|
Ο Ανδρέας Σλάισερ, γεννημένος το 1964 στο Αμβούργο (http://en.wikipedia.org/), είναι στατιστικολόγος και ερευνητής στο τομέα της Εκπαίδευσης, προϊστάμενος και συντονιστής του προγράμματος του Διεθνούς Προγράμματος του ΟΟΣΑ για την Αξιολόγηση των Μαθητών (OECD Programme for International Student Assessment) του γνωστού ως PISA και του Προγράμματος του ΟΟΣΑ για τους δείκτες των Συστημάτων Εκπαίδευσης (the OECD Indicators of Education Systems programme) του INES, και είναι γνωστός για την σκληρή κριτική που ασκεί στο Γερμανικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, ιδίως όσον αφορά το ότι οι μαθητές από πολύ μικρή ηλικία διαχωρίζονται σε κατευθύνσεις! 0:23 Θα ήθελα να σας μιλήσω λοιπόν για την PISA, τη δοκιμασία αξιολόγησης, από τον ΟΑΣΑ, των γνώσεων και των προσόντων των 15χρόνων σε όλο τον κόσμο, και είναι στην πραγματικότητα μια ιστορία του πώς διεθνείς συγκρίσεις έχουν παγκοσμιοποιήσει τον τομέα της εκπαίδευσης, που συνήθως μεταχειριζόμαστε σαν ένα θέμα εσωτερικής πολιτικής.
1:23 Η Κορέα μας δείχνει τι είναι δυνατό στην εκπαίδευση. Δύο γενιές πριν, η Κορέα είχε το επίπεδο διαβίωσης του Αφγανιστάν σήμερα και είχε από τις χειρότερες επιδόσεις στην εκπαίδευση. Σήμερα, κάθε νεαρός Κορεάτης τελειώνει την δευτεροβάθμια. 1:42 Αυτό μας λέει, ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, δεν είναι η εθνική βελτίωση, το μέτρο της επιτυχίας, αλλά τα καλύτερα σε επιδόσεις εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς. Το πρόβλημα είναι ότι το να μετρήσουμε απλά πόσο χρόνο διαρκούν οι σπουδές, ή τι πτυχίο αποκτιέται, δεν είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος να αξιολογήσουμε τις δυνατότητές τους. Παρατηρείστε το τοξικό μείγμα των άνεργων πτυχιούχων στους δρόμους, ενώ οι εργοδότες δηλώνουν ότι δεν μπορούν να βρουν ανθρώπους με τα προσόντα που έχουν ανάγκη. Αυτό μας λέει ότι καλύτερα πτυχία δεν σημαίνει αυτόματα και καλύτερα προσόντα, καλύτερες δουλειές και καλύτερες ζωές. 2:24 Με την PISA λοιπόν, προσπαθούμε αυτό να το αλλάξουμε, μετρώντας τις γνώσεις και τα προσόντα των ατόμων άμεσα. Υιοθετήσαμε έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο γι' αυτό. Δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα εάν οι μαθητές μπορούν απλά ν' αναπαράγουν αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο, αλλά θελήσαμε να δοκιμάσουμε εάν μπορούν να συνδυάσουν ό,τι γνωρίζουν και να εφαρμόσουν την γνώση τους σε καινούργιες καταστάσεις. Βέβαια, έχουμε δεχτεί κριτική από κάποιους ανθρώπους γι' αυτό. Ισχυρίζονται, ότι τέτοιος τρόπος μέτρησης του εκπαιδευτικού αποτελέσματος, είναι τρομερά άδικος, γιατί δοκιμάζουμε μαθητές σε προβλήματα που δεν έχουν ξαναδεί. Αλλά, ξέρετε, εάν υιοθετήσουμε την λογική αυτή, θα πρέπει να θεωρήσουμε και την ζωή άδικη, γιατί η αληθινή ανάγκη στην ζωή δεν έγκειται στο εάν μπορούμε να θυμόμαστε ό,τι έχουμε μάθει στο σχολείο, αλλά για το εάν είμαστε προετοιμασμένοι για την αλλαγή, για το εάν είμαστε προετοιμασμένοι για δουλειές που δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμη, για να χρησιμοποιήσουμε τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη εφευρεθεί, και για να λύσουμε προβλήματα τα οποία δεν μπορούμε να προβλέψουμε σήμερα. 3:20 Αν και αμφισβητήθηκε έντονα, ο δικός μας τρόπος μέτρησης καθιερώθηκε γρήγορα ως το πρότυπο. Στην τελευταία μας αξιολόγηση το 2009, μετρήσαμε 74 σχολικά συστήματα που όλα μαζί καλύπτουν το 87% της οικονομίας. Το διάγραμμα αυτό σας δείχνει την επίδοση των χωρών. Με κόκκινο, οι χαμηλότερες του μέσου όρου του Ο.Α.Σ.Α. Με κίτρινο οι μεσαίες και με πράσινο οι χώρες που τα πηγαίνουν πραγματικά καλά. Μπορείτε να δείτε ότι η Σαγκάη, η Κορέα, η Σιγκαπούρη στην Ασία, η Φινλανδία στην Ευρώπη, ο Καναδάς στην Βόρεια Αμερική είναι σε πολύ καλή θέση. Μπορείτε επίσης να δείτε ότι υπάρχει ένα χάσμα τρεισήμισι σχολικών ετών μεταξύ των 15χρονων της Σαγκάης και της Χιλής και το χάσμα επεκτείνεται στα επτά σχολικά έτη όταν συμπεριλάβουμε χώρες με πραγματικά χαμηλή επίδοση. Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος διαφορών στον τρόπο με τον οποίο νέοι άνθρωποι προετοιμάζονται για την οικονομία του σήμερα. 6:07 Αλλά ας γυρίσουμε πίσω για λίγο και ας επικεντρωθούμε στις χώρες που στην πραγματικότητα ξεκίνησαν την PISA και τις οποίες επισημαίνω με χρωματιστή φυσαλίδα εδώ. Και ορίζω το μέγεθος της φυσαλίδας ανάλογο των χρημάτων που κάθε χώρα δαπανά για τους μαθητές της. Εάν τα χρήματα ήταν το παν για την ποιότητα του εκπαιδευτικού αποτελέσματος, θα βρίσκατε όλες τις μεγάλες φυσαλίδες στην κορυφή, ναι; Αλλά δεν βλέπετε κάτι τέτοιο. Η δαπάνη ανά μαθητή, εξηγεί, λιγότερο από το 20% μόνο της διακύμανσης της επίδοσης μεταξύ χωρών, και το Λουξεμβούργο, για παράδειγμα, το πιο ακριβό σύστημα, δεν αποδίδει ιδιαίτερα καλά. Αυτό που βλέπετε είναι ότι δύο χώρες με παρόμοια δαπάνη, πετυχαίνουν πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Μπορείτε επίσης να δείτε - και νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο ενθαρρυντικά ευρήματα - ότι δεν ζούμε πλέον σε ένα κόσμο που είναι με τακτικά χωρισμένος μεταξύ πλούσιων χωρών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, και φτωχών χωρών με χαμηλό επίπεδο μόρφωσης, ένα πολύ-πολύ σημαντικό μάθημα. 7:06 Ας το δούμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Η κόκκινη κουκκίδα σας δείχνει τι ξοδεύεται ανά μαθητή σε σχέση με το πλούτο μιας χώρας. Ένας τρόπος που μπορούν να ξοδευτούν χρήματα είναι με το να πληρώνουμε καλά τους καθηγητές, και βλέπετε ότι η Κορέα επενδύει αρκετά, στην προσέλκυση των καλύτερων στο επάγγελμα του καθηγητή. Και η Κορέα επενδύει επίσης σε ολοήμερα σχολεία, που αυξάνει επιπλέον το κόστος. Τελευταίο και εξίσου σημαντικό, οι Κορεάτες επιθυμούν οι καθηγητές τους όχι μόνο να διδάσκουν, αλλά και να αναπτύσσουν. Επενδύουν στην επαγγελματική ανάπτυξη και συνεργασία και σε πολλά άλλα πράγματα. Όλα αυτά κοστίζουν. Πως η Κορέα εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση όλων αυτών; Η απάντηση είναι, ότι οι μαθητές στην Κορέα διδάσκονται σε πολυμελείς τάξεις. Αυτή είναι η μπλε ράβδος που μειώνει το κόστος. Βλέπετε την επόμενη χώρα στην λίστα, το Λουξεμβούργο, και βλέπετε η κόκκινη κουκκίδα είναι στο ίδιο σημείο ακριβώς με την Κορέα, οπότε το Λουξεμβούργο ξοδεύει ό,τι και η Κορέα ανά μαθητή. Ξέρετε όμως, οι γονείς, οι καθηγητές και όσοι ορίζουν την πολιτική στο Λουξεμβούργο, αρέσκονται στις ολιγομελείς τάξεις. Ξέρετε, είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να μπαίνεις σε μια ολιγομελή τάξη. Έτσι διέθεσαν όλη την δαπάνη σε αυτό, και η μπλε ράβδος, το μέγεθος της τάξης, ανεβάζει το κόστος. Αλλά ακόμη και το Λουξεμβούργο μπορεί να ξοδέψει τα χρήματά του, μια φορά μόνο και η επίπτωση αυτού είναι ότι οι καθηγητές δεν πληρώνονται ιδιαίτερα καλά. Οι μαθητές δεν έχουν δυνατότητα ολοήμερου σχολείου. Και βασικά, οι καθηγητές δεν ασχολούνται με κάτι άλλο εκτός από την διδασκαλία. Μπορείτε λοιπόν να δείτε δύο χώρες να δαπανούν πολύ διαφορετικά και στην πραγματικότητα το πώς δαπανούν, έχει μεγαλύτερη σημασία από το μέγεθος του ποσού που δαπανάται για την εκπαίδευση. 8:39 Ας γυρίσουμε πίσω στην χρονιά του 2000. Θυμηθείτε, αυτή ήταν η χρονιά που εφευρέθηκε το iPod. Έτσι έδειχνε τότε ο κόσμος σε σχέση με την επίδοση στην PISA. Το πρώτο πράγμα που μπορείτε να δείτε είναι ότι οι φυσαλίδες ήταν αρκετά μικρότερες, ναι; Ξοδεύαμε πολύ λιγότερα στην εκπαίδευση, περίπου 35% λιγότερα για την εκπαίδευση. Μπορείτε να αναρωτηθείτε, εάν η εκπαίδευση εφόσον έγινε πολύ πιο δαπανηρή, έχει γίνει εξίσου καλύτερη; Και πραγματικά ξέρετε, η πικρή αλήθεια είναι, όχι σε πολλές χώρες. Αλλά υπάρχουν κάποιες χώρες που είχαν εντυπωσιακή βελτίωση. Η Γερμανία, η χώρα μου, το 2000 εμφανίζεται στο χαμηλό τεταρτημόριο, κάτω του μέσου όρου επιδόσεις και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Και θυμηθείτε, στην Γερμανία, ανήκαμε σε εκείνες τις χώρες που τα πάει καλά σε ό,τι αφορά των αριθμό των πτυχιούχων Πολύ απογοητευτικά αποτελέσματα. Οι πολίτες σάστισαν από τα αποτελέσματα. Και για πρώτη φορά στην Γερμανία, στη δημόσια συζήτηση κυριαρχούσε για μήνες η εκπαίδευση, όχι η φορολογία ή άλλα θέματα, αλλά η εκπαίδευση ήταν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Και τότε όσοι ορίζουν την πολιτική άρχισαν να ανταποκρίνονται. