται, την Αποκάλυψη, για να μεταφέρουν το μήνυμα στους επί γης θνητούς, για να ξυπνήσουν την επιθυμία για αναγωγή. Ο απόστολος Πέτρος, ο Πρωτοκορυφαίος, κατά τη Μεταμόρφωση έζησε εμπειρία θέωσης, ακολούθησαν οι εμφανίσεις του αναστημένου Ιησού (εμπειρίες θέωσης). Μετά ήρθε η Πεντηκοστή (Βάπτισμα, Χρίσμα, Ιεροσύνη και πάλι θέωση) με θαυμαστά αποτελέσματα. Λίγο αργότερα βλέπει το όνειρο με το πέπλο και τα διάφορα ζώα, καθαρά και ακάθαρτα, και τον Θεό να του ζητά να μην θεωρεί ακάθαρτα αυτά που ο Ίδιος έχει καθαρίσει. Μόλις ξυπνά έρχεται ο δούλος του εκατόνταρχου Κορνήλιου και του ζητά να πάει στον ειδωλολάτρη Ρωμαίο και να τον κατηχήσει. Αμέσως ο Πέτρος καταλαβαίνει «τι ο μύθος δηλοί» και πάει και βλέπει ότι το άγιο Πνεύμα ενεργεί χωρίς να χρειάζεται να προηγηθεί το Βάπτισμα και τους βαπτίζει αδυνατώντας να αρνηθεί το βάπτισμα του ύδατος αφού είχε ήδη συμβεί το βάπτισμα του Πνεύματος. Το άγιο Πνεύμα ενέργησε στον Κορνήλιο και το περιβάλλον του και τους πρόσφερε τα χαρίσματά Του, π.χ. τη γλωσσολαλία, ενώ ακόμα άκουγαν το κήρυγμα του απ. Πέτρου πριν βαπτιστούν! Ο απ. Πέτρος πλέον τονίζει ότι, με αφορμή την περίπτωση του Κορνήλιου κατάλαβε ότι δεν είναι προσωπολήπτης ο Θεός και ότι τους δέχεται όλους ασχέτως προδιαγραφών. Υπάρχει μια πολύ παράξενη διήγηση στους ευαγγελιστές Μάρκο και Λουκά: «Ο Ιωάννης είπε: “Δάσκαλε, είδαμε κάποιον να βγάζει δαιμόνια στο όνομά Σου, ο οποίος δεν μας ακολουθεί, και τον εμποδίσαμε, επειδή δεν μας ακολουθεί”. Και ο Ιησούς είπε: “Μη τον εμποδίζετε, επειδή, δεν υπάρχει κανένας που θα κάνει θαύμα στο Όνομά Μου, και θα μπορέσει αμέσως να Με κακολογήσει, όποιος δεν είναι εναντίον μας, είναι με το μέρος μας. Επειδή, όποιος σας ποτίσει ένα ποτήρι κρύο νερό στο Όνομά Μου, για τον λόγο ότι είστε του Χριστού, σας διαβεβαιώνω, δεν θα χάσει τον μισθό του. Και όποιος σκανδαλίσει ένα απ' αυτά τα μικρά, που πιστεύουν σε Μένα, τον συμφέρει καλύτερα να περιδεθεί μια μυλόπετρα γύρω από τον λαιμό του, και να ριχτεί στη θάλασσα”» (Μάρκ. 9,38-42 και Λουκ. 9,49). Μήπως αυτά «τα μικρά» είναι οι «του χαρίσματος» που μέσω του έρωτα μπαίνουν «από το παράθυρο» στο Δείπνο της Βασιλείας; Μήπως «τα μικρά» είναι οι ψυχές στις οποίες αναφέρθηκε λίγο νωρίτερα ο της Κλίμακος όταν έλεγε: «Είδα ακάθαρτες ψυχές παθιασμένες για σωματικούς έρωτες που με την μετάνοια πέρασαν κατευθείαν στον έρωτα προς τον Κύριο και χωρίς να νιώσουν καθόλου φόβο κώλυσαν στην αγάπη προς τον Θεό». Και μήπως σκανδαλίζουν αυτά «τα μικρά» όσοι αγκυλωμένοι φονταμενταλιστικά στα δεδομένα τους απεχθάνονται τη τρέλα του έρωτα; Την ημέρα της Πεντηκοστής όταν άρχισαν να μιλάνε οι Απόστολοι από το Υπερώον ο κόσμος που τους άκουγε από κάτω, τους είδαν τους Μαθητές, «τρελαμένους» να μιλάνε από το μπαλκόνι και είπαν, «α, αυτοί τα τσούξανε! Πιωμένοι είναι! Μεθυσμένοι είναι!» Και φωνάζει ο Πέτρος λέει, «ρε ‘σεις, πρωί είναι, ποιός μεθάει πρωί, πρωί; Δεν είμαστε μεθυσμένοι ... Άλλο μας έχει ‘μεθύσει’! (το Άγιο Πνεύμα)». 6. Κατάθλιψη Εθιστήκαμε να σκοτώνουμε το Πνεύμα, να στραγγαλίζουμε το Περιστέρι. Αυτά τα λέω επειδή τα έχω ζήσει. Δεξιά είμαι όπως ήμουν φοιτητής, το 1981. Αριστερά, το 1985, λίγο μετά που απολύθηκα από το στρατό ... με «πάτησε το τανκς» στο στρατό (μεταφορικά) ... δεν πέρασα άσχημα αντικειμενικά, αλλά εγώ δεν γούσταρα!!! Και μου κώλυσε με πείσμα, «όχι δεν θέλω» «όχι δεν θέλω» «όχι δεν θέλω» και έκανα στον εαυτό μου προπόνηση κατάθλιψης. Δηλαδή ερχόταν μέσα μου χαρά, «όχι ρε, δεν θέλω εδώ μέσα να είμαι! Δεν χαίρομαι» και πίεζα τον εαυτό μου και κατάντησα έτσι. Η φωτογραφία είναι από το βιβλιάριο υγείας που έβγαλα όταν διορίστηκα το 1985. Απολύθηκα Δεκέμβρη του 1983, εδώ πέρα είμαι Σεπτέμβρη του 1985, δηλαδή ένας χρόνος και εννιά μήνες μετά που απολύθηκα είναι η δεύτερη φωτογραφία. Ακόμη είναι στη φάτσα μου αυτή η ταλαιπωρία της θλίψης, της κατάθλιψης, το μάραμα, το λιώσιμο, που το έκανα από βλακεία μου, από το ότι δέχτηκα ... επειδή κώλυσα στο τι θέλω εγώ, «όχι δεν θέλω εδώ» και κατάθλιψη! Και τότε μάλιστα, δηλαδή άρχισα να συνέρχομαι ... τα είχα ξεχάσει όλα, ότι είχα σαν φοιτητής διαβάσει ... τίποτε, δεν ήξερα τι να κάνω στη ζωή μου, και το μόνο που θυμήθηκα ήταν αυτό εδώ, του στάρετς Ζαχαρία, που έλεγε, «η κατάθλιψη είναι ο δήμιος που σκοτώνει την ανθρώπινη ενέργεια, απαραίτητη για την υποδοχή του Αγίου Πνεύματος μέσα στη καρδιά». Από αυτό ξεκίνησα και άρχισα λίγο-λίγο να μετανιώνω και να μου φεύγει εκείνο το πράγμα. 7. Ο Προμηθέας κι η φωτίτσα του Ο μύθος αυτός του Προμηθέα αυτό το πράγμα λέει, τι έφερε ο Προμηθέας στους θνητούς; Φωτιά. Τι τον τιμώρησαν; Τον δέσαν. Τι τον δέσαν να παθαίνει; Να του τρώει ο αετός το συκώτι. Τι λέμε όταν με ταλαιπωρεί κάποιος; «μου έπρηξες το συκώτι»! Αυτό. Όλα αυτά είναι εκεί μέσα. Αυτή τη φωτιά έφερε ο Προμηθέας, τη φωτιά του έρωτα! Αλλά αυτή η φωτιά ακόμη έκαιγε ανεξέλεγκτα και τσουρούφλιζε τους θνητούς, η πύρινη ρομφαία περιστρεφόταν ανεξέλεγκτα και έκλεινε την είσοδο του Παραδείσου για τους θνητούς. Ήρθε ο Χριστός, και την έδεσε, δεν την έσβησε αλλά την έδεσε 26 . Συγκεκριμένα ο Σταυρός του Χριστού είναι που έδεσε την πύρινη ρομφαία. Ο Σταυρός του Χριστού προσφέρει στον συσταυρούμενο με τον Χριστό χριστιανό την ελεύθερη χρήση του ανθρώπινου έρωτα. Η ερωτική δυνατότητα δόθηκε στον άνθρωπο για να μπορεί να ενωθεί με τον Δημιουργό του. Δηλαδή η ορθή χρήση του έρωτα είναι μόνο ο θείος προς τον Χριστό έρωτας. Στον παράδεισο ο Αδάμ και η Εύα έβλεπαν τον Χριστό και μια και έβλεπαν την ωραιότητα του Προσώπου Του μπορούσαν και να τον ερωτευτούν. Μέσω του θείου έρωτα ο «καθρέφτης», το δημιούργημα, ο άνθρωπος δεχόταν τη ζωογόνο τροφοδοσία της θείας Χάρης. Όμως ο «καθρέφτης» φαντάστηκε ότι δεν έχει ανάγκη τον «Ήλιο», τον Δημιουργό. Ο πρώην Εωσφόρος επέτρεψε στον εαυτό του να φανταστεί ότι είναι ήλιος αυτόφωτος, ότι δεν είναι «καθρέφτης» και από τη στιγμή που το δέχτηκε αυτό απεστράφει τον «Ήλιο»: «αφού είμαι ήλιος τι ανάγκη έχω την αναφορά στον Ήλιο, φεύγω». Φυσικό αποτέλεσμα σκοτείνιασε, έχασε το άκτιστο Φως, έχασε τη Ζωή. Ο Αδάμ και η Εύα ακούγοντας το «φίδι» έκαναν κάτι αντίστοιχο: νόμισαν ότι μπορούσαν οι δύο αυτοί «καθρέφτες» να τροφοδοτούνται με φως, με ζωή, απλώς και μόνο επειδή θα έχουν στραφεί ο ένας στον άλλο. Τους το είχε άλλωστε υποσχεθεί το «φίδι» φάτε θα γίνεται σαν Θεοί. Η ντοπαμίνη που θα πλημμυρίσει τον εγκέφαλο σας θα σας κάνει να νιώθετε όπως όταν έχετε τη θεία Χάρη, σαν Θεοί, όμως όχι πραγματικοί Θεοί, φορείς της Ζωής του Θεού, θα είναι σαν πυροτέχνημα, ένα «πουφ» και μετά ξεραΐλα ... Αυτό το τελευταίο δεν τους το είπε, τους το απέκρυψε. Αποστράφηκαν λοιπόν κι αυτοί τον «Ήλιο», το Δημιουργό τους και ερωτεύτηκαν ο ένας τον άλλον. Έτσι διακόπηκε η τροφοδοσία τους, πέθαναν, έχασαν το Φως του Θεού και πέθανε η ψυχή τους. Με αναίσθητη πλέον την ψυχή δεν μπορούσαν οι θνητοί να