Έδεσσα, η πόλη των νερών ...

		Τα Ιωάννινα κι η Καστοριά έχουν τις λίμνες τους· το ίδιο και η Άρνισσα. Η Νύμφη του Θερμαϊκού αγκαλιάζοντας τον εραστή της, δίπλα στη χέρσα νήσο του συζύγου της, ρωτάει τον αδελφούλη της το Μεγαλέξανδρο, «θες άλλη νίκη;» 1 Κι η πόλη του χαλκωματά, του μπακιρτζή, των παλαιών χαλκιάδων, που οι Ενετοί την είπαν Νεγροπόντε -Μαύρη Γέφυρα- 2 , δέχεται τις ριπές των αλμυρών υδάτων, π’ αλλάζουν την ορμητική τους τη ροή κάθ’ έξι ώρες, στα στενά που κατ’ ευφημισμόν «καλή ριπή» τα είπαν (ευ + ριπή), εις τον πορθμό του Ευρίπου, που έχει μήκος και πλάτος περί τα 40 μέτρα κι έγινε πατέντα διεθνώς μια κι ο όρος euripus σημαίνει κάθε φυσικό ή τεχνητό πορθμό ή στένωμα στο οποίο παρουσιάζονται ισχυρά παλιρροϊκά ρεύματα. Εμείς, που σήμερα κινδυνεύουμε να πούμε το νερό νεράκι, αν τελικά περάσουνε σε χέρια ιδιωτών τα νερά και οι πηγές μας (... άντε και εισπνεόσημο και χώρια εκπνεόσημο, φαινόμενο «θερμοκηπίου» γαρ ...), όταν καθόμαστε σε ταβέρνα, ή έστω σε τσιπουράδικο, ζητάμε νερό και εννοούμε ύδωρ. Η λέξη «νερό» προέρχεται (σε κείμενα εμφανίζεται μετά τον 17ο αιώνα) από τη μεσαιωνική φράση «νεαρόν ύδωρ» (που σήμαινε τρεχούμενο, φρέσκο ύδωρ, δροσερό νεράκι που μόλις βγήκ’ από την πηγή), η οποία με τη σειρά της προέρχεται από την αρχαία «νηρόν ύδωρ» (νηρόν ύδωρ > νεαρόν ύδωρ > νε[α]ρό > νερό). Ενώ λοιπόν πολλές πόλεις σχετίζονται με ύδατα, γλυκά ή αλμυρά, η Έδεσσα είναι η μοναδική που μπορεί να καυχιέται ότι είναι «η πόλη των νερών», των ζωντανών, νεαρών και πάντα νέων υδάτων των πολλών της ποταμών. Ποτάμια υπάρχουν και αλλού, αλλά την Έδεσσα την διασχίζουν έξι! Ο Εδεσσαίος, διακλαδίζεται μέσα στη πόλη, σε πέντε ποταμοβραχίονες, συν ο Ξεροπόταμος, ίσον έξι. Ο Εδεσσαίος πηγάζει από δύο μέρη: 1. Πηγές Εδεσσαίου Α: Από τις δυτικές όχθες της λίμνης του Άγρα, ανάμεσα στα Βρυτά και το Νησί, χύνεται στη λίμνη και από το δεύτερο φράγμα, πριν τον Άγρα, μέσω σήραγγας φτάνει στην τεχνητή λίμνη της ΔΕΗ, δύο χιλιόμετρα δυτικά της Έδεσσας. 2. Πηγές Εδεσσαίου Β: από τις πηγές της Καρακάγιας, ένα χιλιόμετρο περίπου δυτικότερα της τεχνητής λίμνης της ΔΕΗ. Το μεγαλύτερο μέρος του νερού της Καρακάγιας χρησιμοποιείται για την ύδρευση της Έδεσσας και ότι περισσεύει χύνεται στην τεχνητή λίμνη. Ο Ξεροπόταμος πηγάζει από μια διπλανή, προς ανατολάς, χαράδρα και ακολουθεί τη δική του πορεία προς το Λόγγο. Ο Έρμαν Έσσε (1877-1962) που το 1946 πήρε Νόμπελ Λογοτεχνίας, κυκλοφόρησε το 1922 το διήγημα