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αύξησε δραματικά την δαπάνη της για την παιδεία. Πολλά έγιναν για να αυξηθούν οι ευκαιρίες σε μαθητές με υπόβαθρο μετανάστευσης ή κοινωνικής μειονεξίας. Και αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, είναι το ότι αυτό δεν αφορά μόνο την βελτιστοποίηση υπαρχουσών πολιτικών, αλλά δεδομένα που μετασχημάτισαν μερικές από τις αντιλήψεις και τα μοντέλα στα θεμέλια της παιδείας στην Γερμανία. Για παράδειγμα, παραδοσιακά, η εκπαίδευση των νηπίων θεωρείτο οικογενειακό θέμα και θα βρείτε περιπτώσεις όπου θεωρείτο ότι οι γυναίκες παραμελούσαν τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις αν έστελναν τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο. Η PISA άλλαξε αυτή την άποψη και προώθησε την προσχολική εκπαίδευση στο επίκεντρο της δημόσιας πολιτικής της Γερμανίας. Παραδοσιακά πάλι, το Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα διαχωρίζει τα παιδιά στην ηλικία των 10, ιδιαίτερα μικρά παιδιά, σε αυτά που θα ακολουθήσουν καριέρα πνευματικής εργασίας και σε αυτούς που θα δουλεύουν για τους προηγούμενους, και αυτό κυρίως λόγω κοινωνικοοικονομικών κατευθύνσεων, και αυτό το μοντέλο αμφισβητείται πια επίσης. Μεγάλη αλλαγή. 10:59 Και τα καλά νέα είναι, εννιά χρόνια μετά, ότι μπορείτε να δείτε βελτίωση στην ποιότητα και την αμεροληψία. Η κοινωνία δέχτηκε την πρόκληση κι ανταποκρίθηκε. 11:07 Ή δείτε την Κορέα, στο άλλο άκρο του φάσματος. Την χρονιά του 2000, η Κορέα τα πήγαινε ήδη καλά, αλλά οι Κορεάτες ανησυχούσαν ότι μόνο ένα μικρό μέρος των μαθητών τους πέτυχαν πραγματικά υψηλά επίπεδα αριστείας. Ανέλαβαν την πρόκληση και η Κορέα διπλασίασε την αναλογία των μαθητών μέσα σε μια δεκαετία, που αρίστευσαν στο αντικείμενο της ανάγνωσης. Όμως, εάν επικεντρώσετε μόνο στους καλύτερους μαθητές, αυτό που συμβαίνει ξέρετε είναι ότι οι ανισότητες μεγαλώνουν και μπορείτε να δείτε την αντίστοιχη φυσαλίδα να μετατοπίζεται προς την αντίθετη κατεύθυνση, ακόμη κι έτσι όμως η βελτίωση είναι εντυπωσιακή. 11:40 Μια γενική αναθεώρηση της εκπαίδευσης στην Πολωνία που βοήθησε στην δραματική μείωση της διακύμανσης μεταξύ των σχολείων, οδήγησε στην ανάκαμψη πολλά από τα σχολεία με τις χαμηλότερες επιδόσεις και αύξησε την επίδοση περισσότερο από μισό σχολικό έτος. Μπορείτε να δείτε κι άλλες χώρες επίσης. Η Πορτογαλία μπόρεσε να ενοποιήσει το διασπασμένο σχολικό της σύστημα, να αυξήσει την ποιότητα και να βελτιωθεί στην αμεροληψία, όπως και η Ουγγαρία. 12:04 Όπως μπορείτε πραγματικά να δείτε, συντελείται μεγάλη αλλαγή. Ακόμη και όσοι διαμαρτύρονται και λένε ότι η σχετική θέση των χωρών σε κάτι όπως η PISA είναι απλά ένα δείγμα κουλτούρας, οικονομικών παραγόντων, κοινωνικών θεμάτων, ομοιογένειας των κοινωνιών κτλ, οι ίδιοι πρέπει να παραδεχτούν ότι η βελτίωση είναι δυνατή. Η Πολωνία ξέρετε δεν άλλαξε την κουλτούρα της. Δεν άλλαξε την οικονομία της. Δεν άλλαξε τη σύσταση του πληθυσμού της. Δεν απέλυσε τους καθηγητές της. Άλλαξε τις εκπαιδευτικές της πολιτικές και πρακτικές. Πολύ εντυπωσιακό. 12:39 Και όλα αυτά οδηγούν βέβαια στην ερώτηση: Τι μπορούμε να μάθουμε από τις χώρες εκείνες στο πράσινο τεταρτημόριο, που πέτυχαν υψηλό βαθμό αμεροληψίας, υψηλές επιδόσεις και βελτίωσαν το εκπαιδευτικό αποτέλεσμα; Και βέβαια, η ερώτηση είναι, μπορεί ό,τι είναι αποτελεσματικό σε ένα περιβάλλον, να είναι το μοντέλο για κάποιο άλλο; Φυσικά, δεν μπορείτε να αντιγράψετε και να υιοθετήσετε εκπαιδευτικά συστήματα στο σύνολό τους, αλλά οι συγκρίσεις αυτές έχουν προσδιορίσει ένα εύρος παραγόντων που είναι κοινοί στα εκπαιδευτικά συστήματα με υψηλή επίδοση. Όλοι συμφωνούν ότι η εκπαίδευση είναι σημαντική. Όλοι το λένε αυτό. Αλλά ως επιβεβαίωση θα ρωτήσουμε, πως εκτιμούμε την προτεραιότητα αυτή σε σχέση με άλλες προτεραιότητες; Πως οι χώρες πληρώνουν τους καθηγητές τους σε σχέση με άλλους εργαζόμενους υψηλών προσόντων; Θα θέλατε το παιδί σας να γίνει καθηγητής παρά δικηγόρος; Πως τα ΜΜΕ αναφέρονται στα σχολεία και τους καθηγητές; Αυτές είναι καίριες ερωτήσεις και αυτό που έχουμε μάθει από την PISA είναι ότι, στα εκπαιδευτικά συστήματα με υψηλή επίδοση, οι πολιτικοί ηγέτες έπεισαν τους πολίτες τους να κάνουν επιλογές, που δίνουν αξία στην εκπαίδευση και στο μέλλον πάρα στον καταναλωτισμό σήμερα. Και ξέρετε τι είναι ενδιαφέρον; Δεν θα το πιστέψετε, αλλά υπάρχουν χώρες όπου το πιο ελκυστικό μέρος να βρίσκεσαι, δεν είναι το εμπορικό κέντρο, αλλά το σχολείο. Κάτι τέτοιο πραγματικά υπάρχει. 13:55 Αλλά το να δώσουμε μεγάλη αξία στην εκπαίδευση είναι απλά μέρος της όλης εικόνας. Το άλλο μέρος είναι η αντίληψη ότι όλα τα παιδιά είναι ικανά να επιτύχουν. Έχετε κάποιες χώρες όπου οι μαθητές διαχωρίζονται νωρίς στην ζωή τους. Ξέρετε οι μαθητές διαχωρίζονται, λόγω της αντίληψης ότι μερικά παιδιά μόνο μπορούν να φτάσουν σε επίπεδο παγκόσμιας κλάσης. Αλλά συνήθως αυτό είναι στενά συνδεδεμένο με μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Εάν βρεθείτε στην Ιαπωνία στην Ασία, στην Φινλανδία στην Ευρώπη, οι γονείς και οι καθηγητές στις χώρες αυτές περιμένουν κάθε μαθητής να επιτύχει, και μπορείτε να δείτε ότι αυτό έχει αντίκτυπο στην συμπεριφορά του μαθητή. Όταν ρωτήσαμε τους μαθητές τι μετρά για την επιτυχία στα μαθηματικά, οι μαθητές της Βόρειας Αμερικής θα μας έλεγαν τυπικά, ξέρετε, είναι όλα θέμα ταλέντου. Εάν δεν είμαι γεννημένος ιδιοφυΐα στα μαθηματικά, καλύτερα να σπουδάσω κάτι άλλο. Εννιά στους 10 Ιάπωνες μαθητές λένε αυτό εξαρτάται από την δικιά μου επένδυση, την δικιά μου προσπάθεια και αυτό δείχνει πολλά για το εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο ανήκουν. 15:01 Στο παρελθόν, διαφορετικοί μαθητές διδάσκονταν με παρόμοιους τρόπους. Όσες χώρες έχουν υψηλή επίδοση στην PISA υιοθετούν την πολυμορφία με διαφοροποιούμενες παιδαγωγικές πρακτικές. Καταλαβαίνουν το ότι συνηθισμένοι μαθητές έχουν ασυνήθιστα ταλέντα και έτσι προσωποποιούν την μαθησιακές ευκαιρίες. 15:21 Κοινό χαρακτηριστικό επίσης, στα υψηλής επίδοσης συστήματα είναι οι ξεκάθαρες και φιλόδοξες απαιτήσεις σε όλο το φάσμα. Κάθε μαθητής ξέρει τι έχει σημασία. Κάθε μαθητής ξέρει τι απαιτείται για την επιτυχία. 15:33 Πουθενά όμως η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος δεν υπερβαίνει την ποιότητα των καθηγητών. Στα υψηλής επίδοσης συστήματα δίνεται μεγάλη προσοχή στην πρόσληψη και επιλογή των καθηγητών τους και της κατάρτισής τους. Δίνουν βάρος στην βελτίωση της απόδοσης των καθηγητών στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και στο πως ορίζουν τον μισθό των καθηγητών. Παρέχουν επίσης το περιβάλλον στο οποίο οι καθηγητές συνεργάζονται, για τον ορισμό καλών πρακτικών. Παρέχουν επίσης έξυπνες διεξόδους έτσι ώστε οι καθηγητές να βελτιωθούν στην καριέρα τους. Στα γραφειοκρατικά εκπαιδευτικά συστήματα, οι καθηγητές συχνά αφήνονται μόνοι στις αίθουσες, με προδιαγεγραμμένο σε με μεγάλο βαθμό το τι θα διδάξουν. Τα υψηλής επίδοσης συστήματα είναι ξεκάθαρα στο τι είναι καλή επίδοση. Θέτουν πολύ φιλόδοξα απαιτήσεις, αλλά παράλληλα ωθούν τους καθηγητές τους να αναρωτηθούν, τι χρειάζεται να διδάξω στους μαθητές μου σήμερα; Στο παρελθόν η εκπαίδευση είχε σαν βάση την μετάγγιση της σοφίας. Η πρόκληση τώρα είναι να ενεργοποιήσουμε την γέννηση της σοφίας από τους συμμετέχοντες σε αυτήν. Όσες χώρες έχουν υψηλή επίδοση προχώρησαν από την επαγγελματική ή την διαχειριστική μορφή αξιολόγησης και ελέγχου - -δηλαδή, πώς ελέγχω στην εκπαίδευση αν οι άνθρωποι κάνουν ό,τι υποτίθεται οφείλουν να κάνουν - σε επαγγελματικές μορφές οργάνωσης της δουλειάς. Ωθούν τους καθηγητές τους να πρωτοπορήσουν παιδαγωγικά. Τους παρέχουν τον τρόπο ανάπτυξης που εκείνοι επιθυμούν για να αναπτύξουν καλύτερες παιδαγωγικές πρακτικές. Ο στόχος του παρελθόντος ήταν η καθιέρωση προτύπων και η συμμόρφωση. Τα συστήματα με υψηλή επίδοση ώθησαν τους καθηγητές και τους διευθυντές των σχολείων να είναι εφευρετικοί. Στο παρελθόν, η πολιτική εστίαζε στο αποτέλεσμα, στην πρόνοια. Τα συστήματα με καλές επιδόσεις βοήθησαν τους καθηγητές και τους διευθυντές σχολείων να είναι ανοικτοί στον επόμενο καθηγητή στο επόμενο σχολείο της ζωής τους. 17:24 Και τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα των σχολείων παγκόσμιας κλάσης είναι ότι έχουν πετύχει υψηλές επιδόσεις σε όλη την έκταση του συστήματος. Βλέπετε την Φινλανδία να τα πάει τόσο καλά στην PISA, αλλά αυτό που είναι εντυπωσιακό με την Φινλανδία, είναι ότι υπάρχει μόνο 5% διακύμανση των επιδόσεων των μαθητών μεταξύ σχολείων. Κάθε σχολείο επιτυγχάνει. Εδώ λοιπόν η επιτυχία είναι συστημική. Πως όμως το πέτυχαν αυτό; Επενδύουν πόρους εκεί που μπορούν να πετύχουν την μεγαλύτερη διαφορά. Προσελκύουν τους ικανότερους διευθυντές στα δυσκολότερα σχολεία και τους πιο ταλαντούχους καθηγητές στις πιο απαιτητικές τάξεις. 