ερωτευτούν τον Χριστό, τον Δημιουργό τους απλούστατα γιατί δεν τον έβλεπαν πια, κι έτσι ορμήσαμε στους δυσέρωτες έρωτες μπας και παρηγορηθούμε λίγο στην ξεραΐλα μας, αντί να μετανοήσουμε, να δεχτούμε την απαραίτητη θεία Χάρη για να αρχίσει να λειτουργεί η ψυχή, να αρχίσει να βλέπει πάλι τον Κύριο της και Θεό κι έτσι να μπορεί πάλι να τον ερωτευτεί πράγμα που μας πρόσφερε και μας προσφέρει ο Σταυρός του Χριστού. Ο ανθρώπινος έρωτας, αυτό το υπέροχο αίσθημα ξεκινά σαν αιχμαλωσία νοός (στην ασκητική ορολογία έτσι ονομάζεται το δάγκωμα της λαμαρίνας) και δύναται να γίνει δρόμος προς τον θείο έρωτα όταν απέναντι, ο τυχερός ερωτευμένος, του λάχει να ‘χει τό Πρόσωπο, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, όπως η πόρνη του Ευαγγελίου, ή έστω κάποιον σύμμορφο Αυτού γενόμενο σύγχρονο άγιο, αλιέα, φορέα του Χριστού, ναό του Αγίου Πνεύματος, κατοικητήριο της Αγίας Τριάδας. Τότε ο Χριστός χαρίζει την άφεση των αμαρτιών και την αιώνια ζωή. Τότε η στρεφομένη φλογίνη ρομφαία του αγγέλου που φυλάει την είσοδο του Παραδείσου, δένεται υπό του Θεού και Λόγου και ελευθερώνεται ο δρόμος της επιστροφής για τον «τυχερό» θνητό. Ο θείος έρως, που εικόνα του είναι ο των σωμάτων,. Και ανατέλλει όταν από την συνεχή ευχή (επίκληση του ονόματος του Ιησού) καθαρίζει ο αέρος της διάνοιας από τα σκοτεινά νέφη που μαζεύουν οι άνεμοι των πονηρών πνευμάτων. Όταν καθαρίζει η ατμόσφαιρα της καρδιάς τότε μέσα της λάμπει το θεϊκό Φως του Χριστού, το Άγιο Περιστέρι, αρκεί να μην στρέφεται ο θνητός προς την χωρίς πραγματικό περιεχόμενο δόξα που οι θνητοί προσφέρουν 27 . Γιαυτό και η νήψη λέγεται αστραποτόκος και φωτοτόκος και φωτοβόλος και πυρφόρος 28 . Ο ασκητής με επίπονο αγώνα, και με το «κόλπο» της υπακοής, καταφέρνει να αποκτά τη νήψη που είναι η εσωτερική προσοχή και φύλαξη της καρδιάς. Η προσοχή του ανθρώπου εστιάζει στη διατήρηση της φλόγας του θείου έρωτα και στη διαφύλαξη της καρδιάς από κάθε ξένη εισβολή που επιχειρούν οι λογισμοί, οι σκέψεις και οι φαντασίες, οι εικόνες που τείνουν να διεγείρουν τα κέντρα της συναισθηματικής ζωής, την Αμυγδαλή και τον Ιππόκαμπο. Η νήψη είναι το αντίθετο της ακηδίας. Αυτό που ο φτωχός τω πνεύματι ασκητής πετυχαίνει με επίπονο και μακροχρόνιο αγώνα παίρνει δωρεάν ο ερωτευμένος «υποτακτικός». Στη δεύτερη περίπτωση ο νους συγκεντρώνεται αυθόρμητα στο υπαρκτό εξωτερικά, ορατό δια των σωματικών οφθαλμών, αγαπημένο πρόσωπο που αν είναι ο Γέροντας, δηλαδή ο Χριστός, ο Οποίος δωρίζει την άφεση των αμαρτιών και βάζει «από το παράθυρο» τον θνητό στον Παράδεισο από τώρα. Ο Χριστός στους Μαθητές είπε ότι είναι ήδη καθαροί για το ότι τον άκουγαν επί τρία χρόνια. Ο πιο ωραίος, ο πιο εύκολος τρόπος κάθαρσης. Τα καλά κόποις κτώνται, αλλά υπάρχει το μέγα κόλπο, το κεντράρισμα της προσοχής, του νου του ανθρώπου στον Χριστό που τα προσφέρει όλα δωρεάν. Ο ληστής μπήκε στον Παράδεισο μ’ αυτό το «ελικόπτερο»: «μνήσθητί μου Κύριε εν τη Βασιλεία σου» είπε και «καθάρισε»! Αυτό το «κόλπο» είναι συνεχώς παρόν επί της γης. Εστιάζοντας ο θνητός στο πρόσωπο κάποιου ζώντος επί γης αγίου, εξ οσμώσεως, μόνο για τη πίστη και την αγάπη, ακριβώς γιαυτή τη καλή και αγαθή «προσωπολατρία», δέχεται του κόσμου τα χαρίσματα, καθαίρεται, λαμπρύνεται, απογειώνεται, δωρεάν και τζάμπα. «Ο δεχόμενος προφήτην εις όνομα προφήτου μισθόν προφήτου λήψεται» (Ματθ. 10,41). Άσε τους άλλους να το παίζουν τζάμπα μάγκες. Τό κόλπο! Ο δρόμος του κόλπου! Ο Χριστός από τη μια και οι άχρηστοι ανθρώπινοι κόποι από την άλλη. Με τον ερχομό Του, ο Χριστός, έκανε πολύ πιο εύκολη τη θέωση. Σε όσους Τον δέχτηκαν δώρισε τη δυνατότητα να γίνουν παιδιά του Θεού. Έφερε την Βασιλεία των Ουρανών, την αίσθηση της παρουσίας του Πατέρα εν τη θεώση. Με τους αιώνες η πρώτη εκείνη φρεσκάδα ατόνησε. Μας πλάκωσαν οι μέριμνες για λόγους κοινωνικούς, καλλιτεχνικούς, εθνικούς και ξεχάσαμε τον Λόγο, υβρίσαμε το Πνεύμα. Ο δρόμος πάντα υπάρχει εντός της Εκκλησίας αλλά παραστένεψε η οδός και ελάχιστοι την βρίσκουν πλέον. Πολλοί απελπισμένοι δεν δέχονται καν ότι από εδώ αρχίζει η θέωση του θνητού. Αγαθόν του μέλλοντος αιώνος φαντάζονται πως είναι. Τα σύννεφα τον σκέπασαν τον Ήλιο. Το φως στέρεψε και το άλας μοιάζει να έχει μωρανθεί. Ο μετα-Σχισματικός χριστιανισμός δυσφημεί τραγικά τον υπ’ αυτού προτεινόμενο Χριστό. Η καλύτερη προετοιμασία για τον ερχομό, για την αποδοχή του αντιχρίστου, η καλύτερη προπαγάνδα υπέρ του πλάνου, είναι αυτή η υπό των «χριστιανών» δυσφήμηση του Χριστού. Δεν είναι τυχαίο, ίσως, ότι το πασχαλινό μήνυμα του, κατά τα άλλα συμπαθέστατου, φορέα του ανέραστου κρατικού χριστιανισμού, που έχει απολυτοποιήσει τον θεσμό και έχει εγκλωβίσει στα σκοτεινά μπουντρούμια του εκατομμύρια θνητών, «πιστών» που με ελπίδα στρέφονται προς τον Εσταυρωμένο, το πασχαλινό μήνυμα του ανθρώπου που οι πολιτικάντηδες του Βατικανού δεν σεβάστηκαν τις τελευταίες μέρες του και υπέργηρο και εξουθενωμένο τον εξέθεσαν σε κοινή θέα για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, δεν είναι τυχαίο που το πασχαλινό μήνυμα του Πάπα για το Πάσχα του 2005 ήταν ένα φρικαλέο μουγκρητό. Τον έβγαλαν στο παράθυρο για να απευθύνει χαιρετισμό κι ο καημένος το μόνο που κατάφερε να ψελλίσει μπροστά στα μικρόφωνα ήταν ένας υπόκωφος, εκ βάθους καρδίας ανατριχιαστικός ρόγχος, ένας βρυχηθμός. Όταν η χριστιανική ζωή παρουσιάζεται, στα πρόσωπα, στις φάτσες, των φορέων της, στεγνή και στυγνή, ανέραστη και ξινισμένη, στριμμένη και στυμμένη, βαρεμένη, σκοτεινή, ψυχρή κι ανάποδη, παγερή, τότε ο καθείς δύναται να κατηγορήσει τον Χριστό που εντέλλεται ότι ήδη εμοίχευσεν ο εν τη καρδία επιθυμήσας την γυναίκα του πλησίον, ως απάνθρωπο, σκληρό, διεστραμμένο, σαδιστή νομοθέτη. Ο νόμος του Χριστού δόθηκε για να θεραπεύσει όμως για μεγάλο διάστημα θα ταλαιπωρηθεί ο θεραπευόμενος και από σωματικές ακόμα ασθένειες μέχρι να λάμψει εντός του το φως. Για όλο αυτό το διάστημα η φάτσα του θα είναι στεγνή και στυγνή, ανέραστη και βαρεμένη. Φυσιολογική αντίδραση είναι η ντροπή, η εντός ροπή, το κλείσιμο, η αποφυγή της κοινωνίας. Όταν όμως αυτό γίνεται εν γνώσει του σκοπού, για την αγάπη του Χριστού, με την ελπίδα ότι κάποτε (αν και ίσως) θα μορφωθεί Χριστός στη καρδιά και τη φάτσα του ταλαίπωρου θνητού, φωτίζει η ατμόσφαιρα και η οδύνη της στέρησης, της απουσίας γλυκαίνει. Η ηδονή είναι φυσιολογική λειτουργία του ζώου και διεκδικεί άγρια το θηρίο τη τροφή του. Πολλές και οδυνηρές είναι οι πιθανές παρενέργειες της εγκράτειας και όταν υπερήφανα απολυτοποιείται το σκαλοπάτι, στερείται ο άνθρωπος την άνωθεν τροφοδοσία και ο θνητός γίνεται δαιμονιώδης, εγκρατής, διεστραμμένος, ακοινώνητος, συντηρητικός. Η ασκητική παράδοση μας ενημερώνει ότι και για έναν μόνο λογισμό, για την παραμικρή ηδονή που θα προκαλέσει η αποδοχή ενός μόνο λογισμού, χάνει ο θνητός τη θεία χάρη 29 . Ο π. Σωφρόνιος με ενάργεια