του «Σιντάρτα»: «... Πολλές φορές το άκουσα το ποτάμι, πολλές φορές το κοιτάω και πάντα κάτι μαθαίνω απ’ αυτό. Πολλά μπορεί να μάθει κανείς από ένα ποτάμι. ... όλα ξανάρχονται [/45]. Κοίταζε χαρούμενα το ποτάμι που κυλούσε, ποτέ δεν είχε ακούσει τόσο δυνατά, τόσο όμορφα, τη φωνή της ροής του νερού. Του φαινόταν ότι το ποτάμι είχε να του πει κάτι ξεχωριστό, κάτι που ακόμα δεν ήξερε. ... αισθανόταν μια βαθιά αγάπη γι’ αυτό το νερό που κυλούσε [/84] . Κοίταζε με τρυφερότητα το διάφανο νερό που έρεε, τις κρυστάλλινες γραμμές του. Έβλεπε ν’ ανεβαίνουν από το βυθό λαμπερά μαργαριτάρια, να κολυμπούν ήσυχα στον καθρέφτη φυσαλίδες, να καθρεφτίζεται το γαλάζιο του ουρανού. Το ποτάμι τον κοίταζε με χίλια μάτια, πράσινα, άσπρα, κρυστάλλινα, γαλάζια. Πόσο αγαπούσε αυτό το νερό, πόσο τον γοήτευε, πόσο το ευγνωμονούσε! Άκουγε στην καρδιά του μια φωνή πρωτόγνωρη που του έλεγε: Αγάπησε αυτό το νερό! Ζήσε μαζί του! Μάθε από αυτό! Ναι, ήθελε να διδαχθεί από το νερό, ήθελε να το ακούσει. Όποιος καταλάβαινε αυτό το νερό και τα μυστικά του, αυτός θα καταλάβαινε πολλά μυστικά, όλα τα μυστικά. Σήμερα όμως έβλεπε μόνο ένα: το νερό έτρεχε, έτρεχε συνεχώς και ήταν πάντα εκεί, ήταν πάντα το ίδιο αλλά και κάθε στιγμή καινούργιο [/86]. Κυρίως όμως από το ποτάμι έμαθε να ακούει, να ακούει προσεκτικά με ήρεμη καρδιά, με υπομονετική, ανοιχτή ψυχή, χωρίς εμπάθεια, χωρίς επιθυμίες, χωρίς κρίσεις, χωρίς γνώμες κι απόψεις, χωρίς δεδομένα [/90]. ... το ποτάμι βρίσκεται την ίδια ώρα παντού, στις πηγές και στις εκβολές, στον καταρράκτη και στη θάλασσα, παντού συγχρόνως· για το ποτάμι υπάρχει μόνο το παρόν, ούτε η σκιά του παρελθόντος, ούτε η σκιά του μέλλοντος. Μια άλλη φορά, την εποχή των βροχών, όταν το ποτάμι είχε φουσκώσει κι ορμητικό κυλούσε, είπε ο Σιντάρτα: “... το ποτάμι έχει τόσες πολλές φωνές ... μιλά σαν βασιλιάς, πολεμιστής, ταύρος, [/91] νυχτοπούλι, σκούζει σαν ετοιμόγεννη ή αναστενάζει καρτερικά, έχει χίλιες φωνές”. - “Ναι, όλες οι φωνές βρίσκονται στη φωνή του”. Άκουγαν μαζί το νερό αλλά δεν άκουγαν μόνο τη φωνή του νερού, άκουγαν τη φωνή της ζωής, τη φωνή του “είναι”, τη φωνή του αιώνιου γίγνεσθαι [/92]». (Έρμαν Έσσε, Σιντάρτα, μτφρ. Λία Ζούργου, 1985 Εκδοτική Θεσσαλονίκης) Το καφεδάκι του το πίνει στο καφενείο του Βυζάτη, Θεσσαλονίκης 4 στην Έδεσσα, δίπλα στο ποταμάκι, από το Τημενιδών προς τα ΚΤΕΛ, απέναντι από ένα ερωτικό σύμπλεγμα φλαμουριάς και κληματαριάς. Μία φλαμουριά έχει ενσωματώσει στον κορμό