17:59 Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, αυτές οι χώρες ευθυγραμμίζουν τις πολιτικές τους, με όλες τις άλλες πλευρές της δημόσιας πολιτικής. Τις καθιστούν συνεκτικές για παρατεταμένες χρονικές περιόδους και εξασφαλίζουν την συνεπή τήρηση τους. 18:12 Τώρα, με το να ξέρουμε τι κάνουν τα επιτυχημένα συστήματα αυτό δεν μας δείχνει ακόμη το πως μπορούμε να βελτιωθούμε. Αυτό είναι επίσης ξεκάθαρο και εδώ είναι που βρίσκονται κάποια τα όρια των διεθνών συγκρίσεων της PISA. Εδώ χρειάζεται να ξεκινήσουν κι άλλες μορφές έρευνας και γι'αυτό επίσης η PISA δεν αποτολμά να πει στις χώρες τι θα πρέπει να κάνουν. Αλλά η δυναμική της βρίσκεται στο να τους πει τι κάνουν όλοι οι υπόλοιποι. Και το παράδειγμα της PISA δείχνει ότι τα δεδομένα μπορεί να είναι πιο σημαντικά από ό,τι ο διαχειριστικός έλεγχος της οικονομικής χρηματοδότησης, μέσω του οποίου συνήθως λειτουργούμε τα εκπαιδευτικά συστήματα. 18:44 Ξέρετε κάποιοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι, αλλάζοντας την εκπαιδευτική διακυβέρνηση είναι σαν να μετακινούμε νεκροταφεία. Δεν μπορείς απλά να βασίζεσαι στους ανθρώπους εκεί να σε βοηθήσουν. (Γέλιο) Η PISA όμως έχει δείξει τι είναι δυνατό στην εκπαίδευση. Βοήθησε χώρες να δουν ότι η βελτίωση είναι δυνατή. Στέρησε τις δικαιολογίες σε εκείνους που είναι επαναπαυμένοι στις δάφνες τους. Και έχει βοηθήσει χώρες να θέσουν σοβαρούς στόχους σε σχέση με μετρήσιμες επιτυχίες των παγκόσμιων πρώτων. Εάν μπορούμε να βοηθήσουμε κάθε παιδί, κάθε καθηγητή, κάθε σχολείο, κάθε διευθυντή, κάθε γονέα να δει ότι η βελτίωση είναι δυνατή, ότι δεν υπάρχει όριο στην εκπαιδευτική βελτίωση, έχουμε θέσει τα θεμέλια για καλύτερες εκπαιδευτικές πολιτικές και καλύτερες ζωές. 19:31 Ευχαριστώ. 19:33 (Χειροκρότημα)
Το γερμανικό μοντέλο αμφισβητείται στη Γερμανία: «Παραδοσιακά, το Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα διαχωρίζει τα παιδιά στην ηλικία των 10, ιδιαίτερα μικρά παιδιά, σε αυτά που θα ακολουθήσουν καριέρα πνευματικής εργασίας και σε αυτούς που θα δουλεύουν για τους προηγούμενους, και αυτό κυρίως λόγω κοινωνικοοικονομικών κατευθύνσεων, και αυτό το μοντέλο αμφισβητείται πια επίσης. Μεγάλη αλλαγή».
Το γερμανικό μοντέλο αμφισβητείται στη Γερμανία! Και αυτά δεν τα ισχυρίζεται κάποιος νεοέλληνας αντι-γερμανός. Μας τα λέει ο γερμανός στατιστικολόγος και ερευνητής στο τομέα της Εκπαίδευσης, προϊστάμενος και συντονιστής του προγράμματος του Διεθνούς Προγράμματος του ΟΟΣΑ για την Αξιολόγηση των Μαθητών (OECD Programme for International Student Assessment) του γνωστού ως PISA και του Προγράμματος του ΟΟΣΑ για τους δείκτες των Συστημάτων Εκπαίδευσης (the OECD Indicators of Education Systems programme) του INES, Andreas Schleicher (γεννημένος το 1964 στο Αμβούργο - http://en.wikipedia.org/), ο οποίος είναι γνωστός για την σκληρή κριτική που ασκεί στο Γερμανικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, ιδίως όσον αφορά την πρόωρη επιλογή των μαθητών και το σύστημα πολλαπλών βαθμίδων του σχολείου! | |||||
Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Βιβλία και «Λόγοι»
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
31/3/14
Andreas Schleicher: «Πώς μπορούμε να μετρήσουμε τι κάνει ένα σχολικό σύστημα αποτελεσματικό;»
Chris Dellarocas: «Επανεφευρίσκοντας το Πανεπιστήμιο»
Ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχουν 75 εκατ. νέοι άνεργοι οι εργοδότες δηλώνουν πως αδυνατούν να βρουν κατάλληλα προετοιμασμένους υποψήφιους σε ποσοστό 57% (Έρευνα της συμβουλευτικής εταιρίας McKinsey 2012). Που οφείλεται αυτό; Στο ότι το σημερινό σύστημα έχει τις ρίζες του στη βιομηχανική εποχή και προετοιμάζει τους νέους για έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια. Τα παραδοσιακά πανεπιστήμια είναι φτιαγμένα για να κατασκευάζουν αντίτυπα από συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων. Ο σημερινός κόσμος όμως είναι πολύ διαφορετικός, αλλάζει ραγδαία. Σε έναν τέτοιο κόσμο η επιτυχία βασίζεται στην καινοτομία και στην ατομική ευελιξία. Στην διαφορετικότητα και όχι στην ομοιομορφία. Και αυτά με τη σειρά τους εκτός από γνώσεις οι οποίες συνεχώς ανανεώνονται απαιτούν ιδιαίτερες αρετές χαρακτήρα. Ο διάσημος ψυχολόγος Martin Seligman στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania ανακάλυψε ότι υπάρχουν εφτά στοιχεία χαρακτήρα που μπορούν να προβλέψουν την επιτυχία κάποιου ανθρώπου πολύ περισσότερο από τον δείκτη νοημοσύνης του ή φυσικά τους βαθμούς του. Τα στοιχεία αυτά είναι πράγματα όπως αισιοδοξία, ευγνωμοσύνη, αυτοέλεγχος, κοινωνική νοημοσύνη, περιέργεια, ενθουσιασμός, και κυρίως αυτό που ονομάζουμε τσαγανό. [Η λέξη τσαγανό είναι τούρκικη και σημαίνει, κάβουρας, δηλαδή κάποιος ο οποίος είναι ευκίνητος και σκληρός ...] Αυτά τα πράγματα δεν διδάσκονται στα σημερινά Πανεπιστήμια. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι μερικοί από τους πιο γνωστούς καινοτόμους των τελευταίων ετών δεν έχουν τελειώσει ποτέ τους το Πανεπιστήμιο. [Μπιλ Γκέιτς, Στηβ Τζομπς ...] Η εικόνα που μου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτομαι το σημερινό Πανεπιστήμιο είναι αυτή ενός παλιού γραμμόφωνου ... Μια συσκευή η οποία εκτέλεσε καλά την αποστολή της για πολλά χρόνια, όμως σε κάποια φάση «έφαγε τα ψωμιά» της και αντικαταστάθηκε από το iTunes. Κάτι αντίστοιχο πρόκειται να γίνει και στο χώρο των Πανεπιστημίων. Αφού έφεραν τα πάνω κάτω στο χώρο της μουσικής, των εκδόσεων, της δημοσιογραφίας, οι τεχνολογίες του Διαδικτύου πρόκειται να προκαλέσουνε μια ριζική αναμόρφωση του τομέα της Εκπαίδευσης. Η επανάσταση έχει ήδη ξεκινήσει. Εδώ και περίπου δύο χρόνια [από το 2011] μερικοί από τους καλύτερους καθηγητές Πανεπιστημίου έχουν αρχίσει να προσφέρουν τα μαθήματα τους δωρεάν μέσω Διαδικτύου. Τα μαθήματα αυτά είναι γνωστά στην Αμερική με τον κάπως άχαρο όρο MOOCs (Massively Open Online Courses), που στα Ελληνικά μεταφράζεται: Μαζικά Ανοικτά Διαδικτυακά Μαθήματα. Προσφέρονται από πλατφόρμες όπως είναι η Coursera, η Udacity, και το edX. Να για παράδειγμα η ιστοσελίδα της πλατφόρμας edX (https://www.edx.org/) μέσω της οποίας ο οποιοσδήποτε άνθρωπος στον πλανήτη μπορεί να παρακολουθήσει δωρεάν μαθήματα που έχουνε φτιαχτεί από καθηγητές του Harvard του MIT και άλλων κορυφαίων Πανεπιστημίων. Τα MOOCs έχουν επιτρέψει σε εκατομμύρια φοιτητές στον αναπτυσσόμενο κόσμο να αποκτήσουν γνώσεις που μέχρι τώρα τους ήταν εντελώς απρόσιτες. ... Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι και πάρα πολλοί φοιτητές έχουν αρχίσει να διαπιστώνουν ότι αυτά τα μαθήματα είναι καλύτερα από τα μαθήματα που προσφέρουν τα Πανεπιστήμια τους στο ίδιο αντικείμενο κι έχουν αρχίσει να πιέζουν ώστε να τα μετράνε σαν κομμάτια των πτυχίων τους. Τα MOOCs απελευθερώνουνε την πρόσβαση στη γνώση. ... Η δεύτερη φάση της επανάσταση θα ξεκινήσει όταν η αγορά εργασίας αρχίσει να αναγνωρίζει και να προτιμάει μη Πανεπιστημιακά διαπιστευτήρια. ... Ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι από τη Μογγολία αρίστευσε σε ένα από τα MOOCs που προσφέρει το MIT κι έγινε διεθνής διασημότητα. Το MIT τον έκανε δεκτό με υποτροφία ...