επιστήμονα περιγράφει την εξέλιξη του λογισμού. «Το πρωταρχικόν στάδιον μορφοποιήσεως είναι η εμφάνισις εντός του εσωτερικού “οπτικού” πεδίου του ανθρώπου “εικόνος” τινος. Καθ’ όσον τούτο δεν εξαρτάται εκ της θελήσεως του ανθρώπου δεν λογίζεται εις αμαρτίαν. Αι εικόνες εν άλλαις μεν περιπτώσεσι φέρουν χαρακτήρα μάλλον εποπτικόν, εν άλλαις δε κυρίως νοητικόν συχνότερον δε μικτόν. ... πάσαι αι εικόνες καλούνται υπό των ασκητών “λογισμοί”. Εις τον απαθή άνθρωπον ο “κυρίαρχος” νους ως γνωστική του είναι δύναμις δύναται να προσηλώση την προσοχήν αυτού επί του προσερχομένου λογισμού μένων πλήρως ελεύθερος εκ της εξουσίας αυτού. Αλλ’ εάν εντός του ανθρώπου υπάρχη “τόπος”, κατάλληλον έδαφος, ευνοϊκόν προς το περιεχόμενον εις τον λογισμόν πνεύμα, τότε η ενέργεια αυτού του τελευταίου επιδιώκει να καταλάβη βιαίως τον ψυχικόν κόσμον του ανθρώπου. Επιτυγχάνει δε τούτο προκαλούσα εις την προδιατεθειμένην προς το πάθος ψυχήν αίσθημα ηδονής, ίδιον του ενός ή άλλου πάθους. Εις αυτήν ακριβώς την ηδονήν συνίσταται ο “πειρασμός”. Εν τούτοις και η στιγμή αύτη της ηδονής καίτοι μαρτυρεί περί της ατελείας του ανθρώπου, όμως δεν λογίζεται εις αμαρτίαν. Είναι απλώς η “πρότασις” αυτής. Η περαιτέρω εξέλιξις του εφαμάρτου λογισμού εν αδραίς γραμμαίς δύναται να χαραχθή ως εξής: Η προτεινόμενη εμπαθής ηδονή προσελκύει την προσοχήν του νοός. Στιγμή άκρως σοβαρά και υπεύθυνος διότι η ένωσις του νοός μετά του λογισμού αποτελεί την ευνοϊκήν προϋπόθεσιν δια την ανάπτυξιν του τελευταίου. Εάν δια τινος εσωτερικής βουλητικής πράξεως ο νους δεν αποκοπή από της προτεινομένης ηδονής, αλλά παρατείνει την εν αυτή διαμονήν αυτού δια της προσοχής τότε εμφανίζεται η συμπάθεια προς αυτήν και άρχεται η ευνοϊκή μετ’ αυτής συνομιλία εξ ής έπεται ο “συνδυασμός”, όστις δύναται να εξελιχθή εις την πλήρη και ενεργητικήν “συγκατάθεσιν”. Ακολούθως η συνεχώς αυξανομένη ηδονή δύναται πλέον να δεσπόση του νοός και της θελήσεως του ανθρώπου όπερ λέγεται “αιχμαλωσία”. Μετά τούτο πάσαι αι δυνάμεις του αιχμαλωτισθέντος υπό του πάθους κατευθύνονται προς την κατά το μάλλον και ήττον αποφασιστικήν έργω πραγματοποίησιν της αμαρτίας, εάν δεν υπάρχουν προς τούτο εξωτερικά εμπόδια, ή επί παρουσία εμποδίων, προς την αναζήτησιν δυνατότητος της τοιαύτης πραγματοποιήσεως. Η παρομοία αιχμαλωσία δύναται να μείνη μοναδική και ποτέ πλέον να μη επαναληφθή εάν ήτο αποτέλεσμα απλώς απειρίας αγωνιζομένου ασκητού. Εάν όμως αι αιχμαλωσίαι επαναλαμβάνωνται οδηγούν πλέον εις την “έξιν” του πάθους, οπότε πάσαι αι φυσικαί του ανθρώπου δυνάμεις αρχίζουν να δουλεύουν εις το πάθος αυτό. Πάντως από της στιγμής της αμφιταλαντεύσεως της θελήσεως υφίσταται το στοιχείον της αμαρτίας και οφείλει ο άνθρωπος να μετανοήση ίνα μη απολέση την χάριν» 30 . Αμαρτία είναι η επιλογή λάθος κατεύθυνσης, η αλλαγή του προσανατολισμού του νου, η λήθη του Χριστού, η ενήδονη συνουσία, η μοιχεία με το λογισμό, τη σκέψη, την εικόνα, στην καρδιά, στην Αμυγδαλή, κι αυτό έχει ως άμεση συνέπεια την απώλεια της θείας χάρης. Ο Χριστός είναι ζηλότυπος εραστής και θέλει όπως μας έχει ενημερώσει απ’ τον καιρό του Μωυσή, όλη την καρδιά του ανθρώπου. Όταν ο θνητός αγαπήσει τον Κύριο του και Θεό εξ όλης, εξ όλης και εξ όλης, τότε Εκείνος του δίνεται ανέλπιστα, τρελά, εξωπραγματικά. Ο χριστιανός καλείται να πεθάνει για να ζήσει εν Χριστώ. «Αρχή της πνευματικής ζωής είναι ο αγών κατά των παθών. Εάν ο αγών ούτος συνεδέετο μόνον μετά της παραιτήσεως εκ της ηδονής θα ήτο εύκολος. Το δυσκολώτερον όμως εν αυτώ είναι το δεύτερον στάδιον, ήτοι, όταν το μη ικανοποιηθέν πάθος άρχηται να τυραννή τον άνθρωπον δια των πλέον ποικίλων ασθενειών. Εν τη περιπτώσει ταύτη απαραίτητος δια τον ασκητήν είναι υπομονή μεγάλη και επιμονή, διότι το ευεργετικόν αποτέλεσμα της αντιστάσεως εις τα πάθη έρχεται ουχί συντόμως» 31 . Αυτό το ουχί συντόμως είναι το πρόβλημα. Οι περισσότεροι απελπίζονται και στα μισά του δρόμου γίνονται φονταμενταλιστές, ληστές του μέλλοντος της ανθρωπότητος και του δικού τους. Ο έξυπνος όμως ληστής στράφηκε στον Χριστό και κέρδισε λίαν συντόμως και ακόπως τον Παράδεισο. «Καταβαίνων εις την βαθείαν καρδίαν ο νους, εν αυτή τη πράξει της ευκτικής ταύτης καταβάσεως, απεκδύεται πάσαν εικόνα, ουχί μόνον ορατήν, αλλά και νοητήν, και εν τη καταστάσει της καθαρότητος ταύτης αξιούται της παραστάσεως ενώπιον του Θεού. Και εκείνο όπερ προέρχεται εκ του ανειδέου τούτου βάθους καίτοι λαμβάνει κατόπιν μορφήν σκέψεως ή ενδύεται την μίαν ή την άλλην εικόνα, δεν είναι πλέον πάθος, αλλ’ αληθής εν Θεώ ζωή». Ο έρωτας, η αγάπη προς τον ζώντα επί γης σύμμορφο του Χριστού γενόμενο αυτή την κάθοδο του νου εις την βαθείαν καρδίαν με «κόλπο», σύντομα, προσφέρει από τώρα. Από την μια ο δρόμος του Χριστού και από την άλλη αυτός του αντίχριστου. Ο πρώτος είναι του θανάτου και του έρωτα, ο δεύτερος του έρωτα και του θανάτου. Η καλή ευδαιμονία απ’ τη μια και η φθοροποιός και ατελέσφορη φτωχομιζέρια από την άλλη. Ο Χριστός ήρθε για να θεραπεύσει τους ανθρώπους από την ανάγκη να θρησκεύουν. Ήρθε για να νικήσει τον θάνατο, για να προσφέρει ζωή, για να προσφέρει αιώνια στην ποιότητά της ζωή, άφθαρτη, αστείρευτη, που δεν τελειώνει. Ήρθε για να προσφέρει στους θνητούς τη φλόγα του Προμηθέα που νικάει τα σκοτάδια τα ανέραστα του άδη. Τα νέα παιδιά ερωτεύονται κάποιον «φωτεινό» συνάνθρωπό τους. Το ζήτημα δεν είναι πότε θα κάνουν αυτό ή εκείνο, αλλά πώς αυτός ο ανθρώπινος έρωτας θα γίνει προσάναμμα, ώστε, η καρδιά τους να γίνει παρανάλωμα του πυρός του θείου έρωτα ... κάποτε ... εν καιρώ και αν ... ίσως μετά πολύ καιρό και πόνο. Το ζήτημα είναι πώς να γίνει, ώστε, να μην γίνει ο βιωθείς έρωτας αφορμή για ολοκληρωτική πυρκαγιά που θα αναλώσει κάθε διαθέσιμη καύσιμη ύλη και θα μετατρέψει τον υπέρλαμπρο σούπερ νόβα σε μαύρη τρύπα, φίλαυτη καταβόθρα που όλους κι όλα ρουφά και θυσιάζει στο βωμό του υπερφίαλου «εγώ». Πώς να μην πληγωθούν, είτε λόγω της εκ του αναδυόμενου εγωισμού ψύχρανσης, είτε λόγω κάποιας ερωτικής απογοήτευσης, είτε λόγω άκαιρων, άνευ καρδιακού βιώματος επιλογών, που θα «απομυθοποιήσουν» το μεγαλείο –της φλογίνης ρομφαίας, της στρεφομένης και υπό του Χριστού πλέον δεμένης– του ανθρώπινου έρωτα. Ο ανθρώπινος έρωτας είναι η στάχτη η ποτισμένη με πετρέλαιο που βοηθάει στο άναμμα της φωτιάς στο τζάκι. Η ποτισμένη με πετρέλαιο σκόνη όμως όταν καίγεται βρωμάει, γεμίζει το δωμάτιο πνιγηρή πετρελαιομπόχα. Αν ο θνητός παραμείνει και απολυτοποιήσει αυτή τη καύση θα πνιγεί στο καυσαέριο. Αν φοβηθεί τη μπόχα, θα μείνει με τακτοποιημένα τα ξύλα στο τζάκι, όμως, χωρίς φωτιά και ζεστασιά στο πολικό ψύχος της βαρυχειμωνιάς του παρόντος αιώνος, με παγωμένη την καρδιά, παγωμένο βασιλόπουλο στα παλάτια της βασίλισσας του χιονιού, μέχρι κάποια αιθέρια, γλυκιά πριγκίπισσα να το φιλήσει ... αν και πότε. Οι περισσότεροι συνάνθρωποι κάηκαν σε κάποια τους επαφή