της μια κληματαριά και ενωμένες συνεχίζουνε να θάλλουν. Από την άνοιξη του 2013 η δεξιά, ως προς την ροή του, όχθη του ποταμού, όπου βρίσκεται και το εν λόγω καφενείο, έχει γίνει πεζόδρομος και τα τέσσερα πλέον αναψυκτήρια, του Στόλη, του Βυζάτη, το Iron Horse και το Κ2, κατά σειρά από το Τημενιδών προς τα ΚΤΕΛ, σφύζουν από ζωή και πελατεία. Ήταν γύρω στις 12 και τα τραπέζια φίσκα. Παίρνει μια καρέκλα κι ένα σκαμπό για το καφέ και καταλαμβάνει το 1/3, κατά πλάτος, της πρόσφατης επίπεδης, μεταλλικής με ξύλο, γέφυρας. Από το 2012 ο Δήμος Έδεσσας αναμορφώνει τις όχθες των ποταμών της πόλης. Έτσι προέκυψε ο πεζόδρομος, έτσι κι η επίπεδη γέφυρα. Όταν τον παίρνει χαμπάρι ο Γιάννης ο Βυζάτης, επεμβαίνει: - «Θα μου κάνουν παρατήρηση ... τι κάνεις, κατάληψη στη γέφυρα;» - «Αν μας πούνε τίποτα, θα απαντήσουμε ότι δεν πρόκειται για κατάληψη γέφυρας, αλλά για πρόταση τουριστικής ανάδειξης και αξιοποίησης των ποταμιών της πόλης!» Είχε μαζί του κι ένα βιβλίο, για να ρίξει μια ματιά μέχρι να φανεί παρέα, αλλά δεν τα κατάφερε εκείνη τη φορά, πάνω στη γέφυρα, να το ανοίξει. Άκουγε το ποτάμι! Κοιτούσε το νερό που χτυπιόταν στο κατήφορο. Για πρώτη φορά άκουγε το ποτάμι που έρεε ζωηρό. Ροή, ρυθμός, αρμονία, πηγή ζωής, πνοή. Μέχρι τώρα, στα νορμάλ τραπέζια, κυριαρχούσαν άλλοι ήχοι. Το ποτάμι σχεδόν δεν το έβλεπε, δεν το άκουγε. Εκεί όμως, πάνω στη γέφυρα, χάζεψε, έμεινε ενεός, «έμεινε»! Έβλεπε, άκουγε το ποτάμι κι άρχισε να ονειρεύεται. Ο Δήμος Έδεσσας έχει σχεδιάσει εξέδρες, από μεταλλικό σκελετό και γυάλινο, διαφανές δάπεδο, που καλύπτουν έως το μισό πλάτος της κοίτης στα ποτάμια· έχουν 5 με 6 μέτρα μήκος και τοποθετούνται 30 εκατοστά πάνω από την επιφάνεια του νερού που κυλάει από κάτω τους. Όποιος καταστηματάρχης θέλει, με δικά του έξοδα, τοποθετεί μια εξέδρα στο τμήμα του ποταμιού που περνάει μπροστά από το καφενείο ή μπαρ του. Φυσικά υπάρχουν περιορισμοί για να μη καλυφθούν οι ποταμοβραχίονες σε όλο τους το μήκος. Επίσης, οι καταστηματάρχες είναι υποχρεωμένοι, όταν οι πελάτες σηκώνονται και φεύγουν, να μαζεύουν τις καρέκλες και τα σκαμπό και να διατηρούν το γυάλινο δάπεδο καθαρό. Μπορούν επίσης να τοποθετήσουν και φωτισμό κάτω από την εξέδρα, σύμφωνα με σχέδια που επίσης είχε ετοιμάσει ο Δήμος, και το βράδυ το θέαμα του φωτισμένου νερού είναι εντυπωσιακό. Κάποιοι πιο τολμηροί χρησιμοποιούν μεταλλικά καθίσματα μπαρ που τα τοποθετούν μέσα στο νερό, μέσα στη κοίτη του ποταμού, σε στέρεες ειδικές