| |||||
28/3/14
Ken Robinson: Πώς να δραπετεύσουμε απ' την "κοιλάδα του θανάτου" της Εκπαίδευσης
0:12 Σας ευχαριστώ πολύ. 0:16 Μετακόμισα στην Αμερική πριν από 12 χρόνια με τη γυναίκα μου την Τέρυ και τα δύο παιδιά μας. Για να πω την αλήθεια, μετακομίσαμε στο Λος Άντζελες, (Γέλια) νομίζοντας πως μετακομίζουμε στην Αμερική, έτσι κι αλλιώς είναι μια σύντομη πτήση από το Λος Άντζελες ως την Αμερική. 0:37 Ήρθα εδώ πριν από 12 χρόνια, και όταν έφτασα μου είπαν διάφορα πράγματα, όπως ότι «Οι Αμερικάνοι δεν πιάνουν την ειρωνεία». Έχετε ακούσει αυτήν την άποψη; Δεν είναι αλήθεια. Έχω ταξιδέψει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη αυτής της χώρας. Δεν έχω βρει καμία απόδειξη πως οι Αμερικάνοι δεν πιάνουν την ειρωνεία. Είναι ένας απ' αυτούς τους πολιτιστικούς μύθους, όπως ότι «Οι Βρετανοί είναι συνεσταλμένοι». Δεν ξέρω γιατί το νομίζουν αυτό οι άνθρωποι. Έχουμε εισβάλει σε κάθε χώρα που έχουμε συναντήσει. (Γέλια) Δεν είναι πάντως αλήθεια ότι οι Αμερικάνοι δεν πιάνουν την ειρωνεία, θέλω απλά να ξέρετε ότι αυτό λένε οι άνθρωποι για εσάς, πίσω από την πλάτη σας. Έτσι όταν αποχωρείτε από κάποιο σαλόνι στην Ευρώπη οι άνθρωποι λένε πως ευτυχώς κανείς δεν ήταν ειρωνικός κατά την παρουσία σας εκεί. 1:27 Εγώ όμως ήξερα ότι οι Αμερικάνοι καταλαβαίνουν την ειρωνεία από τη στιγμή που διάβασα τη νομοθεσία με τίτλο «Κανένα Παιδί να μην Μείνει Πίσω». Διότι όποιος σκέφτηκε αυτόν τον τίτλο καταλαβαίνει από ειρωνεία, έτσι δεν είναι, διότι... -- (Γέλια) (Χειροκρότημα) ...διότι αφήνει εκατομμύρια παιδιά πίσω. Καταλαβαίνω βέβαια πως αυτό δεν είναι πολύ ελκυστικό όνομα για νομοθεσία: «Εκατομμύρια Παιδιά Μένουν Πίσω». Το καταλαβαίνω. Ποιο είναι το σχέδιο; Λοιπόν προτείνουμε να μείνουν εκατομμύρια παιδιά πίσω, και να πώς θα το κάνουμε. 2:04 Και δουλεύει υπέροχα. Σε κάποιες περιοχές της χώρας, 60% των παιδιών εγκαταλείπουν το λύκειο. Στις κοινότητες Ιθαγενών Αμερικανών, το ποσοστό είναι 80%. Αν μειώναμε τον αριθμό αυτό κατά το ήμισυ, μια εκτίμηση είναι πως θα δημιουργούσε καθαρό κέρδος για την οικονομία των ΗΠΑ στη διάρκεια 10 χρόνων σχεδόν ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Από οικονομική άποψη, δεν στέκει καλά μαθηματικά, να το κάνουμε; Κοστίζει πραγματικά ένα τεράστιο ποσό να μαζέψεις τη ζημιά από την κρίση των μαθητών που εγκαταλείπουν το σχολείο. 2:41 Αλλά η κρίση αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Αυτό που δεν υπολογίζει, είναι τα παιδιά που παραμένουν στο σχολείο αλλά έχουν αποκοπεί απ' αυτό, που δεν το απολαμβάνουν, δεν έχουν κανένα πραγματικό όφελος από αυτό. 2:54 Και δεν φταίει ότι δεν δαπανώνται αρκετά χρήματα. Η Αμερική ξοδεύει περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση από τις περισσότερες χώρες. Το μέγεθος των τάξεων είναι μικρότερο από πολλές άλλες χώρες. Υπάρχουν εκατοντάδες πρωτοβουλίες κάθε χρόνο που προσπαθούν να βελτιώσουν την εκπαίδευση. Το πρόβλημα είναι πως όλα βαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση. Υπάρχουν τρεις αρχές πάνω στις οποίες ακμάζει η ανθρώπινη ζωή, αλλά αντικρούονται από την κουλτούρα της εκπαίδευσης κάτω από την οποία οι περισσότεροι δάσκαλοι πρέπει να εργάζονται και οι περισσότεροι μαθητές πρέπει να υπομένουν. 3:27 Η πρώτη αρχή είναι αυτή: Πως τα ανθρώπινα όντα είναι διαφορετικά και ποικιλόμορφα από τη φύση τους. 3:35 Να σας ρωτήσω, πόσοι από εσάς έχετε δικά σας παιδιά; Εντάξει. Ή εγγόνια; Μήπως δύο ή περισσότερα παιδιά; Ωραία. Οι υπόλοιποι θα έχετε δει τέτοια παιδιά. (Γέλια) Μικρά ανθρωπάκια που τριγυρνάνε. Θα βάλω μαζί σας ένα στοίχημα, και είμαι βέβαιος ότι θα το κερδίσω. Αν έχετε δύο ή περισσότερα παιδιά, στοιχηματίζω πως είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Δεν είναι; (Χειροκρότημα) Δεν θα τα μπερδεύατε ποτέ, έτσι δεν είναι; Να πείτε «Για θύμισέ μου, ποιος είσαι εσύ;» «Η μάνα σου κι εγώ πρόκειται να εισάγουμε έναν χρωματικό κώδικα ώστε να μην μπερδευόμαστε». 4:20 Η εκπαίδευση κάτω από το νομοσχέδιο «Κανένα Παιδί να μην Μείνει Πίσω» βασίζεται στην ομοιομορφία, όχι στη διαφορετικότητα. Αυτό που τα σχολεία ενθαρρύνονται να κάνουν, είναι να βρουν τι μπορούν να επιτύχουν τα παιδιά μέσα σε ένα στενό φάσμα επιτευγμάτων. Ένα από τα αποτελέσματα του «Κανένα Παιδί να μην Μείνει Πίσω» ήταν η προσήλωση στους τομείς των Θετικών Επιστημών και της Τεχνολογίας. Είναι πολύ σημαντικοί. Δεν είμαι εδώ για να επιχειρηματολογήσω εναντίον της επιστήμης και των μαθηματικών. Αντιθέτως, είναι αναγκαίοι κλάδοι, αλλά δεν είναι επαρκείς. Η αληθινή εκπαίδευση οφείλει να δώσει ίση βαρύτητα στις τέχνες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες, τη φυσική αγωγή. Ένας μεγάλος αριθμός παιδιών, ...συγγνώμη, ευχαριστώ (Χειροκρότημα) -- Μια εκτίμηση για την Αμερική λέει πως κάπου το 10% των παιδιών, που παίρνουν αυτό το δρόμο, διαγιγνώσκονται με διάφορες παθήσεις κάτω από τον ευρύ τίτλο της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής. Το ΔΕΠΥ. Δεν λέω πως δεν υπάρχει αυτό. Απλά δεν πιστεύω πως είναι τέτοια επιδημία. Αν βάλετε τα παιδιά να κάθονται με τις ώρες, και να κάνουν χαμηλής ποιότητας γραφειοκρατική εργασία, μην εκπλαγείτε αν αρχίσουν να νευριάζουν. (Γέλια) (Χειροκρότημα) Τα παιδιά στην πλειψηφία τους, δεν υποφέρουν από κάποια ψυχολογική πάθηση. Πάσχουν από παιδική ηλικία. (Γέλια) Το ξέρω, επειδή πέρασα τα πρώτα χρόνια μου ως παιδί. Έζησα το όλο θέμα. Τα παιδιά ευημερούν καλύτερα σε ένα ευρύ πρόγραμμα σπουδών που αγκαλιάζει τα διάφορα ταλέντα τους, κι όχι ένα μικρό μέρος τους. Παρεμπιπτόντως, οι τέχνες δεν είναι σημαντικές επειδή βελτιώνουν τους βαθμούς των μαθηματικών. Είναι σημαντικές επειδή μιλούν σε κομμάτια της ύπαρξης των παιδιών που μένουν, κατά τα άλλα, ανέγγιχτα. 6:13 Η δεύτερη, ... ευχαριστώ -- (Χειροκρότημα) 6:19 Η δεύτερη αρχή που ωθεί την ανθρώπινη ζωή ν' ακμάζει είναι η περιέργεια. Αν μπορείτε ν' ανάψετε τη σπίθα της περιέργειας σε ένα παιδί, πολύ συχνά μαθαίνει χωρίς καμία περαιτέρω βοήθεια. Τα παιδιά είναι μαθητές εκ φύσεως. Είναι πραγματικό επίτευγμα να σβήσεις αυτήν την ικανότητα, ή να την καταπνίξεις. Η περιέργεια είναι η κινητήρια δύναμη της επιτυχίας. Τώρα, ο λόγος που το λέω αυτό είναι επειδή ένα απ' τα αποτελέσματα της σημερινής κουλτούρας, αν μπορώ να το πω έτσι, είναι ο απο-επαγγελματισμός των δασκάλων. Δεν υπάρχει σύστημα στον κόσμο ή σχολείο στη χώρα που να είναι καλύτερο από τους δασκάλους του. Οι δάσκαλοι είναι η ψυχή της επιτυχίας των σχολείων. Αλλά η διδασκαλία είναι μια δημιουργική διαδικασία. Η διδασκαλία, όταν είναι κατάλληλα σχεδιασμένη, δεν είναι ένα σύστημα χορήγησης. Δεν είσαι εκεί μόνο για να μεταλαμπαδεύεις αφομοιωμένη πληροφορία. Οι σπουδαίοι δάσκαλοι το κάνουν αυτό, αλλά αυτό που επίσης κάνουν είναι να καθοδηγούν, να ερεθίζουν, να προκαλούν, να κινούν την προσοχή. Βλέπετε, στο τέλος, η εκπαίδευση αφορά τη μάθηση. Εάν δεν μαθαίνεις κάτι, δεν υπάρχει εκπαίδευση. Οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν ατέλειωτες ώρες για την εκπαίδευση, χωρίς ποτέ να μιλήσουν για τη μάθηση. Το όλο νόημα της εκπαίδευσης είναι να καταφέρεις να μάθουν οι άνθρωποι. 