με το προμηθεϊκό πυρ του ανθρώπινου έρωτα και πλέον «ωρίμασαν» και «ζουν» απελπισμένοι και ξενέρωτοι, «τρεφόμενοι» από το κυνήγι της ηδονής, του χρήματος ή της δόξας, ή εγκλωβισμένοι στη φαντασίωση του ειδωλοποιημένου πρώτου μεγάλου έρωτα μηρυκάζουν τα αποκαΐδια του. Ζόμπι, ρουφούν το αίμα άλλων άτυχων πλησίον συνανθρώπων. Ο ανθρώπινος έρωτας, πάνω στην κορύφωσή του, όταν έχει συναισθηματικό-καρδιακό υπόβαθρο, δίνει στον θνητό την πολύ χρήσιμη κι ωφέλιμη εμπειρία της παρθενίας! Δηλαδή την έκσταση από το όποιο «εγώ», από τις μέριμνες και όλες τις αιχμαλωσίες της καρδιάς, σε λογισμούς, πρόσωπα ή καταστάσεις, ιδεολογίες, αντιλήψεις, απόψεις, αξίες, θελήματα. Γενικώς αποδομεί την δήθεν τάχα σπουδαία ανθρώπινη προσωπικότητα. Για αυτό και συχνά κάποιοι, που αλόγιστα παίζουν με την φωτιά του, τρελαίνονται, «χάνουν τα μυαλά» τους. Πάνω στον παροξυσμό τους οι εραστές βιώνουν την παρθενία της συνείδησης. Ζουν μόνο ο ένας για τον άλλο. Τα πάντα χάνονται από το οπτικό πεδίο της συνείδησής τους. «Εσύ κι εγώ μόνοι πάνω στη γη»! Σπαν τα φρένα που συγκροτούν την προσωπικότητα, λύνονται τα γκέμια του «εγώ». Δεν χάνεται η συνειδητότητα, αλλά το, «σκέφτομαι άρα υπάρχω», «είμαι “γαύρος” άρα υπάρχω», «έχω –μερσεντές, εξοχικό, πισίνα, σπίρτο, οδοντογλυφίδα, καρφίτσες– άρα υπάρχω», «είμαι ομορφάνδρας άρα υπάρχω». Μετά από αυτή την λυτρωτική αποδόμηση δύναται πλέον ο θνητός να τραγουδήσει με τα Ημισκούμπρια: «τι κι αν είμαι ομορφάνδρας και υπέρλαμπρος αστέρας, αυτή είν’ η πεντάμορφη κι εγώ είμαι το τέρας»! Βέβαια αν αυτή η εμπειρία κατακλύσει άμαθο κορμί, πιθανόν, ο παθών να ζαλιστεί μέχρι εκστάσεως κι ν’ απομείνει ενεός, με «άδειο» το κεφάλι. Αυτή η τόσο ανθρώπινη και δεδομένη εμπειρία όταν αξιοποιείται, γίνεται εφόδιο ζωής αιωνίου, γίνεται μαγιά που λύνει τα μάγια του κόσμου μας του ψεύτικου κι αλλοπαρμένου. Μπορεί να γλυτώσει τον θνητό από το καταθλιπτικό βάρος της καθημερινής πραγματικότητας, που, αν και δημιούργημα εγκεφαλικών διεργασιών, διεκδικεί θρασύτατα κύρος πραγματικής πραγματικότητας. Η κατάσταση αυτή της παρθενίας επιτρέπει στο Άγιο Αεράκι να πνεύσει στις καρδιές των φορέων της και να δώσει την απαραίτητη ώθηση στα ιστία του θνητού σαρκίου μετατρέποντάς το σε κιβωτό σωτηρίας. Κάπως έτσι αρχίζει η πορεία του χριστιανού που τελειωμό δεν έχει, που τέλος της είναι η πλήρης χριστοποίηση του πεπτωκότος, που τέλος της είναι η πλήρης χριστοποίηση όλων των απογόνων του Αδάμ κι όλης της κτίσης, άλογης και λογικής, που τέλος της είναι ο Χριστός, το Α και το Ω, ο Πρώτος και ο Έσχατος,ο Ων, ο Ην και ο Ερχόμενος. Ο Χριστός είναι ο μοναδικός δρόμος, η μοναδική αλήθεια, η μοναδική ζωή, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Η δυνατότητα της θείας συνουσίας, της θέωσης, υπήρχε από τον Παράδεισο. Μετά την πτώση δυσκόλεψαν τα πράγματα. Με την ενανθρώπηση ο Θεάνθρωπος έδεσε την φλογίνη ρομφαία που έφραζε την είσοδο για την επιστροφή στον Κήπο της Εδέμ. Την έδεσε και την έδωσε στα χέρια αυτών που τους παραχώρησε το μέγα χάρισμα της άφεσης των αμαρτιών. Ο Ωσηέ από τα βάθη των αιώνων φωνάζει: «έλεος θέλω και ου θυσίαν». Η φλογίνη ρομφαία του έρωτα δεμένη στο κατάρτι του Σταυρού του Χριστού επιτρέπει στους θνητούς να ξαναμπούν στο Παράδεισο, και τους προσφέρει τον θείο έρωτα, τη θεία συνουσία. Ο δρόμος της αγάπης χάρη στον Ιησού Χριστό θα είναι πάντα ανοιχτός όσο και αν προσπαθούν οι φονταμενταλιστές των θυσιών να μας τον κρύβουν. Έλεος θέλει ο Χριστός και όχι θυσίες και ολοκαυτώματα. Και όταν ο άνθρωπος ανελέητα πετάξει την ζωή του στα πόδια του Μεσσία, του Ερχόμενου μετά δόξης, τότε σαν τον ληστή και σαν την πόρνη (την αλείψασα με μύρο τους πόδας του Ιησού), κερδίζει πάραυτα κι αυτοστιγμή 32 , προς μεγάλη ανησυχία και ζήλια των αχθοφόρων φαρισαίων, την άφεση των αμαρτιών, την άνθιση της αγάπης, τη λειτουργία της καρδιάς που η πτώση κατέψυξε στους μείον σαράντα, τη θεραπεία του σαρκίου 33 . Η πύρινη ρομφαία του ανθρώπινου έρωτα στρεφόταν ανεξέλεκτα. Ο Χριστός την έδεσε και την έδωσε στα χέρια όσων τους δόθηκε η εξουσία του δεσμείν και λύειν αμαρτίες, έφερε την άφεση των αμαρτιών που είναι ακριβώς η πλημμύρα της καρδιάς με αγάπη. Οι Αλιείς μιλάνε αλιευτικώς. Δεν μιλάνε όμορφα ή έξυπνα αλλά αλιεύοντας, δια του κατεξοχήν άγκιστρου, ανθρώπους. Το κατεξοχήν αγκίστρι είναι ο ανίκητος στις μάχες έρωτας. Με αυτό το δίκοπο μαχαίρι, με τη φλογίνη ρομφαία που ο Χριστός έδεσε και τους την παρέδωσε, κόβουν και μοιράζουν τον Άρτο της Ζωής στις κοινωνίες των Εθνών, στις σύγχρονες παγκοσμιοποιούμενες κοινωνίες μας. Η τελικά ορθή χρήση του έρωτα είναι ο θείος Έρωτας. Λόγω της κατάχρησής του έπεσε ο άνθρωπος, τρώγοντας το δένδρο της γνώσεως. Εκμεταλλευόμενος αυτή την αρρωστημένη λειτουργία του ανθρωπίνου έρωτα, που πλέον λατρεύει τα κτίσματα παρά τον Κτίστη, ο Αλιεύς γεμίζει με ιχθείς τα δίχτυα του. Οι όντως Πνευματοφόροι διαθέτουν την φλογίνη ρομφαία «δεμένη» και δύνανται να ξιφουλκούν ενάντια στον άρχοντα του σκότους του παγερού και παγωμένου. Ο κακός ο λύκος ροχαλίζει έχοντας στην παραφουσκωμένη του κοιλιά την Κοκκινοσκουφίτσα και την Γιαγιά της κι ο Κυνηγός περιμένει το δικό μας το σινιάλο για να παρέμβει με την πύρινη ρομφαία, τη μάχαιρα του Λόγου. Το καλύτερο αγκίστρι καλά κρυμμένο στο νοστιμότερο δόλωμα, τον ανθρώπινο, τον διϋποκειμενικό έρωτα, περιμένει τους Αλιείς. Ο απόστολος Παύλος εντέλλεται να ζηλούμε τα χαρίσματα τα κρείττονα και στην ιεράρχηση που ο ίδιος κάμνει των χαρισμάτων ως κορυφαίο τοποθετεί αυτό του αποστόλου. Του αποστόλου που ζώντας στην ελευθερία της αγάπης γίνεται θέατρο και αγγέλοις και ανθρώποις και κυκλοφορεί στις κοινωνίες των θνητών αξιέραστος και φωτεινός γινόμενος τα πάντα τοις πάσι ίνα πάντως τινάς σώσει. Το κήρυγμα της Εκκλησίας ήταν και θα είναι μωρία, χαζομάρα, μια ταπεινή λεξούλα, η μετάνοια. Όταν όμως ο θνητός καταδεχτεί να σβήσει τον υπέροχο βιολογικό επεξεργαστή που κατοικοεδρεύει εντός των μετωπιαίων και βρεγματικών οστών, μέσα στο καύκαλο του κρανίου, όταν ο θνητός μετανοεί και στρέφεται με πίστη προς τον Ιησού Χριστό τότε η πτώση θεραπεύεται κι έρχεται η ανάσταση. Όπως τονίζει ο αββάς Αλώνιος: «εάν θέλη ο άνθρωπος από πρωί έως οψέ έρχεται εις μέτρον θείον» 34 . Όμως δεν μας αφήνει η μαγκιά να κάνουμε την κίνηση τη ζωογόνα. Αγωνιζόμαστε με νύχια και με δόντια να κρατηθούμε όρθιοι στο ύψος των περιστάσεων. Θεοποιούμε την πανοπλία που ασφυκτικά μας πνίγει, τη λογική διάνοια και υβρίζουμε τον Δημιουργό θεωρώντας ότι Αυτός μας χάρισε αυτό το βάσανο, ετούτο τον μπελά τον σιδηρόφρακτο που το μόνο που ξέρει είναι να σκοτώνει τη ζωή. Θεοποιούμε τη φυλακή και ριχνόμαστε με όλο μας το μεράκι στον εξωραϊσμό της για να ξεχάσουμε ότι πρόκειται για φυλακή για ξεχάσουμε ότι για να ζήσουμε τη ζωή μας οφείλουμε να δραπετεύσουμε. Απολυτοποιούμε την πεπτωκυία κατάστασή μας. Ακόμη κι όταν