καλαίσθητες βάσεις. Κάθονται και κάτω από τα πόδια τους κυλάει το ποτάμι. Τόσο εντυπωσιακή είναι η άμεση επαφή με το νερό των ποταμών, τόσο εντύπωση κάνει σε όσους την απολαμβάνουν που η Έδεσσα από πόλη των καταρρακτών είναι πλέον γνωστή ως πόλη των ποταμιών, ως πόλη των νερών, πόλη που δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες και τους κατοίκους της να βλέπουν, να ακούνε, ν’ αφουγκράζονται, να νιώθουν, τη ροή των υδάτων, τη πνοή της ροής, το ρυθμό, τη μουσική του νερού, την αρμονία, τη ζωή, το τώρα, το παρόν ... - «Βρε καταληψία, πρέπει να πληρώσεις ειδικό τέλος εδώ που έκατσες!» Πράγματι ήταν ένας απλός λαθρεπιβάτης ... καταληψίας μιας κοινόχρηστης γέφυρας που ονειρευόταν. – «Δεν είναι κατάληψη, είναι πρόταση για την ανάδειξη και αξιοποίηση των ποταμών της Έδεσσας»! Είναι ένα όνειρο να γίνει πράγματι η Έδεσσα πόλη των νερών, πόλη νεαρών ... 1 - Η Θεσσαλονίκη ήταν αδελφή του Μέγα Αλέξανδρου και σύζυγος του Κάσσανδρου. 2 - Οι Ενετοί, τον μεσαίωνα, είχαν ονομάσει την Χαλκίδα, Νεγροπόντε.

Όταν τα δένδρα κάνουν έρωτα ....

		1 Ακακία, σε κεντρικό πάρκο της Έδεσσας (Περικαλές) απέναντι από το Γήπεδο. Το κάγκελο αρχικά είχε τοποθετηθεί δίπλα στο δένδρο. Το δένδρο μεγαλώνοντας «ξεχείλισε» και άρχισε να αγκαλιάζει το μεταλικό κάγκελο. Το πιθανότερο είναι ότι μετά από κάποια χρόνια θα το ενσωματώσει πλήρως.
		2 Φλαμουριά, στην οδό Θεσσαλονίκης (αρ. 3) στην Έδεσσα. Η φλαμουριά έχει ενσωματώσει κορμό κληματαριάς που συνεχίζει και ανεβαίνει στην ταράτσα του παρακείμενου σπιτιού. Η κληματαριά χαίρει άκρας υγείας και συνεχίζει να θάλλει κανονικά παρά το ότι η φλαμουριά την έχει ενσωματώσει στον κορμό της! Πρέπει να ανεβεί κάποιος στην ταράτσα να δοκιμάσει μήπως τα σταφύλια της μυρίζουν φλαμούρι!
		3 Πλατάνι, στην οδό Θεσσαλονίκης (αρ. 29) στην Έδεσσα. Δίπλα στο πλατάνι βρισκόταν το κάγκελο. Το πλατάνι μεγαλώνοντας ενσωμάτωσε ένα τμήμα του κάγκελου. Την άνοιξη του 2003 ο Δήμος Έδεσσας αναμόρφωσε τις όχθες πολλών ποταμών της πόλης. Στα πλαίσια των εργασιών αφαιρέθηκε το παλιό κάγκελο. Οι εργάτες έκοψαν σύριζα τα τμήματα του κάγκελου που βρίσκονταν εκτός δένδρου. Στη δεύτερη φωτογραφία υπάρχει μια αναπαράσταση του αρχικού κάγκελου. Επίσης το πλατάνι έχει αγκαλιάσει-ενσωματώσει και το τσιμεντένιο κράσπεδο.
		Τα σημεία που υπάρχουν οι τομές στο κάγκελο.
		4 Δύο πλατάνια έχουν ενσωματώσει τμήμα από το κάγκελο και βρίσκονται δίπλα στο εκκλησάκι της Ανάληψης στο πάρκο των Καταρακτών.