7:40 Ένας φίλος μου, ένας ηλικιωμένος φίλος, --στην πραγματικότητα πολύ ηλικιωμένος, έχει πεθάνει. (Γέλια) Μέχρι τόσο μπορεί να γεράσει κανείς, πολύ φοβάμαι. Ήταν όμως τρομερός τύπος, εξαιρετικός φιλόσοφος. Συνήθιζε να μιλάει για τη διαφορά ανάμεσα στο νόημα της δραστηριότητας και του επιτεύματος στα ρήματα. Μπορεί, ξέρετε, ν' ασχολείσαι με μια δραστηριότητα, αλλά να μην επιτυγχάνεις κάτι, όπως με τη δίαιτα. Είναι πολύ καλό παράδειγμα. Τον βλέπετε; Κάνει δίαιτα. Χάνει καθόλου βάρος; Μπα, όχι. Η διδασκαλία είναι το ίδιο πράγμα. Μπορείς να πεις «Η Ντέμπορα είναι στην αίθουσα 34 και διδάσκει». Αν όμως κανένας δεν μαθαίνει κάτι, μπορεί να καταπιάνεται με τη διδασκαλία αλλά να μην την ολοκληρώνει. 8:29 Ο ρόλος του δασκάλου είναι να διευκολύνει τη μάθηση. Αυτό είναι όλο. Μέρος του προβλήματος είναι, νομίζω, πως η κυρίαρχη κουλτούρα της εκπαίδευσης, έχει επικεντρωθεί όχι στη διδασκαλία και τη μάθηση, αλλά στην εξέταση. Η εξέταση είναι σημαντική. Οι τυποποιημένες εξετάσεις, έχουν τη θέση τους. Δεν μπορούν όμως να είναι η κυρίαρχη κουλτούρα της εκπαίδευσης. Θα έπρεπε να είναι διαγνωστικές. Να βοηθούν. (Χειροκρότημα) Αν πάω για μια ιατρική εξέταση, θέλω κάποια τυποποιημένα τεστ. Τα θέλω. Θέλω να ξέρω το επίπεδο της χοληστερίνης μου σε σύγκριση με όλους τους άλλους, σε μια δεδομένη κλίμακα. Δεν θέλω να είναι σε κάποια κλίμακα που επινόησε ο γιατρός μου στο αυτοκίνητο. 9:14 «Η χοληστερίνη σας είναι αυτό που ονομάζω Κλίμακα Πορτοκάλι». 9:17 «Αλήθεια; Και είναι καλό αυτό;» «Δεν γνωρίζουμε.» 9:23 Όλα αυτά όμως θα έπρεπε να υποστηρίζουν τη μάθηση, όχι να την καταστέλλουν, όπως γίνεται πολύ συχνά. Έτσι, στη θέση της περιέργειας, αυτό που έχουμε, είναι μια κουλτούρα συμμόρφωσης. Τα παιδιά μας και οι δάσκαλοι ενθαρρύνονται ν' ακολουθούν αλγόριθμους ρουτίνας αντί να διεγείρουν αυτή τη δύναμη της φαντασίας και της περιέργειας. Η τρίτη αρχή είναι αυτή: πως η ανθρώπινη ζωή, είναι εγγενώς δημιουργική. Είναι η αιτία που έχουμε όλοι διαφορετικά βιογραφικά. Δημιουργούμε τις ζωές μας, και μπορούμε να τις αναδημιουργήσουμε καθώς τις εξετάζουμε. Είναι το κοινό νόμισμα της ανθρωπότητας. Είναι η αιτία που ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι τόσο ενδιαφέρον, ποικίλος και δυναμικός. Θέλω να πω κι άλλα ζώα μπορεί να έχουν φαντασία και δημιουργικότητα, αλλά δεν είναι τόσο εμφανής όσο η δική μας. Εννοώ, μπορεί να έχεις ένα σκύλο. Και ο σκύλος μπορεί να έχει κατάθλιψη. Δεν ακούει όμως Ρέϊντιοχεντ, ακούει; (Γέλια) Ούτε αγναντεύει έξω απ' το παράθυρο μ' ένα μπουκάλι Τζακ Ντάνιελς. (Γέλια) 10:27 Κι αν του πείτε «Θέλεις να πάμε μια βόλτα;» 10:29 Δεν λέει «Μπα, καλά είμαι. Πήγαινε εσύ. Θα περιμένω. Τράβα όμως φωτογραφίες». 10:38 Όλοι δημιουργούμε τις ζωές μας, μέσα από μια αέναη διαδικασία όπου σκεπτόμαστε εναλλακτικές λύσεις και δυνατότητες, κι ένας από τους ρόλους της εκπαίδευσης είναι να αφυπνίζει και ν' αναπτύσσει τις δυνάμεις της δημιουργικότητας. Αντ' αυτού, αυτό που έχουμε είναι μια κουλτούρα τυποποίησης. 10:53 Δεν υπάρχει λόγος να είναι έτσι τα πράγματα. Πραγματικά δεν υπάρχει. Η Φινλανδία είναι συχνά πρωτοπόρος στα μαθηματικά, τις επιστήμες και την ανάγνωση. Ξέρουμε μόνο πως τα πάνε καλά σ' αυτά επειδή μόνο αυτά εξετάζονται σήμερα. Αυτό είναι το πρόβλημα με τις εξετάσεις. Δεν ψάχνουν για άλλα πράγματα, εξίσου σημαντικά. Το θέμα με την εργασία στη Φινλανδία είναι το εξής: Δεν παθιάζονται μ' αυτούς τους κλάδους. Έχουν μια πολύ ευρεία προσέγγιση της εκπαίδευσης η οποία περιλαμβάνει ανθρωπιστικές επιστήμες, φυσική αγωγή και τέχνες. 11:23 Δεύτερον, δεν υπάρχουν τυποποιημένα τεστ στη Φινλανδία. Θέλω να πω, υπάρχουν κάποια, αλλά δεν είναι αυτά που ωθούν τους ανθρώπους. Δεν είναι αυτά που τους κάνουν να εργάζονται. 11:35 Και το τρίτο, και ήμουν σε μια συνάντηση πρόσφατα με μερικούς ανθρώπους από τη Φινλανδία, βέρους Φινλανδούς, και κάποιος από το Αμερικάνικο σύστημα έλεγε στους Φινλανδούς, «Τι κάνετε για τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου στη Φινλανδία;» 11:48 Αυτοί έδειχναν λίγο σαστισμένοι και είπαν: «Δεν έχουμε τέτοια ποσοστά. Γιατί να εγκαταλείψει κάποιος το σχολείο; Αν οι άνθρωποι έχουν προβλήματα, βρισκόμαστε άμεσα κοντά τους τους βοηθούμε και τους στηρίζουμε». 11:59 Οι άνθρωποι βέβαια λένε πάντα «Ξέρεις, δεν μπορείς να συγκρίνεις τη Φινλανδία με την Αμερική». 12:04 Όχι. Ο πληθυσμός στη Φινλανδία είναι νομίζω γύρω στα πέντε εκατομμύρια. Μπορείς όμως να τη συγκρίνεις με μια πολιτεία των ΗΠΑ. Πολλές πολιτείες των ΗΠΑ έχουν μικρότερο πληθυσμό. Εννοώ, έχω πάει σε μερικές πολιτείες της Αμερικής και ήμουν ο μόνος άνθρωπος εκεί. (Γέλια) Αλήθεια. Αλήθεια. Μου ζήτησαν να κλειδώσω φεύγοντας. (Γέλια) 12:29 Αλλά αυτό που κάνουν όλα τα συστήματα υψηλών επιδόσεων στον κόσμο δεν είναι εμφανές δυστυχώς, στα συστήματα της Αμερικής -- εννοώ, επί συνόλου. Ένα είναι αυτό: Εξατομικεύουν τη διδασκαλία και τη μάθηση. Αναγνωρίζουν πως οι μαθητές είναι που μαθαίνουν και το σύστημα πρέπει να τους εξάψει την περιέργεια, την ατομικότητα και τη δημιουργικότητα. Έτσι τους κάνεις να μάθουν. 12:58 Το δεύτερο είναι ότι αποδίδουν πολύ υψηλή θέση στο επάγγελμα του δασκάλου. Αναγνωρίζουν πως δεν μπορείς να βελτιώσεις την εκπαίδευση αν δεν επιλέξεις αξιόλογους ανθρώπους να διδάξουν κι αν δεν τους παρέχεις συνεχή υποστήριξη και επαγγελματική εξέλιξη. Η επένδυση στην επαγγελματική ανάπτυξη δεν είναι κόστος. Είναι μια επένδυση και κάθε χώρα που επιτυγχάνει το ξέρει, είτε πρόκειται για την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νότιο Κορέα, τη Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ ή τη Σαγκάη. Ξέρουν πως έτσι έχουν τα πράγματα. 