ασχολούμαστε με το κήρυγμα της Εκκλησίας του Χριστού αγωνιζόμαστε να το «εμπλουτίσουμε». Ντρεπόμαστε για τη μωρία του και προσπαθούμε να πιαστούμε από τον «πλούτο» της ανθρώπινης γνώσης για να πλασαριστούμε στα σαλόνια των πλούσιων τη διανοία έξυπνων θνητών. Είναι δυνατόν να κυκλοφορείς και να συχνάζεις στα στέκια των θνητών και να επαναλαμβάνεις μονότονα και εκνευριστικά την ανόητη προτροπή «μετανοείτε»! Θα σε πετάξουν έξω με τις κλωτσιές. Έτσι οι, ως θα όφειλαν, κήρυκες του θείου λόγου, του Θεού Λόγου, μεταλλάσσονται σε φιλοσοφοθεολόγους, βιολογοθεολόγους, νευρολογοθεολόγους, ιστορικοθεολόγους, ή επί το ειλικρινέστερον φιλοσόφους, βιολόγους, νευρολόγους, ιστορικούς, της κακιάς ώρας, καθότι ημιμαθείς και ανειδίκευτοι! Το κήρυγμα της Εκκλησίας είναι η μετάνοια. Η μετάνοια επιτρέπει στον θνητό να πετάξει τα μπάζα που συσσώρευσε η δια των πέντε αισθήσεων περιπλάνηση στην υλική αμεσότητα. Η μετάνοια επιτρέπει στον θνητό να μετατρέψει τον εγκέφαλο του σε ένα εύχρηστο και πανίσχυρο βιολογικό επεξεργαστή που ανά πάσα στιγμή θα δύναται να κλείνει, όταν αναδύονται ξενόφερτα και τρέχουν στοιχειωμένα, φρικιαστικά, καταθλιπτικά, αγχοποιητικά, τρελά προγράμματα. Η μετάνοια επιτρέπει στην φυλακισμένη στο σιδηρούν πολύπλοκο και μολυσμένο προσωπείο, απλή και αφελή, απαλή, τρυφερή, ανθρώπινη προσωπικότητα να ελευθερωθεί. Η μετάνοια επιτρέπει στον θνητό να εκμεταλλεύεται ελεύθερα την φωτιά του Προμηθέα, το πυρ του έρωτα. 8. Κι άλλα τινά: Κατά τον Ησίοδο εν αρχή ην το Χάος και συνυπήρχαν το Χάος, η Γαία και ο Έρωτας. Ο Έρωτας δεν γεννά αλλά διευκολύνει τη δημιουργία, είναι η δημιουργική δύναμη της φύσης, το πρωτότοκο φως και γι' αυτό τον λάτρευαν ως "πρωτόγονο", ως πρωτογεννημένο. Αργότερα ο Ευρυπίδης διαχωρίζει τη δύναμη του Έρωτα σε δύο μορφές, σ' αυτή που οδηγεί στην Αρετή και την άλλη που οδηγεί στην Αθλιότητα. Έρωτας είναι ο πόθος για ένωση, για συνουσία. Η καλλιέργεια του αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου έχει να κάνει με την μάθηση, την μεταφορά των απαραίτητων πληροφοριών στον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου. Η καλλιέργεια του δεξιού ημισφαιρίου έχει να κάνει με την μύηση, την μεταφορά βιωμάτων, εμπειριών σε αυτόν που δέχεται την μύηση. Ξέρει ποδήλατο όχι αυτός που έχει αποστηθίσει την μέθοδο οδήγησης ποδηλάτου αλλά αυτός του οποίου το σώμα, οι μυς του έχουν μάθει να οδηγάνε ποδήλατο, με την εξάσκηση, δια της εμπειρίας, αυτό είναι «έρωτας», είναι ένωση, είναι συνουσία, είναι μύηση. Ο Εγκέφαλος χωρίζεται σε δύο λοβούς, σε δύο (βιολογικούς) επεξεργαστές, με διαφορετικό «χρονισμό» ο καθένας. Ο αριστερός «επεξεργαστής» σκέπτεται γραμμικά, σε σειρά, παρελθόν, παρόν, μέλλον, δημιουργεί τη ψευδαίσθηση του «εγώ», και όσο μένουμε στο «εγώ», διαχωριζόμαστε από ότι μας περιβάλλει, από τον διπλανό μας, το γείτονα, τον ξένο, τα ντουβάρια, τα πουλιά και τα σκαθάρια. Ο δεξιός λοβός σκέφτεται παράλληλα, ζει στο παρόν, μας επιτρέπει να είμαστε στο «τώρα», βλέπει εικόνες, σκέφτεται με εικόνες, στις «σκέψεις» του υπάρχει χρώμα, κίνηση, ρυθμός, μουσική, αρμονία, ομορφιά. Όπως περιγράφει η νευροανατόμος Jill Bolte Taylor όταν κυριαρχεί το δεξί ημισφαίριο τότε νοιώθουμε, ΕΥΦΟΡΙΑ: «Ένιωσα ανάλαφρη μέσα στο σώμα μου, όλα τα άγχη που συνδέονται με τις σχέσεις του έξω κόσμου είχαν εξαφανιστεί. Ένιωθα μια αίσθηση ηρεμίας. Ένιωθα ευφορία. Ευφορία. Και ήταν όμορφα. Ανακάλυψα ότι μπορούμε να ενισχύουμε τη λειτουργία του δεξιού ημισφαιρίου και τότε νιώθουμε ήρεμοι, στοργικοί, συμπονετικοί. Μπορούμε συνειδητά να επιλέγουμε να μεταβούμε δεξιά από το αριστερό μας ημισφαίριο και να βρίσκουμε αυτή την ηρεμία. Όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύουμε στο να επιλέγουμε να λειτουργήσουμε το κύκλωμα της εσωτερικής ηρεμίας, της ομορφιάς, του δεξιού μας ημισφαιρίου, τόσο περισσότερη γαλήνη θα προβάλλουμε στον κόσμο και τόσο πιο ειρηνικός θα είναι ο πλανήτης μας» (http://dip88.blogspot.gr). Ο Ελληνικός πολιτισμός κυριάρχησε επειδή ήξερε να καλλιεργεί και το αριστερό και το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο, ήξερε να καλλιεργεί τον όλο άνθρωπο, ήξερε να καλλιεργεί και τον λόγο και το πνεύμα, και τη διάνοια και τη καρδιά, και τη σκέψη και τη ζωντάνια, ήξερε να φιλοσοφεί άνευ μαλακίας (μαλθακότητα) και να φιλοκαλεί μετ’ ευτελείας, φθηνά, με λίγα χρήματα, και δεν ασχημονούσε μετά πολυτελείας σαν κάθε άξεστο, βάρβαρο, νεόπλουτο. Μπορεί να συνέβαλε, να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση του ο Μέγας Αλέξανδρος με την εκστρατεία του, αλλά, εκείνο τέλειωσε γρήγορα, δεν ήταν κάτι που κράτησε. Διαλύθηκαν σε χίλια δυο κομμάτια, σκοτώθηκαν μεταξύ τους, ήρθαν και οι Ρωμαίοι ... άντε γεια ... Αλλά και οι Ρωμαίοι από αυτό είχαν γοητευθεί: ότι υπήρχε ένας πολιτισμός που καλλιεργούσε τον όλο άνθρωπο. Εξ αιτίας αυτού οι άνθρωποι γοητεύονταν από τον Ελληνικό πολιτισμό και άσχετα τι ράτσα ήταν, τον υιοθετούσαν και τον αναπαρήγαγαν. Κι έτσι κυριάρχησε όταν κυριάρχησε. Και τότε ήρθε ο Χριστός, ήρθε η Εκκλησία, νίκησε τον θάνατο, τον χωρισμό από την Ζωή, πρόσφερε τη θεία Χάρη, έστειλε τον Παράκλητο και ολοκληρώθηκε το έργο. Όμως το κακό πάντα παραμονεύει, και αλλοίωσε το DNA, μια λέξη προστέθηκε, το Filioque, κι έφερε μετάλλαξη, και προκάλεσε τερατογένεση. Ο Χριστιανισμός, αν του αφαιρέσει κανείς τη θεία Χάρη η οποία με τη ζωογόνο και μεταμορφωτική δράση Της μετατρέπει τον θνητό από φίδι ή πίθηκο σε αετό, είναι το πιο απάνθρωπο σύστημα, ένας ασφυκτικός ανυπόφορος σφιχτός κορσές ηθικολογίας που μαραίνει τον άνθρωπο, που πληγώνει το κορμί, που παγώνει και αποσυντονίζει την καρδιά. Τέτοιος σακάτικος Χριστιανισμός δημιουργήθηκε μετά την μετάλλαξη (το Σχίσμα) κι αυτός ο διεστραμμένος Χριστιανισμός έχει μπολιάσει και το πολιτισμικό μας DNA εδώ και δύο αιώνες περνώντας ως κοσμικό πολιτισμικό πλαίσιο. Βασικό του χαρακτηριστικό η υποβάθμιση, μέχρι εξαφάνισης, του λόγου περί έρωτα, του ίδιου του έρωτα. Ο έρωτας κατάντησε σχεδόν απαγορευμένη λέξη στα στέκια των «πιστών». Απαγορευμένη λέξη, απαγορευμένος καρπός. Υ Π Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ   1   http://www.smarinis.gr/neo/kante.html   2   «όντως ημέρα μία, βίος όλος ανθρώπου, τοις πόθω κάμνουσιν» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 2ος, Λόγος 26, σ. 154).   3   «ότι κούφον το κάμνειν έρωτι» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 2ος, Λόγος 26, σ. 156).   4   «εγώ μεν τοις κατά Παλαιστίνην εγκαταμείνας παιδευτηρίοις, ανθούσι τότε, κατά ρητορικής έρωτα» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 6ος, Λόγος 7 εις Καισάριον, σ. 388).   5   «Είχον ημάς Αθήναι, ... κατ' έρωτα της παιδεύσεως» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 6ος, Λόγος 43 εις τον Μέγαν Βασίλειον, σ. 152).   6   «του θείου και απαθούς έρωτος» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 3ος, Λόγος 4, σ. 96).   