		5 Έξω από τον ενοριακό ναό του Αγίου Δημητρίου υπάρχει ένα μεγάλο πλατάνι. Στη θέση «1» παλιά κρεμούσαν την καμπάνα. Το πλατάνι έχει ενσωματώσει τη σιδερένια βάση της. Πιο κάτω, στη θέση «2» η ΔΕΗ έχει τοποθετήσει φωτιστικό του οποίου την βάση επίσης έχει αρχίσει να ενσωματώνει το πλατάνι. Και τέλος κάτω στις θέσεις «3» και «4» το πλατάνι έχει ενσωματώσει τα σιδερένια κάγκελα και από τις δύο μεριές του.
		6 Το δένδρο που βρίσκεται στην αυλή σπιτιού στην οδό Καλλιπόλεως αρ. 3 (απέναντι από την Νικομηδείας 30) έχει ενσωματώσει το κάγκελο και το τοιχίο της αυλής.
		7 Στην περιοχή Πασά Τσαίρ, στα γήπεδα του τέννις και ποδοσφαίρου, ένα πλατάνι (στη θέση «1») έχει ενσωματώσει το κάγκελο και μια καρυδιά (στη θέση «2») ξεκινάει την περίπτυξή της με το κάγκελο ...
		8 Στο Βαρόσι, απέναντι από το ξενοδοχείο "Χαγιάτι", σε ένα άδειο οικόπεδο που χρησιμοποιείται ως πάρκιγκ, στο βάθος του οικοπέδου, δίπλα στον μαντρότοιχο του Δημοτικού Σταδίου της Έδεσσας, μία φλαμουριά έχει αγκαλιάσει τους τσιμεντόλιθους του παρακείμενου τοιχίου.
		9 Το δένδρο αυτό όταν ήταν μικρό, είχαν τοποθετήσει για υποστήριγμα μια σιδερένια βέργα. Μεγαλώνοντας ενσωμάτωσε την βέργα και τα μπλε πλαστικά που ήσαν δεμένα πάνω της.
		10 Στα Νεκροταφεία της Έδεσσας, μπροστά από το εκκλησάκι της Αναλήψεως, έχουν κρεμάσει την καμπάνα σε ένα μεταλλικό σωλήνα το οποίο τον έχουν στερεώσει σε δύο κυπαρίσσια. Το ένα κυπαρίσσι έχει ενσωματώσει το σωλήνα.
		11 Στο μεγάλο ποτάμι της Έδεσσας που καταλήγει στον καταρράκτη, στη διασταύρωση Τσιμισκή με Δωδεκανήσου ένα δένδρο δίπλα στην όχθη του ποταμού έχει ενσωματώσει το κάγκελο.
		20 Το 1954 η Helen Puz, (η οποία τώρα -2012- είναι 99 χρονών) που πρόσφατα είχε μείνει χήρα, μετακόμισε με τα πέντε παιδιά της. Οι γείτονες τους δώρισαν ένα κοριτσίστικο ποδηλατάκι. Ο γιός της ο οκτάχρονος Don με τα παιδιά της γειτονιάς έπαιζαν πίσω από ένα εστιατόριο που ονομαζόταν The Den και τώρα ονομάζεται Sound Food. Μια μέρα ο Don είπε στην μητέρα του ότι έχασε το ποδήλατο του και δεν ήταν σίγουρος που το είχε αφήσει. Δεν το αναζήτησαν γιατί έτσι κι αλλιώς ο Don ήταν δυσαρεστημένος επειδή το ποδήλατο ήταν κοριτσίστικο. Μετά 40 χρόνια η Helen Puz διάβασε στην τοπική Η Helen Puz το 2009 από άρθρο της Amelia Heagerty στην Beachcomber http://www.craigboyce.com/ εφημερίδα του Vashon, Beachcomber, για ένα ποδήλατο που βρίσκεται σφηνωμένο μέσα σε κορμό δέντρου, ενάμισι μέτρο πάνω από το έδαφος, κοντά στο εστιατόριο Sound Food. Πήγαν με τον γιο της στο σημείο και διαπίστωσαν πως πρόκειται για το ίδιο ποδήλατο! Πηγή: www.discoverwashingtonstate.com/ Λέγεται ότι από αυτό το περιστατικό εμπνεύστηκε ο Berkeley Breathed το βιβλίο του: Red Ranger Came Calling (http://www.amazon.com/).