13:28 Και το τρίτο είναι πως μεταβιβάζουν την ευθύνη στο επίπεδο του σχολείου, για να γίνει η δουλειά. Βλέπετε, υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του να μπαίνεις σε κατάσταση διοίκησης και ελέγχου της εκπαίδευσης -- Αυτό συνέβη σε μερικά συστήματα. Κεντρικές ή πολιτειακές κυβερνήσεις αποφασίζουν πως ξέρουν καλύτερα και θα σου πουν τι να κάνεις. Το πρόβλημα είναι πως η εκπαίδευση δεν λαμβάνει χώρα στις αίθουσες των επιτροπών των νομοθετικών κτιρίων μας, αλλά στις σχολικές αίθουσες και τα σχολεία, και οι άνθρωποι που την πραγματοποιούν είναι οι δάσκαλοι και οι μαθητές, κι αν αφαιρέσεις την κρίση τους, παύει να λειτουργεί. Πρέπει να την επιστρέψουμε στους ανθρώπους. (Χειροκρότημα) 14:13 Γίνεται εξαιρετικό έργο σε αυτή τη χώρα. Πρέπει όμως να πω πως συμβαίνει παρά την κυρίαρχη κουλτούρα της εκπαίδευσης, και όχι εξαιτίας της. Είναι σαν να πλέουν οι άνθρωποι συνεχώς ενάντια στον άνεμο. Ο λόγος νομίζω είναι ο ακόλουθος: Πολλές από τις τρέχουσες πολιτικές βασίζονται σε μηχανιστικές αντιλήψεις της εκπαίδευσης. Λες και η εκπαίδευση είναι μια βιομηχανική διαδικασία που μπορεί να βελτιωθεί έχοντας καλύτερα δεδομένα, και κάπου στο πίσω μέρος του μυαλού αυτών που χαράσσουν πολιτικές, υπάρχει η ιδέα ότι αν ρυθμίσουν αρκετά καλά το σύστημα θα λειτουργεί άψογα στο μέλλον. Δεν είναι έτσι και ποτέ δεν ήταν. 14:54 Το ζήτημα είναι ότι η εκπαίδευση δεν είναι ένα μηχανικό σύστημα. Είναι ένα ανθρώπινο σύστημα. Αφορά ανθρώπους που είτε θέλουν, είτε δεν θέλουν να μάθουν. Κάθε μαθητής που εγκαταλείπει το σχολείο έχει κάποιο λόγο που το κάνει ο οποίος είναι ριζωμένος στην βιογραφία του. Ίσως να το βρίσκει βαρετό ή άσχετο. Ίσως βρίσκει πως έρχεται σε αντίθεση με τη ζωή που βιώνει έξω απ' το σχολείο. Υπάρχουν κάποιες τάσεις, αλλά οι ιστορίες είναι πάντα μοναδικές. Ήμουν σε μια συνάντηση πρόσφατα στο Λος Άντζελες γι' αυτό που ονομάζουν εναλλακτικά προγράμματα μάθησης. Είναι σχεδιασμένα να φέρνουν τους μαθητές πίσω στην εκπαίδευση. Έχουν συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά. Είναι ιδιαίτερα εξατομικευμένα. Έχουν ισχυρή υποστήριξη για τους δασκάλους, στενούς δεσμούς με την κοινότητα και ένα ευρύ και ποικίλο πρόγραμμα σπουδών, καθώς και προγράμματα που απασχολούν τους μαθητές εντός και εκτός του σχολείου. Και λειτουργούν. Το ενδιαφέρον για μένα είναι πως τα ονομάζουν «εναλλακτική εκπαίδευση». Καταλαβαίνετε; Όλα τα στοιχεία, απ' όλον τον κόσμο δείχνουν πως αν τα κάναμε όλοι αυτά, δεν θα υπήρχε ανάγκη εναλλακτικού σχεδίου. (Χειροκρότημα) 16:12 Νομίζω λοιπόν πως πρέπει να ενστερνιστούμε μια διαφορετική μεταφορά. Πρέπει ν' αναγνωρίσουμε πως πρόκειται για ένα ανθρώπινο σύστημα, και πως υπάρχουν συνθήκες υπό τις οποίες οι άνθρωποι προκόβουν και συνθήκες κάτω από τις οποίες αποτυγχάνουν. Είμαστε εξάλλου οργανικά όντα, και η εκπαιδευτική καλλιέργεια μάς είναι απολύτως απαραίτητη. Η καλλιέργεια είναι οργανικός όρος, σωστά; 16:34 Κοντά στον τόπο κατοικίας μου, βρίσκεται η Κοιλάδα του Θανάτου. Πρόκειται για τη θερμότερη, πιο άνυδρη περιοχή της Αμερικής, και τίποτα δε φυτρώνει εκεί. Δε φυτρώνει τίποτα επειδή ποτέ δε βρέχει. Εξ' ου και η ονομασία, Κοιλάδα του Θανάτου. Το χειμώνα του 2004, έβρεξε στην Κοιλάδα του Θανάτου. 18 εκατοστά βροχής, έπεσαν σε μικρό χρονικό διάστημα. Την άνοιξη του 2005, υπήρξε ένα φαινόμενο. Το έδαφος της Κοιλάδας του Θανάτου, καλύφθηκε με λουλούδια για ένα διάστημα. Αυτό που αποδείχθηκε είναι το εξής: Η Κοιλάδα του Θανάτου δεν είναι νεκρή. Είναι κοιμισμένη. Ακριβώς κάτω από την επιφάνεια, υπάρχουν σπόροι δυνατοτήτων που περιμένουν τις σωστές συνθήκες για ν' αναπτυχθούν, και με τα οργανικά συστήματα, αν οι συνθήκες είναι σωστές, η ζωή είναι αναπόφευκτη. Συμβαίνει όλη την ώρα. Παίρνεις μια περιοχή, ένα σχολείο, μια περιφέρεια, αλλάζεις τις συνθήκες, δίνεις στους ανθρώπους μια διαφορετική αίσθηση των δυνατοτήτων τους, ένα διαφορετικό σύνολο προσδοκιών, ένα ευρύτερο φάσμα ευκαιριών, τιμάς και σέβεσαι τις σχέσεις μεταξύ των διδασκόντων και των διδασκομένων, δίνεις στους ανθρώπους την ευκαιρία να είναι δημιουργικοί και να καινοτομήσουν σ' αυτό που κάνουν, και τα σχολεία που ήταν κάποτε στερημένα, ανθίζουν. 
«Death Valley comes alive with 'superbloom' of wildflowers» 17:56 Οι μεγάλοι ηγέτες το γνωρίζουν αυτό. Ο πραγματικός ρόλος της ηγεσίας στην εκπαίδευση --και νομίζω ισχύει σε εθνικό επίπεδο, σε κρατικό επίπεδο, και σε σχολικό επίπεδο-- δεν είναι και δεν θα έπρεπε να είναι διοικητικός και ελεγκτικός. Ο πραγματικός ρόλος της ηγεσίας είναι ο έλεγχος του κλίματος, η δημιουργία ενός κλίματος δυνατοτήτων. Αν το κάνετε αυτό, οι άνθρωποι θα ανταποκριθούν στην πρόκληση και θα επιτύχουν πράγματα που δεν μπορούσατε να προβλέψετε και δεν περιμένατε. 18:23 Υπάρχει μια θαυμάσια ρήση του Βενιαμίν Φραγκλίνου. «Υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι στον κόσμο: Αυτοί που είναι αμετακίνητοι, άνθρωποι που δεν καταλαβαίνουν, δε θέλουν να καταλάβουν, και δεν πρόκειται να κάνουν τίποτε γι' αυτό. Υπάρχουν αυτοί που είναι ευμετάβλητοι, που βλέπουν την ανάγκη γι' αλλαγή και είναι προετοιμασμένοι να την αφουγκραστούν. Και είναι κι εκείνοι που κινούνται, αυτοί που κάνουν τα πράγματα να συμβούν». Αν ενθαρρύνουμε περισσότερους ανθρώπους, αυτό θα γίνει ένα κίνημα. Κι αν το κίνημα είναι αρκετά ισχυρό, αυτό, με την καλύτερη δυνατή έννοια της λέξης, θα είναι μια επανάσταση. Κι αυτό είναι που χρειαζόμαστε. 18:55 Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα) Ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα) Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο του Κεν Ρόμπινσον: http://www.sirkenrobinson.com | |||||
3/3/14
«Untouchables» (ΑΘΙΚΤΟΙ) - 2011
2/3/14
«As Good As It Gets» - «Καλύτερα δεν γίνεται»
|
As Good As It Gets – «Καλύτερα δεν γίνεται» - ταινία του 1997. 
 Ο Γιουντάλ (Jack Nicholson), καταξιωμένος συγγραφέας, ζει στη Νέα Υόρκη. Εγωκεντρικός, νευρωτικός, ανυπόφορος, κλεισμένος στον εαυτό του, κυνικός, ρατσιστής, μανιακός με την καθαριότητα, μισάνθρωπος. Η καθημερινότητα του είναι γεμάτη ψυχαναγκαστικές συνήθειες … κλειδώνει 5 φορές, ανοιγοκλείνει τα φώτα 5 φορές, πετάει τα γάντια του κάθε φορά που επιστρέφει σπίτι, πλένει τα χέρια του με καινούργιο σαπούνι κάθε φορά, όταν περπατάει στο δρόμο δεν θέλει να τον ακουμπήσει κανείς και δεν πρέπει να πατήσει τους αρμούς από τις πλάκες των πεζοδρομίων … Με την αντικοινωνική του συμπεριφορά, εκνευρίζει τους γείτονές του και όλους όσους έρχονται σε επαφή μαζί του. Τρώει πρωινό στο ίδιο τραπέζι, στο ίδιο εστιατόριο κάθε μέρα χρησιμοποιώντας πλαστικά μαχαιροπίρουνα τα οποία φέρνει μαζί του εξαιτίας της μικροβιοφοβίας του. 