7   «νόον δ’ έπλησεν έρωτος θειοτέρου, και ένθεν απήγαγεν ες βίον άλλον» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 9ος, Ποίημα Α’, σ. 34 στιχ. 1-2).   8   «Πλειοτέρην Χριστώ μοίραν έρωτος άγει» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 9ος, έπη Ηθικά).   9   «έρως όλος προς Θεόν, γνησίως τεταμένος» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 9ος, Ποίημα Γ’, σ. 112 στιχ. 41).   10   «ζήλον έμπυρον, ... έρωτα τ’ ακάθεκτον, ένθερμον λίαν» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 8ος, Ο Χριστός πάσχων, σ. 44, στίχ. 84-5).   11   «Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς διδάσκει ότι το κατ’ εικόνα του ανθρώπου είναι ισχυρότερο από το κατ’ εικόνα των αγγέλων, γιατί το ανθρώπινο πνεύμα ζωοποιεί το συνημμένο σώμα» (Μητρ. Ναυπάκτου και αγίου Βλασίου, Ιεροθέου, «όσοι Πιστοί» εκδ. Ι.Μ. Γενεθλίου της Θεοτόκου, 2002).   12   «Δυο καταδίκες, έξι χρόνια για κλοπή, τον είδα όταν βγήκε. Κρατούσε πλέον μιαν απόσταση απ῞ την τρέλα, όχι για να σωθεί, αλλά για να την σώσει, αν μ’ εννοείς῏ να, λόγου χάρη, ήθελε γάμο και τότε του ‘παν “έλα σε μας για να προδώνεις”. Δεν δέχθηκε στιγμή!» («Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο» του Διονύση Σαββόπουλου. Ο Διονύσης Σαββόπουλος, διάβασε το βιβλίο του Νίκου Κοεμτζή και, εμπνευσμένος από την ιστορία του, έγραψε το τραγούδι «Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο», στο οποίο και περιγράφει τη ζωή του από τα πρώτα του βήματα στην Κατερίνη, μέχρι τη στιγμή της έκρηξης στη «Νεράιδα» και τις δολοφονίες).   13   «θυσία τω Θεώ πνεύμα συντετριμμένον, καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει» (Ψαλμ. 50,19).   14   «καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός, και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου» (Ψαλμ. 50,12).   15   Μέγας Βασίλειος, «ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΕΠΙΤΟΜΗΝ».   16   «όποιος πει λόγο κατά του Υιού του ανθρώπου, αφεθήσεται αυτώ, όποιος όμως πει κατά του Πνεύματος του Αγίου, ουκ αφεθήσεται αυτώ ούτε εν τούτω τω αιώνι ούτε εν τω μέλλοντι» (Ματθ. 12,32).   17   «Η κατάθλιψη είναι ο δήμιος που σκοτώνει την ανθρώπινη ενέργεια, απαραίτητη για την υποδοχή του Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά» («Ο ΣΤΑΡΕΤΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ» εκδ. Ι. Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ορμύλια Χαλκιδικής).   18   http://www.smarinis.gr/neo/kante.html   19   «Φίλημά μοι ουκ έδωκας σύ, τα χείλη τα σά τοις εμοίς χείλεσι προσαρμόσαι ου κατηξίωσας, αύτη δέ, αφ᾽ ου εισήλθεν, ου διέλειπε καταφιλούσά μου τους πόδας».   20   «Μη τοίνυν ραθυμώμεν, τοσαύτης ηξιωμένοι αγάπης τε και τιμής. Ουχ οράτε τα παιδία μεθ᾽ όσης προθυμίας δράσσεται του μαστού; μεθ᾽ όσης ορμής εμπήγνυσι τη θηλή τα χείλη; Μετά τοσαύτης προσίωμεν και ημείς τη τραπέζη ταύτη, και τη θηλή του ποτηρίου του πνευματικού, μάλλον δε μετά πολλώ πλείονος ελκύσωμεν, ως παιδία υπομάζια, του Πνεύματος την χάριν, και μία ημίν έστω οδύνη, το μη μετασχείν ταύτης της τροφής».   21   Μέλη Χριστού γινόμεθα, μέλη Χριστός ημών δέ, καί χείρ Χριστός και πούς Χτιστός εμού του παναθλίου, Κινώ την χείρα, και Χριστός η χείρ μου έστιν. Κινώ τον πόδα καί, ιδού, αστράπτει ως εκείνος· μή είπης, ότι βλασφημώ, αλλ᾿ απόδεξαι ταύτα καί τω Χριστώ προσκύνησον τοιούτόν σε ποιούντι! καί μέλος έκαστον ημών όλος Χριστός υπάρξει. πάντως ουν ούτως έγνωκας Χριστόν και δάκτυλόν μου καί βάλανον – ουκ έφριξας, ή συ και επησχύνθης; Αλλά Θεός σοί όμοιος ουκ ησχύνθη γενέσθαι, σύ δε εκείνω όμοιος αισχύνη γεγονέναι;– Ουχί εκείνω όμοιος αισχύνομαι γενέσθαι, αλλά εκείνον όμοιον του ασχήμονος μέλους ρηθέντα βλασφημίαν σε ειπείν υπενοήθην.– Κακώς άρα υπέλαβες, ου γαρ άσχημα ταύτα! Μέλη δε Χριστού εισι κρυπτά, καλύπτονται γάρ, καί κατά τούτο των λοιπών σεμνότερα υπάρχει ως πάσιν αθεώρητα του κρυπτού κρυπτά μέλη, εξ ου το σπέρμα δίδοται εν συνουσία θεία, θείον εν θεία τη μορφή φρικτώς μεμορφωμένον από θεότητος αυτής όλης, όλος Θεός γάρ, ός συνενούται μεθ᾿ ημών, ω φρικτού μυστηρίου! Και γάμος όντως γίνεται, ο άρρητος και θείος· Ει ουν όλη όλον Χριστόν σαρκί σου ενεδύσω, ανεπαισχύντως άπαντα νοήσεις, άπερ λέγω. Εμού λαλούντος τα φρικτά περί μελών αγίων καί δόξαν βλέποντος πολλήν και τον νουν λαμπομένου καί χαίροντος και σαρκικόν μηδέν ενθυμουμένου, σύ μεν τας σάρκας βλέπει σου τας κατερρυπωμένας καί τω νοΐ τας πράξεις σου διέρχη τας ατόπους, καί ο νούς σου τούτοις αεί ως σκώληξ ιλυσπάται. Διό προσάπτεις τω Χριστώ καμοί την σήν αισχύνην καί λέγεις· Ουκ αισχύνη συ περί των ασχημόνων, μάλλον δε εις ασχήμονα μέλη Χριστόν κατάγειν; Εγώ δε πάλιν λέγω σοι· Βλέπε Χριστόν εν μήτρα, καί τα εν μήτρα νόησον και μήτραν υπεκδύντα, καί πόθεν εξερχόμενος ο Θεός μου διήλθε! (Φιλοκαλία των Νηπτικών, Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Ύμνος 15, στίχοι 141 έως 196, σελ. 154-159)   22   Γέγονα φονεύς, ακούσατε οι πάντες, ίνα κλαύσητε συμπαθώς, τον δε τρόπον είασα, λόγου παραιτούμενος μήκος. Γέγονα, οίμοι, και μοιχός τη καρδία καί σοδομίτης έργω και προαιρέσει. Γέγονα πόρνος, μάγος και παιδοφθόρος, επίορκος ομότης και πλεονέκτης, κλέπτης, ψεύστης τε και αναιδής, άρπαξ – φεύ μοι – καί πάσης άλλης κακίας είδος διεπραξάμην. Ναί, πιστεύσατε, αληθώς λέγω ταύτα καί ου πλάσματι, ουδέ σεσοφισμένως! (Φιλοκαλία των Νηπτικών, Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Ύμνος 24, στίχοι 71 έως 83, σελ. 352-355)   23   Ούτως εγένετο και νυν εν τοις εσχάτοις χρόνοις ο Συμεών ο άγιος, Ευλαβής ο Στουδίτης, ούτος ουκ επησχύνετο μέλη παντός ανθρώπου ουδέ γυμνούς τινας οράν, ουδέ γυμνός οράσθαι· είχε γαρ όλον τον Χριστόν, όλος αυτός Χριστός ήν, καί μέλη άπαντα αυτού και παντός άλλου μέλη καθ᾿ έν και πάντα ως Χριστόν ούτος αεί εώρα καί έμενεν ακίνητος, αβλαβής, απαθής τε, ως όλος ών Χριστός αυτός και Χριστόν πάντας βλέπων τούς βαπτισθέντας και Χριστόν όλον ενδυσαμένους. Ει δε γυμνός υπάρχεις συ και σάρξ σαρκός προσψαύσει, θηλυμανής γεγένησαι ως όνος ή ως ίππος, ίνα τί και τον άγιον τολμάς ενδιαβάλλειν καί βλασφημείς εις τον Χριστόν, τον ημίν ενωθέντα καί δόντα την απάθειαν δούλοις αυτού αγίοις; Και γαρ νυμφίος γίνεται – ακούεις; – καθ᾿ εκάστην, καί νύμφαι πάντων αι ψυχαί, αίς ο κτίστης ενούται, κακείνω πάλιν αύται δέ, και γίνεται ο γάμος πνευματικώς, θεοπρεπώς συμμιγνύμενος ταύταις. Ου φθείρει όλως, άπαγε, αλλ᾿ ει και εφθαρμένας λάβοι και ταύταις ενωθή, ευθύς ποιεί αφθάρτους, καί βλέπουσι τα πρότερον φθορά μεμολυσμένα άγια πάντα, άφθορα, όλως συνουλωμένα. Τον εύσπαγχνον δοξάζουσι, ποθούσι τον ωραίον καί τη αγάπη τη αυτού όλη όλαι κολλώνται, μάλλον δε σπέρμα άγιον, ως είπομεν, λαβούσαι Θεόν όλον εντός αυτών μεμορφωμένον κτώνται. (Φιλοκαλία των Νηπτικών, Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Ύμνος 15, στίχοι 205 έως 231, σελ. 160)   24   «Είδον ακαθάρτους ψυχάς περί έρωτας σωμάτων εμμανώς διακειμένας, καί δή αύται σκήψιν μετανοίας προσλαβούσαι εκ πείρας έρωτος, τόν αυτόν προς Κύριον μετενηνόχασιν έρωτα, καί πάντα φόβον ευθύς υπερπηδήσασθαι, απλήστως εις αγάπην Θεού ενεκεντρίσθησαν, διά τούτο καί ο Κύριος τη σώφρονι εκείνη πόρνη ου λέγει, ότι εφοβήθη, αλλ' ότι ηγάπησε πολύ, καί ηδυνήθη ευχερώς έρωτι έρωτα διακρούσασθαι (πρβλ. Λουκ. 7, 47)» (Κλίμαξ).   