		Το ποδήλατο αρχικά βρέθηκε σε αυτή τη κατάσταση:
		21 Κοντά σε ένα χωριό της Σκωτίας, το Brig o’ Turk, μέσα στο Loch Lomond & The Trossachs National Park, υπάρχει ένα δένδρο που έχει επίσης ενσωματώσει ένα ποδήλατο. Πηγή: http://www.forestry.gov.uk/
		Για το ίδιο ποδήλατο υπάρχει και άλλη αναφορά: Το πλατάνι αυτό λέγεται ότι χρονολογείνται από το 1800, και βρισκόταν στην αυλή ενός σιδερά. Η ιστορία λέει ότι ένας άνθρωπος κρέμασε το ποδήλατό του στο δέντρο πριν πάει στον πόλεμο. Δεν επέστρεψε ποτέ, και το δέντρο ενσωμάτωσε και ανύψωσε το ποδήλατο. Σήμερα, το μόνο που είναι ορατό είναι το τιμόνι και και κάποια άλλα τμήματα του ποδηλάτου. Το πλατάνι έχει ενσωματώσει και άλλα αντικείμενα του σιδηρουργείου .... Πηγή: http://www.owenphilipson.com/
		22 Για τις παρακάτω φωτογραφίες δεν βρήκα κάποια αναφορά για τον τόπο στον οποίο βρίσκονται ...... Πηγή: http://www.freerepublic.com/
		Κάποιος στο facebook λέει ότι αυτό το ενσωματωμένο ποδήλατο βρίσκεται στην Φιλανδία https://www.facebook.com/: Για την παρακάτω φωτογραφία υπάρχει η εξής αναφορά: Ο παππούς μου, όταν ήταν μικρός, κρέμασε τα πατίνια σε ένα δενδράκι. Δεν θυμόταν που τα άφησε και μετά από χρόνια τα βρήκε ενσωματωμένα στο δένδρο που πλέον είχε μεγαλώσει ... Πηγή: http://www.reddit.com/ Στην παρακάτω περίπτωση το «ερωτικό πάθος» των δύο δένδρων έκοψε το ποδήλατο στα δύο ... Πηγή: http://www.reddit.com/ Υπάρχει αυτή η φωτογραφία "ενσωματωμένου" μοτοποδηλάτου ... αν ανέφεραν κάτι παραπάνω για το πού και πώς, θα αυξάνονταν οι πιθανότητες να μην είναι προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας η φωτογραφία ... Πηγή: http://prosperityandyou.wordpress.com/ Ακόμη ένα μοτοποδήλατο ... Την φωτογραφία την ανέβασε η Kathy Daxon και μάλιστα υπάρχει δυνατότητα για ζουμ σε κάθε σημείο της φωτογραφίας. Επίσης πουλάει εκτυπώσεις της από 5 μέχρι 147 δολάρια ... Πηγή: http://fineartamerica.com/ Και ακόμη ένα ποδήλατο αγνώστων λοιπών στοιχείων ... Πηγή: http://www.bladeforums.com/ Στην βόρεια Ιταλία, στο χωριό Puos d'Alpago της επαρχίας του Belluno υπάρχει ένα «επώνυμο» ποδήλατο ενσωματωμένο σε δένδρο. Ονομάζεται: «bicicletta nell’albero di Sitran» - «ποδήλατο του δένδρου της Sitran»: Πηγή: http://www.suipedali.it/ Υπάρχει κι ένα καημένο δένδρο στο Σέντραλ Πάρκ της Νέας Υόρκης που έχει χάσει τον «εραστή» του ... Έκανε τόσο κόπο να προσαρμοστεί και να ταιριάξει μαζί του ... αλλά τελικά έχασε το ταίρι του ...: Πηγή: http://www.pbase.com/ Και έρωτας με τον Βούδα ... στην Ταϊλάνδη: Πηγή: http://www.buckettripper.com/