Ο Σάιμον (Greg Kinnear), ζωγράφος, ομοφυλόφιλος, κατοικεί στο διπλανό διαμέρισμα και έχει ένα σκυλάκι τον Βερντέλ. Ο Φράνκ (Cuba Gooding Jr.), ατζέντης του Σάιμον.  Ο Γιουντάλ απεχθάνεται και τον Σάιμον και το σκυλάκι του και φυσικά και τον μαύρο ατζέντη του τον Φράνκ. Η Κάρολ (Helen Hunt), σερβιτόρα, η μόνη που δέχεται να σερβίρει τον Γιουντάλ. Μετά από ένα ατύχημα που έχει ο Σάιμον, ο Γιουντάλ αναγκάζεται, επειδή φοβήθηκε τον Φράνκ, να κρατήσει το σκυλάκι του Σάιμον, τον Βερντέλ. Λόγω αυτής της αναγκαστικής συγκατοίκησης ζεστάθηκε λίγο η καρδιά του Γιουντάλ και ένιωσε τη χαρά της επικοινωνίας αρχικά έστω με το σκυλάκι. Ο Σάιμον μετά το ατύχημα κινδυνεύει να χρεοκοπήσει, να χάσει ακόμη και το διαμέρισμα του. Χωρίς ιατρική ασφάλεια, με υπέρογκους ιατρικούς λογαριασμούς και την πιθανότητα της έξωσης, ο ατζέντης του Φρανκ τον πείθει να ταξιδέψει μέχρι τη Βαλτιμόρη και να ζητήσει από τους αποξενωμένους γονείς του χρήματα. Για να το κάνει, ο Φρανκ προσφέρει στον Γιουντάλ το αμάξι του για το ταξίδι. Ο Γιουντάλ αρχικά αρνείται κατηγορηματικά, αλλά τελικά δέχεται και προσκαλεί την Κάρολ να τους κάνει παρέα και για να μη νιώθει αμηχανία με τον ομοφυλόφιλο Σάιμον κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η Κάρολ δέχεται. Πλέον ο Γιουντάλ έχει ερωτευτεί την Κάρολ (τον κάνει να θέλει να γίνει καλύτερος), δεν μπορεί να επιστρέψει στον προηγούμενο τρόπο «ζωής» του και μπαίνει σε μια διαδικασία συνεχούς βελτίωσης εμπνεόμενος από τον έρωτα του. Φτάνει στο σημείο να φιλοξενήσει, για όσο θα χρειαστεί, τον χρεοκοπημένο Σάιμον. Τελικά καταφέρνει, για χάρη της Κάρολ, να ξεπεράσει όλες τις ψυχαναγκαστικές του συνήθειες. Το πρώτο φάρμακο ήταν ο φόβος «αρχή σοφίας φόβος Κυρίου ...» (Παροιμίαι 9,10) και η θεραπεία ολοκληρώθηκε με τον έρωτα. Αρχικά η ενσυναίσθηση και μετά ο έρωτας είναι το φάρμακο που θεράπευσε αυτόν τον εγωκεντρικό, αρρωστημένο ψυχισμό, που μέχρι πρότινος αγνοούσε και απεχθανόταν το βίωμα της ανθρώπινης επικοινωνίας και επαφής. Ο έρωτας συχνά γίνεται και φαρμάκι … Ο Χριστός ήρθε και γεννήθηκε ως άνθρωπος, ένα αδύναμο βρέφος στη φάτνη της Βηθλεέμ για να μας φέρει το φάρμακο, για να μας γλυτώσει από το φαρμάκι, για να γίνει το φαρμάκι φάρμακο ... Όταν ο Αδάμ και η Εύα έχαναν τον Παράδεισο, στην είσοδο Του μπήκε ένα Χερουβείμ που με τη φλογίνη ρομφαία δεν επέτρεπε την επιστροφή τους. Υπάρχουν άνθρωποι ανάπηροι, σαν τον Γιουντάλ για τους οποίους ισχύει το, «Νοιώθω να με αγαπάνε άρα υπάρχω» (και για ποιόν δεν ισχύει άλλωστε …). Αυτοί, μόνο αν τους σηκώσει «ελικόπτερο», μόνο αν η φλογίνη ρομφαία του ανθρώπινου έρωτα, της διϋποκειμενικής αγάπης (της πεπτωκυίας μορφής της υποστατικής αγάπης του θείου έρωτα) τους πυρπολήσει την καρδιά, μόνο τότε «πετώντας» δύνανται να προχωρήσουν. Η φλογίνη ρομφαία μέχρι τον ερχομό του Χριστού εμπόδιζε την είσοδο στο παράδεισο. Ο Χριστός όμως την έδεσε και την έδωσε στα χέρια των Αλιέων, όσων τους δόθηκε η εξουσία του δεσμείν και λύειν αμαρτίες, έφερε την άφεση των αμαρτιών που είναι ακριβώς η πλημμύρα της καρδιάς με αγάπη, η αποκατάσταση στο αρχέτυπον κάλλος. Οι Αλιείς μιλάνε αλιευτικώς. Δεν μιλάνε όμορφα ή έξυπνα αλλά αλιεύοντας, με το κατεξοχήν αγκίστρι, ανθρώπους. Το κατεξοχήν αγκίστρι είναι ο ανίκητος στις μάχες έρωτας. Με αυτό το δίκοπο μαχαίρι, με τη φλογίνη ρομφαία που ο Χριστός έδεσε, κόβουν και μοιράζουν τον Άρτο της Ζωής στις κοινωνίες των Εθνών. Η τελικά ορθή χρήση του έρωτα είναι ο θείος Έρωτας. Λόγω της κατάχρησής του έπεσε ο άνθρωπος, τρώγοντας το δένδρο της γνώσεως. Εκμεταλλευόμενος αυτή την αρρωστημένη λειτουργία του ανθρωπίνου έρωτα, που πλέον λατρεύει τα κτίσματα παρά τον Κτίστη, ο Αλιεύς γεμίζει με ιχθείς τα δίχτυα. Αυτό τον τρόπο (το δρόμο του κόλπου και όχι του κόπου) δυσκολεύονται να τον αποδεχτούν οι «εξ Ιουδαίων». Οι προφήτες κήρυτταν μετάνοια και τον ερχομό του Μεσσία. Ο Χριστός κήρυξε μετάνοια και την έλευση της Βασιλείας του Πατέρα. Οι άγιοι κηρύττουν μετάνοια και πίστη στον Χριστό. Η δυνατότητα της θείας συνουσίας, της θέωσης, υπήρχε από τον Παράδεισο. Μετά την πτώση δυσκόλεψαν τα πράγματα. Με την ενανθρώπηση ο Θεάνθρωπος έδεσε την φλογίνη ρομφαία που έφραζε την είσοδο για την επιστροφή στον Κήπο της Εδέμ. Ο Ωσηέ από τα βάθη των αιώνων φωνάζει: «έλεος θέλω και ου θυσίαν». Η φλογίνη ρομφαία του έρωτα δεμένη στο κατάρτι του Σταυρού του Χριστού επιτρέπει στους θνητούς να ξαναμπούν στο Παράδεισο, και τους προσφέρει τον θείο έρωτα, τη θεία συνουσία. Ο δρόμος της αγάπης, χάρη στον Ιησού Χριστό θα είναι πάντα ανοιχτός όσο και αν προσπαθούν οι φονταμενταλιστές των θυσιών να τον κρύβουν. Έλεος θέλει ο Χριστός και όχι θυσίες και ολοκαυτώματα. Και όταν ο άνθρωπος ανελέητα πετάξει την ζωή του στα πόδια του Μεσσία, του Ερχόμενου μετά δόξης, τότε σαν τον ληστή και σαν την πόρνη που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού, κερδίζει πάραυτα κι αυτοστιγμή, κερδίζει τα μεγάλα χαρίσματα «ζήτησε με θράσος, χωρίς δισταγμό, κι ας είσαι τιποτένιος και πολύ αδύναμος και θα λάβεις τα μεγάλα χαρίσματα» («με’. … Αίτησον τοιγαρούν ανενδότως και αδιστάκτω τη γνώμη, κάν ευτελής υπάρχης κατά την ενάρετον πολιτείαν και πάνυ αδύναμος και υπέρ την αξίαν, και λήψη τα μεγάλα» [ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τόμ Α’, σ. 284, Ιωάννου Καρπαθίου, ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝ ΤΗ ΙΝΔΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥΣ]), κερδίζει προς μεγάλη ανησυχία και ζήλια των αχθοφόρων φαρισαίων, την άφεση των αμαρτιών, την άνθιση της αγάπης, τη λειτουργία της καρδιάς που η πτώση την κατέψυξε, ακόμη και τη θεραπεία του σαρκίου, κερδίζει τον Χριστό «ζουμερό» μέσ' στη καρδιά του. Το κήρυγμα της Εκκλησίας ήταν και θα είναι μωρία, χαζομάρα, μια ταπεινή λεξούλα: η λέξη, μετάνοια. Όταν ο θνητός καταδέχεται να κλείνει τον υπέροχο βιολογικό επεξεργαστή που κατοικοεδρεύει εντός των μετωπιαίων και βρεγματικών οστών, μέσα στο καύκαλο του κρανίου, όταν ο θνητός δέχεται να χάσει, να αρνηθεί τον πλούτο των γνώσεων, απόψεων, δεδομένων, κάθε ιδεολογία, κάθε ηθική, την γνώση του καλού και του κακού, όταν ο θνητός μετανοεί και στρέφεται με πίστη προς τον Ιησού Χριστό τότε η πτώση θεραπεύεται κι έρχεται η ανάσταση. Όπως τονίζει ο αββάς Αλώνιος: «εάν θέλη ο άνθρωπος από πρωί έως οψέ έρχεται εις μέτρον θείον» (ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ τομ. Α’ σελ. 37). Όμως δεν μας αφήνει η μαγκιά να κάνουμε την κίνηση τη ζωογόνο. Αγωνιζόμαστε με νύχια και με δόντια να κρατηθούμε όρθιοι στο ύψος των περιστάσεων ... Θεοποιούμε την πανοπλία που ασφυκτικά μας πνίγει και υβρίζουμε τον Δημιουργό θεωρώντας ότι Αυτός μας χάρισε αυτό το βάσανο, ετούτο τον μπελά τον σιδηρόφρακτο που το μόνο που ξέρει είναι να σκοτώνει τη ζωή. Θεοποιούμε τη φυλακή και ριχνόμαστε με όλο μας το μεράκι στον εξωραϊσμό της για να ξεχάσουμε ότι πρόκειται για φυλακή, για να ξεχάσουμε ότι για να ζήσουμε τη ζωή μας οφείλει να γκρεμιστεί κι αυτός ο άδης, των αισθήσεων και του μυαλού ο σκοτασμός. Το κήρυγμα της Εκκλησίας είναι η μετάνοια. Η μετάνοια επιτρέπει στον θνητό να πετάξει τα μπάζα που συσσώρευσε η δια των πέντε αισθήσεων περιπλάνηση στην υλική αμεσότητα. Η μετάνοια επιτρέπει στον θνητό να μετατρέψει τον εγκέφαλο του σε ένα εύχρηστο και πανίσχυρο βιολογικό επεξεργαστή που θα λειτουργεί για να μοιράζει τον Άρτο της ζωής κι ανά πάσα στιγμή θα δύναται να κλείνει, όταν αναδύονται ξενόφερτα και τρέχουν στοιχειωμένα, φρικιαστικά, καταθλιπτικά, αγχοποιητικά, τρελά «προγράμματα». Η μετάνοια επιτρέπει στην φυλακισμένη στο σιδηρούν πολύπλοκο και μολυσμένο προσωπείο, απλή και αφελή, απαλή, τρυφερή, ανθρώπινη προσωπικότητα να ελευθερωθεί. Η μετάνοια επιτρέπει στην αντλία, στη καρδιά, να δύναται να δουλεύει σε τρελούς ρυθμούς χωρίς να κινδυνεύει ο φορέας της να πάθει εγκεφαλικό ή ότι άλλο. Η μετάνοια δυναμώνει τα φτερά του έρωτα και απογειώνει τον θνητό ελεύθερο από εγωτικές εμμονές. Η μετάνοια γεμίζει την καρδιά με αγάπη, κάμνει την αγάπη κέντρο και καρδιά της ζωής του ανθρώπου. Ο Χριστός ήρθε για να θεραπεύσει τους ανθρώπους από την ανάγκη να θρησκεύουν. Ήρθε για να μας ελευθερώσει από την νευροβιολογική ασθένεια της θρησκείας. Ήρθε για να νικήσει τον θάνατο, για να προσφέρει ζωή, για να προσφέρει αιώνια στην ποιότητά της ζωή, άφθαρτη, αστείρευτη, που δεν τελειώνει. Ήρθε για να προσφέρει στους θνητούς τη φλόγα του Προμηθέα που νικάει τα σκοτάδια τα ανέραστα του άδη. Ήρθε για να θεραπεύσει τον κάθε «Γιουντάλ» ζεσταίνοντας τη παγωμένη του καρδούλα. Ήρθε για να υπάρχει η δυνατότητα να γεννηθεί στην καρδιά κάθε ταλαίπωρου θνητού κατοίκου του γαλάζιου μας πλανήτη. «Τι κι αν είμαι ομορφάνδρας και υπέρλαμπρος αστέρας,