25   «Πόθου δε του προς Θεόν, ο των σωμάτων έρως τύπος γινέσθω σοι, ουδέν γαρ το κωλύον και εκ των εναντίων ποιείσθαι ημάς τα των αρετών υποδείγματα» (ΚΛΙΜΑΞ, λόγος ΚΣΤ’ λα’, σ. 129).   26   «Ουκέτι φλογίνη ρομφαία φυλάττει την πύλην της Εδέμ. Αυτή γαρ επήλθε παράδοξος δέσις, το ξύλον του Σταυρού. Θανάτου το κέντρον, και Άδου το νίκος ελήλαται. Επέστης δε Σωτήρ μου βοών τοις εν Άδη: Εισάγεσθε πάλιν εις τον Παράδεισον» Ρωμανός Μελωδός, Προοίμιο μετά την ΣΤ’ ωδή, Όρθρος Γ’ Κυριακής Νηστειών, (Σταυροπροσκυνήσεως). Τα σε χρήση Τριώδια αντί «δέσις» αναφέρουν «σβέσις» αλλά νεώτερη κριτική έκδοση του κειμένου του τροπαρίου αναφέρει το «δέσις».   27   ροε'. «Εξ ευχής ούν συνεχούς καθαρεύει ο αήρ της διανοίας εκ νεφών σκοτεινών, εξ ανέμων πνευμάτων πονηρίας. Καθαρεύοντος δε του {169{ καρδιακού αέρος, ανένδεκτον μη λάμπειν εν αυτή το θεϊκόν φως Ιησού· ει μη τοι γε υπό κενοδοξίας και τύφου και φανητιασμού φυσώμεθα και κουφιζώμεθα εις τα ακίχητα, και αβοήθητοι προς Ιησού ευρισκώμεθα· δια το μισείν Χριστόν τα τοιαύτα, τον της ταπεινώσεως υποδείκτην». (Φιλοκαλία τ. Α’ σ. 168).   28   ροα’. «Φωτοτόκος και αστραπητόκος και φωτοβόλος και πυρφόρος, η του νου φυλακή προσφυώς και φερωνύμος καλείσθω». (Φιλοκαλία τ. Α’ σ. 168).   29   ΑΓΩΝΑΣ ΘΕΟΓΝΩΣΙΑΣ" Η ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ Δ. ΜΠΑΛΦΟΥΡ σελ. 226.   30   ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ, αρχιμ. Σωφρονίου σελ. 173-4.   31   ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ, αρχιμ. Σωφρονίου σελ. 193-4.   32   «με’. ... Αίτησον τοιγαρούν ανενδότως και αδιστάκτω τη γνώμη, κάν ευτελής υπάρχης κατά την ενάρετον πολιτείαν και πάνυ αδύναμος και υπέρ την αξίαν, και λήψη τα μεγάλα» (ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τόμ Α’, σ. 284, Ιωάννου Καρπαθίου, ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝ ΤΗ ΙΝΔΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥΣ).   33   «λζ’. ... απειληφώς το κατά φύσιν απλούν και αποίκιλον, υγιασθέντος του νου τη του Θεού πολυευσπλαγχνία· και γέγονεν η σάρξ μου, ώσπερ του Σύρου Νεεμάν, καθάπερ η των νηπίων, δια το λελούσθαι με τω Ιορδάνη της γνώσεως» (ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τόμ Α’, σ. 283, Ιωάννου Καρπαθίου, ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝ ΤΗ ΙΝΔΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥΣ). ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ τομ. Α’ σελ. 37.     19   2. ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ «”Κι εσύ βλέπεις τον εαυτό σου να βυθίζεται σε μια εκστατική κατάσταση, σε σημείο που νιώθεις ότι σχεδόν δεν υπάρχεις. Το χέρι μοιάζει να μην ακολουθεί το σώμα... Απλώς κάθομαι εκεί, παρατηρητής... Κι έτσι, απλά, όλα ξεχειλίζουν από μόνα τους”. Η περιγραφή αυτή έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με την περιγραφή που έδωσαν εκατοντάδες διαφορετικοί άνδρες και γυναίκες – ορειβάτες, πρωταθλητές σκακιού, χειρούργοι, μπασκετμπολίστες, μηχανικοί, διευθυντές, ακόμα και υπάλληλοι αρχείων – όταν αναφέρθηκαν στη στιγμή που ξεπέρασαν τον εαυτό τους σε κάποια αγαπημένη τους δραστηριότητα. Η κατάσταση που περιγράφουν ονομάστηκε "ροή" από τον Μιχάλι Τζικτζεντμιχάλι 132 , ο οποίος συγκέντρωσε τέτοιες αναφορές σχετικά με εξαιρετικές επιδόσεις κατά τη διάρκεια μιας εικοσαετούς έρευνας. Οι αθλητές γνωρίζουν αυτήν τη χαρισματική κατάσταση με τον όρο "ζώνη", όπου η τελειότητα έρχεται αβίαστα, θεατές και αντίπαλοι χάνονται στην ομίχλη της απόλυτης απορρόφησής τους εκείνης της στιγμής. Η ροή αντιπροσωπεύει ίσως το ζενίθ στη χαλιναγώγηση των συναισθημάτων, υποτάσσοντάς τα στην υπηρεσία της επίδοσης και της μάθησης... Όταν εγκλωβίζεται κανείς στην ανία της κατάθλιψης ή στην αναστάτωση του άγχους, η ροή εμποδίζεται... Το χαρακτηριστικό σημάδι της ροής είναι μια αίσθηση αυθόρμητης χαράς, και αγαλλίασης...» 133 . «Η προσοχή συγκεντρώνεται τόσο πολύ, που οι άνθρωποι συνειδητοποιούν μόνο το στενό πλαίσιο της αντίληψης που συνδέεται με τον άμεσο στόχο, και χάνουν την αίσθηση του χρόνου και του χώρου. Ένας χειρούργος, για παράδειγμα, θυμάται μια πολύ δύσκολη εγχείρηση, κατά την οποία βρέθηκε σε ροή. Όταν ολοκλήρωσε την επέμβαση, πρόσεξε μια στοίβα πέτρες και σοβάδες στο πάτωμα του χειρουργείου... Ενώ εκείνος ήταν αφοσιωμένος στην εγχείριση, ένα μέρος από το ταβάνι είχε υποχωρήσει... Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε ροή είναι τόσο απορροφημένοι με το έργο που έχουν μπροστά τους, ώστε χάνουν την αίσθηση του (καθημερινού) εαυτού τους, εγκαταλείπουν τις μικρές (καθημερινές) ανησυχητικές σκέψεις, την υγεία, τους λογαριασμούς που τρέχουν, ακόμα και την ίδια την ευημερία της καθημερινής ζωής. Υπό την έννοια αυτή οι στιγμές της ροής είναι "εκτός Εγώ"... Άνθρωποι που βρίσκονται σε ροή επιδεικνύουν έναν δεξιοτεχνικό έλεγχο πάνω σε αυτό που επιτελούν και οι αντιδράσεις τους είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τις εναλλασσόμενες απαιτήσεις της εργασίας τους. Και παρόλο που οι άνθρωποι έχουν τις καλύτερες επιδόσεις σε κατάσταση ροής, δεν ενδιαφέρονται για το πόσο καλά πηγαίνουν, ούτε απασχολούνται με σκέψεις επιτυχίας ή αποτυχίας – αυτό που τους παρακινεί είναι η ίδια η αγαλλίαση της εργασίας τους. Η ποιότητα της προσοχής στη ροή είναι χαλαρή, αν και πολύ εστιασμένη. Στη ροή υπάρχει ένα συναίσθημα ήπιας έκστασης. Αυτή η έκσταση μοιάζει να είναι ένα υπο–προϊόν της εστίασης της προσοχής. Παρατηρώντας ένα άτομο σε ροή, έχουμε την εντύπωση ότι το δύσκολο είναι εύκολο. Η άριστη επίδοση μοιάζει φυσιολογική και συνηθισμένη... Μέσα στο μυαλό επαναλαμβάνεται ένα παρόμοιο παράδοξο: οι πιο απαιτητικοί στόχοι επιτυγχάνονται με τη λιγότερη κατανάλωση νοητικής ενέργειας… Στην κατάσταση αυτή ακόμα και η σκληρή δουλειά μπορεί να είναι αναζωογονητική και ανανεωτική, και όχι εξαντλητική» 134 . Όλα τα ανωτέρω αναφέρονται στο βιβλίο του Daniel Goleman «Συναισθηματική νοημοσύνη». Ειδικά η τελευταία αναφορά θυμίζει όσα λέει η γερόντισσα Γαβριηλία: «όσο εργάζεται κανείς με πνευματικό τρόπο, δεν μπορεί να κουραστεί το σώμα του. Η κούραση έρχεται μόνο, όταν συμμετέχει και το πνεύμα. Όταν λοιπόν το πνεύμα είναι μόνιμα στο «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν μας», καμιά δουλειά δεν μπορεί να μας κουράσει εύκολα» 135 . «Τι κρίμα, παιδάκι μου, που δεν ξέρεις ακόμα ν’ αγαπάς. Όποιος αγαπά πραγματικά δεν κουράζεται» 136 . Ο Goleman αναφέρει κάπου αλλού για την κατάσταση αυτή που ονόμασε ροή: «η ροή ανακόπτεται, αν συλλογίζεται κανείς πολύ έντονα τα όσα συμβαίνουν. Ακόμα και η ίδια η σκέψη "αυτό το κάνω καταπληκτικά" μπορεί να διασπάσει την αίσθηση της ροής» 137 . Τηρουμένων των αναλογιών κάτι αντίστοιχο αναφέρει και ο π. Σωφρόνιος: «εν τη κατά Θεόν ζωή μου συνέβαινε πολλάκις, ευθύς ως κατενόουν δια της λογικής μου (δια της «αριστεράς μου») το τελούμενον εν εμοί κατά συγκατάβασιν Θεού, το Φως να εγκαταλείπη εμέ» 138 . Καθώς και ο π. Πορφύριος: «μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου. Να μην παίρνει είδηση ο κακός εαυτός. Να ζείτε τον Παράδεισο και να μην το γνωρίζει ο κακός εαυτός σας και το φθονήσει» 139 . Πρόσφατες έρευνες απέδειξαν ότι «η περιοχή που δραστηριοποιείται λίγο πριν αναφωνήσουμε “το εύρηκα” (η εμπειρία κατά την οποία η απάντηση που αναζητούμε παρουσιάζεται ξαφνικά “από το πουθενά”) είναι η πρόσθια άνω κροταφική έλικα στο δεξιό κροταφικό λοβό. Αντιθέτως, κατά τη μεθοδική επίλυση ενός προβλήματος μέσα από μια σειρά λογικών βημάτων, η περιοχή αυτή μένει ήρεμη. Πιστεύεται ότι το κομμάτι αυτό του εγκεφάλου παίζει σημαντικό ρόλο στο συσχετισμό διαφορετικών πληροφοριών και μπορεί να ενεργοποιηθεί ασυνείδητα, δίνοντάς μας τη λύση. “Στην προσπάθειά τους να λύσουν κάποιο πρόβλημα, οι άνθρωποι φτάνουν συχνά σε αδιέξοδο και δεν μπορούν να προχωρήσουν παραπέρα”, λέει ο δρ Μπόουντεν: “Πρέπει λοιπόν να δουν το πρόβλημα από άλλη οπτική γωνία και να ενσωματώσουν πληροφορίες με διαφορετικό τρόπο. Μερικές φορές το μυαλό το κάνει αυτό ασυνείδητα και τότε η λύση μοιάζει να προκύπτει ξαφνικά”» 140 . Αταραξία, μη άγχος, μη σκέψη = ροή. Όλα αυτά θυμίζουν όσα έλεγαν οι αρχαίοι Σκεπτικοί για την εποχή και την συνακόλουθη αταραξία. Η ροή είναι η μεταφορά ενέργειας – πληροφορίας στα υγρά. Αντίστοιχα η μεταφορά ενέργειας – πληροφορίας στα αέρια ονομάζεται πνοή. Η πνοή συνδέεται άμεσα με το πνεύμα. Επίσης η μεταφορά ενέργειας – πληροφορίας στο χωροχρόνο λέγεται φως. Ροή, πνοή, πνεύμα, φως. Το αίμα κυκλοφορεί ήρεμα σε όλο το σώμα, στα άκρα, στο μυαλό, στους μυς, στο πρόσωπο, τη φάτσα ομορφαίνει. Λόγος και πνεύμα οι εκφράσεις του ανθρώπινου νου, του ανθρώπινου «εγώ». Ο λόγος δεν γεννά το πνεύμα. Ο λόγος δύναται να είναι εμπνευσμένος, να έχει πνεύμα, ζωντάνια, γοητεία ή και να μην έχει, να είναι ξερός, στεγνός, στυγνός, νεκρός, «εγκεφαλικός», παγερός. Το πνεύμα χρήζει αυτόνομης καλλιέργειας, δεν συναυξάνεται με την καλλιέργεια του λόγου. Το πνεύμα έχει να κάνει με την καρδιά, με το όργανο που ρυθμίζει την κυκλοφορία του αίματος, του φορέα της ζωής στο σώμα του ανθρώπου. Το πνεύμα το καλλιεργεί η εκούσια εν υπομονή βίωση του όποιου πόνου ή κόπου προκαλούν οι ακούσιοι πειρασμοί ή και το φιλότιμο του αγωνιζόμενου θνητού. Ύψιστη κατάσταση λειτουργίας του πνεύματος η αγάπη. Συχνά η καλλιέργεια του λόγου αντιμάχεται την ανάπτυξη του πνεύματος. Ο δυτικός άνθρωπος νομίζει, εξ αιτίας του Φιλιόκβε, ότι καλλιεργώντας το λόγο αυτόματα συναυξάνει και το πνεύμα εντός του. Όμως το Πνεύμα εκπορεύεται εκ μόνου του Πατρός. Αν δεν καλλιεργηθεί ανεξάρτητα και το πνεύμα, ο θνητός θα παραμένει άνευ πνεύματος, με νεκρό το πνεύμα του. Θα χάσει τη γοητεία του, θα καταντήσει μη ερωτεύσιμος. «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι ότι αυτών εστί η βασιλεία των ουρανών». Γράφει ο π. Σωφρόνιος: «είναι μαρτύριον να συναισθάνηταί τις αδιακόπως την πτωχείαν αυτού. Εκ του βάρους αυτής συντρίβονται και τα οστά εισέτι … Παράδοξον όμως: Ότε εξησθένει η αγία αύτη συντριβή, ησθανόμην ως να απέθνησκον πνεύματι. Δεν κατενόουν την φύσιν του φαινομένου τούτου. … Ο κλήρος ημών επί της γης είναι να είμεθα “πτωχοί τω πνεύματι”. Ευθύς ως εναγκαλισθή ημάς η ψευδής ανάπαυσις της αυτοϊκανοποιήσεως, πάραυτα το Πνεύμα της Ζωής, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, εγκαταλείπει ημάς» 141 . Όταν ο άνθρωπος, με οποιαδήποτε μέθοδο, πετυχαίνει την «εποχή» και την συνακόλουθη αταραξία, όταν κατέχει τον τρόπο να κλείνει το βιολογικό κομπιούτερ του μυαλού, τότε αφήνει χώρο στην έμπνευση, για να συμβεί. «Η καρδιά που έχει αποξενωθεί εντελώς από φαντασίες θα αποκτήσει στο κέντρο της νοήματα σκιρτώντα θεία και μυστηριώδη· όπως σκιρτούν τα ψάρια και κάνουν κουλουτούμπες τα δελφίνια στη γαλήνια θάλασσα. Και η μεν θάλασσα ριπίζεται από τη λεπτή αύρα, η δε άβυσσος της καρδιάς από το Πνεύμα το άγιο· επειδή είστε υιοί, εξαπέστειλε ο Θεός το Πνεύμα του Υιού Του στις καρδιές σας και κράζει, αββά ο Πατήρ» 142 . Υ Π Ο Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ   132   Dr. Mihaly Csikszentmihalyi, ψυχολόγος του Πανεπιστημίου του Σικάγο.   133   Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, Daniel Goleman, εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1998, σ. 141-144.   134   Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, Daniel Goleman, εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1998, σ. 141-144.   135   Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, Μον. Γαβριηλία - Δ. Γεωργίου, Δεύτερη Έκδ. Ιανουάριος 1997, σ. 380.   136   Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, Μον. Γαβριηλία - Δ. Γεωργίου, Δεύτερη Έκδ. Ιανουάριος 1997, σ. 130.   137   Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, Daniel Goleman, εκδ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1998, σ. 141-144.   138   ΟΨΟΜΕΘΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΘΩΣ ΕΣΤΙ, Αρχ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, εκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1992, μετ. Ιερομ. Ζαχαρίου, σ. 329.   139   ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, εκδ. Ι. Μ. Ζωοδόχου Πηγής-Χρυσοπηγής, Β’ Έκδοση, Απρίλιος 2003, σ. 269.   140   «Neural Basis of Solving Problems with Insight». (Το νευρολογικό υπόβαθρο της επίλυσης προβλημάτων με Έμπνευση), Mark Jung-Beeman, John Kounios, Ed Bowden, Published April 13, 2004, © Public Library of Science (http://www.plosbiology.org).   141   ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ, Αρχ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, εκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας 1993, μετ. Ιερομ. Ζαχαρίου, σ. 74.   142   «ρνστ’. Καρδία ξενωθείσα φαντασιών τελείως, νοήματα τέξεται μέσον αυτής σκιρτώντα, θείά τε και μυστηριώδη? όν τρόπον σκιρτώσιν ιχθύες και εγκυβιστώσι δελφίνες γαληνιώσης θαλάσσης. Και ριπίζεται μεν θάλαττα υπό λεπτής αύρας, άβυσσος δε καρδίας υπό Πνεύματος Αγίου, ότι δέ, φησίν, εστέ υιοί, εξαπέστειλεν ο Θεός το Πνεύμα του Υιού αυτού εν ταις καρδίαις υμών, κράζον, αββά ο Πατήρ». (ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, τόμ Α’, σ. 165, Ησυχίου Πρεσβυτέρου, ΠΡΟΣ ΘΕΟΔΟΥΛΟΝ). Απόσπασμα από μελέτη με τίτλο: ΙΙ. Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