αυτή είν’ η πεντάμορφη κι εγώ είμαι το τέρας» Ερωτευόμαστε κάποιον «φωτεινό» συνάνθρωπό μας. Το ζήτημα είναι πώς να γίνει, ώστε, να μην γίνει ο βιωθείς έρωτας αφορμή για ολοκληρωτική πυρκαγιά που θα αναλώσει κάθε διαθέσιμη καύσιμη ύλη και θα μετατρέψει τον υπέρλαμπρο σούπερ νόβα σε μαύρη τρύπα, φίλαυτη καταβόθρα που όλους κι όλα ρουφά και θυσιάζει στο βωμό του υπερφίαλου «εγώ». Πώς να μην πληγωθώ, είτε λόγω της εκ του αναδυόμενου εγωισμού ψύχρανσης, είτε λόγω κάποιας ερωτικής απογοήτευσης, είτε λόγω άκαιρων, άνευ καρδιακού βιώματος επιλογών, που θα «απομυθοποιήσουν» το μεγαλείο –της φλογίνης ρομφαίας, της στρεφομένης και υπό του Χριστού πλέον δεμένης– του ανθρώπινου έρωτα. Ο ανθρώπινος έρωτας είναι η στάχτη η ποτισμένη με πετρέλαιο που βοηθάει στο άναμμα της φωτιάς στο τζάκι. Η ποτισμένη με πετρέλαιο σκόνη όμως όταν καίγεται βρωμάει, γεμίζει το δωμάτιο πνιγηρή πετρελαιομπόχα. Αν ο θνητός παραμείνει και απολυτοποιήσει αυτή τη καύση θα πνιγεί στο καυσαέριο. Αν φοβηθεί τη μπόχα, θα μείνει με τακτοποιημένα τα ξύλα στο τζάκι, όμως, χωρίς φωτιά και ζεστασιά στο πολικό ψύχος της βαρυχειμωνιάς του παρόντος αιώνος, με παγωμένη την καρδιά, παγωμένο βασιλόπουλο στα παλάτια της βασίλισσας του χιονιού, μέχρι κάποια αιθέρια, γλυκιά πριγκίπισσα να το φιλήσει … αν και πότε. Οι περισσότεροι συνάνθρωποι κάηκαν σε κάποια τους επαφή με το ουράνιο πυρ του ανθρώπινου έρωτα και πλέον «ωρίμασαν» και «ζουν» απελπισμένοι και ξενέρωτοι, «τρεφόμενοι» από το κυνήγι της ηδονής, του χρήματος ή της δόξας, ή εγκλωβισμένοι στη φαντασίωση του ειδωλοποιημένου πρώτου μεγάλου έρωτα μηρυκάζουν τα αποκαΐδια του. Ζόμπι, ρουφούν το αίμα άλλων άτυχων πλησίον συνανθρώπων. Ο ανθρώπινος έρωτας, πάνω στην κορύφωσή του, όταν έχει συναισθηματικό-καρδιακό υπόβαθρο, δίνει στον θνητό την πολύ χρήσιμη κι ωφέλιμη εμπειρία της παρθενίας! Δηλαδή την έκσταση από το όποιο «εγώ», από τις μέριμνες και όλες τις αιχμαλωσίες της καρδιάς, σε λογισμούς, πρόσωπα ή καταστάσεις, ιδεολογίες, αντιλήψεις, απόψεις, αξίες, θελήματα. Γενικώς αποδομεί την δήθεν τάχα σπουδαία ανθρώπινη προσωπικότητα. Για αυτό και συχνά κάποιοι, που αλόγιστα παίζουν με την φωτιά του, τρελαίνονται, «χάνουν τα μυαλά» τους. Πάνω στον παροξυσμό τους οι εραστές βιώνουν την παρθενία της συνείδησης. Ζουν μόνο ο ένας για τον άλλο. Τα πάντα χάνονται από το οπτικό πεδίο της συνείδησής τους. «Εσύ κι εγώ μόνοι πάνω στη γη»! Σπαν τα φρένα που συγκροτούν την προσωπικότητα, λύνονται τα γκέμια του «εγώ». Δεν χάνεται η συνειδητότητα, αλλά το, «σκέφτομαι άρα υπάρχω», «είμαι “γαύρος” άρα υπάρχω», «έχω –μερσεντές, εξοχικό, πισίνα, σπίρτο, οδοντογλυφίδα, καρφίτσες– άρα υπάρχω», «είμαι ομορφάνδρας άρα υπάρχω». Μετά από αυτή την λυτρωτική αποδόμηση δύναται πλέον ο θνητός να τραγουδήσει με τα Ημισκούμπρια: «τι κι αν είμαι ομορφάνδρας και υπέρλαμπρος αστέρας, αυτή είν’ η πεντάμορφη κι εγώ είμαι το τέρας»! Βέβαια αν αυτή η εμπειρία κατακλύσει άμαθο κορμί, πιθανόν, ο παθών να ζαλιστεί μέχρι εκστάσεως κι ν’ απομείνει ενεός, με «άδειο» το κεφάλι. Αυτή η τόσο ανθρώπινη και δεδομένη εμπειρία όταν αξιοποιείται, γίνεται εφόδιο ζωής αιωνίου, γίνεται μαγιά που λύνει τα μάγια του κόσμου μας του ψεύτικου κι αλλοπαρμένου. Μπορεί να γλυτώσει τον θνητό από το καταθλιπτικό βάρος της καθημερινής πραγματικότητας, που, αν και δημιούργημα εγκεφαλικών διεργασιών, διεκδικεί θρασύτατα κύρος πραγματικής πραγματικότητας. Η κατάσταση αυτή της παρθενίας επιτρέπει στο Άγιο Αεράκι να πνεύσει στις καρδιές των φορέων της και να δώσει την απαραίτητη ώθηση στα ιστία του θνητού σαρκίου μετατρέποντάς το σε κιβωτό σωτηρίας. Κάπως έτσι αρχίζει η πορεία του χριστιανού που τελειωμό δεν έχει, που τέλος της είναι η πλήρης χριστοποίηση του πεπτωκότος, που τέλος της είναι η πλήρης χριστοποίηση όλων των απογόνων του Αδάμ κι όλης της κτίσης, άλογης και λογικής, που τέλος της είναι ο Χριστός, το Α και το Ω, ο Πρώτος και ο Έσχατος, ο Ων, ο Ην και ο Ερχόμενος. Το ρεφρέν του τραγουδιού των ΗΜΙΣΚΟΥΜΠΡΙΑ: «Τι κι αν είμαι ομορφάνδρας και υπέρλαμπρος αστέρας, αυτή είν’ η πεντάμορφη κι εγώ είμαι το τέρας» είναι ο ορισμός του έρωτα. Ο «αστέρας» γνωρίζει ότι είναι «ομορφάνδρας» και «υπέρλαμπρος αστέρας» αλλά παρόλα αυτά επιτρέπει σ’ ΑΥΤΗ να είναι η ΠΕΝΤΑΜΟΡΦΗ σε σημείο που να βλέπει τον εγνωσμένης αξίας ΕΑΥΤΟ του ως ΤΕΡΑΣ. Για να υπάρξουν αυξημένες πιθανότητες να συμβεί το πέταγμα του φτερωτού θεού πρέπει ο θνητός να επιτρέπει στον εαυτό του να ταπεινώνεται. Αν κάποιος είναι ορκισμένος λάτρης της αυτού μεγαλειότητος του ΕΑΥΤΟΥ του τότε δεν υπάρχει περίπτωση να επιτρέψει να του συμβεί η χημεία που αποδομεί τον ΕΑΥΤΟ και κάνει τον ΑΛΛΟ να φαντάζει πεντάμορφη, φωτεινή μορφή σε αντίθεση με τον πρώην υπέρλαμπρο εαυτό που πλέον μοιάζει με ΤΕΡΑΣ. Ο εγωισμός είναι το νερό το ξενέρωτο που σβήνει τη φλόγα του έρωτα.
Ο άνθρωπος είναι κατ’ εικόνα Θεού. Είναι εικόνα της Εικόνας του Θεού που είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Το ανθρώπινο κτιστό πρόσωπο όμως είναι μηδέν. Ένα ζωντανό μηδέν που δύναται να επιλέγει ανάμεσα στην ομορφιά και την ασχήμια, το Φως και το σκοτάδι. Δια της εκουσίου σταυρώσεως της ενδοσωματικής δια των αισθήσεων δήθεν ζωής, δια της εκουσίου νεκρώσεως κάθε τάχα μου προσωπικής του ζωής, δια της εκουσίου ταφής, δια της επανόδου εις το μηδέν, ο άνθρωπος αληθεύει διότι αναγνωρίζει την οντολογική του μηδαμινότητα, γίνεται ρεαλιστής, αναγνωρίζει ότι στον πυρήνα του είναι Ούτις, Κανένας, ότι έν οίδα ότι Ουδέν οίδα, ότι είναι μηδέν. Όντας μηδέν το ανθρώπινο πρόσωπο είναι χωρητικό του Χριστού. Όταν ο θνητός αληθεύει, όταν επιστρέφει στο καθαρό μηδέν, εκούσια νεκρώνοντας το δήθεν ον που φαντασιώνεται ότι είναι ο περσοναλιστής, τότε γίνεται δεκτικός της εν αυτώ αναστάσεως του Αναστάντος. Τότε ο Πατέρας ανασταίνει τον Αναστάντα εν τη καρδία του εκουσίως νεκρωθέντος και ταφέντος οντολογικά αληθεύοντος θνητού, του «Ούτις», και πλέον γίνεται πραγματικότητα ο λόγος του απ. Παύλου «δεν ζω εγώ, αλλά ζει εν εμοί Χριστός». Υπόσταση είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και γίνονται όσοι θνητοί καταδεχθούν να αγωνισθούν για να γίνουν σύμμορφοι Αυτού. Όσοι θνητοί έχουν το θάρρος να αρνηθούν τη νόθα ταπείνωση που «δεν ζητάει πολλά …» και επιμένουν να θυμούνται ότι πλάστηκαν για να γίνουν θεοί και τίποτα λιγότερο! Μέσα στη σκοτεινή σπηλιά, στη καρδιά του καθενός μας ποθεί να γεννηθεί, να αναστηθεί, ο Υιός και Λόγος του Θεού. Ο Ερχόμενος, αυτός που έρχεται συνεχώς νυν και αεί, είναι η μοναδική όντως Υπόσταση του κόσμου μας, όλων των κόσμων, κάθε θνητού που τολμά να πιστέψει σε αυτό το μέγα θαύμα. Αυτός μόνο έχει υποστατική αγάπη και όσοι αληθεύοντες «επιστρέφοντες εις το μηδέν γινόμεθα «ύλη», εξ ής ίδιον εις τον Θεόν ημών είναι να δημιουργή» (Αρχιμ. Σωφρόνιος ΟΨΟΜΕΘΑ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΚΑΘΩΣ ΕΣΤΙ, Essex Αγγλίας 1992, σελ. 196), Του κάνουν χώρο να γεννηθεί στην καρδιά τους και δύνανται εν απολύτω ειλικρινεία και ρεαλιστικότητι να ομολογούν απλά «ζει μέσα μου ο Χριστός». Τότε μπορούμε να μιλάμε για υποστατική αγάπη. Τότε μπορούμε να πούμε ότι ο άνθρωπος έχει υποστατική αγάπη, γιατί τότε εν τη καρδία του πιστού ο Πατήρ έχει αναστήσει τον Αναστάντα και Ταφέντα και Σταυρωθέντα, Κύριο ημών Ιησού Χριστό. | ||||||||||
148. 15/5/15
146. 7/3/15
130. 1/4/14
129. 1/4/14
123. 25/9/13
