Diébédo Francis Kéré: «Πώς να χτίσετε με πηλό ... και με την κοινότητα»

		Ο Ντιεντεμπό Φρανσίς Κερ ήξερε ακριβώς τι ήθελε να κάνει, όταν πήρε το πτυχίο του στην αρχιτεκτονική. Ήθελε να πάει στο σπίτι του στο Γκάντο στην Μπουρκίνα Φάσο, για να βοηθήσει τους δικούς του ανθρώπους στο χωριό να δρέψουν τα οφέλη της εκπαίδευσης του. Σε αυτή τη γοητευτική ομιλία, ο Κερ παρουσιάζει μερικές από τις όμορφες κατασκευές που βοήθησε να χτιστούν στο μικρό χωριό του με την συμετοχή της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένου ενός βραβευμένου δημοτικού σχολείου. Με τη γαλήνια και συνάμα συγκλονιστική περιγραφή του καταφέρνει να μας κάνει να νιώσουμε, όσο είναι εφικτό, τι σημαίνει να έχεις φύγει από ένα από τα φτωχότερα μέρη του κόσμου και να τα έχεις καταφέρει.   Ομιλία του Diébédo Francis Kéré (Ντιεντεμπό Φρανσίς Κερ) στο TED (Technology-Τεχνολογία, Entertainment-Ψυχαγωγία, Design-Σχεδίαση) με τίτλο: «Πώς να χτίσετε με πηλό ... και με την κοινότητα» Σεπτέμβριος 2013 Μετάφραση Evangelos Papanikolaou Επανεξέταση Chryssa Rapessi «... Θα ήθελα να σας δείξω πώς η αρχιτεκτονική έχει βοηθήσει να αλλάξει ο τρόπος ζωής στην κοινότητά μου και έχει ανοίξει ευκαιρίες στην ελπίδα. Είμαι από την Μπουρκίνα Φάσο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Μπουρκίνα Φάσο είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, ... Γεννήθηκα σε ένα μικρό χωριό που ονομάζεται Γκάντο. Στο Γκάντο, δεν είχε ηλεκτρικό, ούτε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, ούτε σχολείο. Αλλά ο πατέρας μου ήθελε να μάθω να διαβάζω και να γράφω. Γι' αυτό το λόγο, έπρεπε να αφήσω την οικογένειά μου όταν ήμουν επτά και να μείνω στην πόλη, πολύ μακριά από το χωριό μου, χωρίς επικοινωνία με την οικογένειά μου. ... Ήμουν τυχερός. Πήρα μια υποτροφία. Μπορούσα να πάω στη Γερμανία να σπουδάσω. Όταν γύρισα σπίτι στο Γκάντο να φέρω τα καλά νέα, οι άνθρωποί μου ήταν τρισευτυχισμένοι, αλλά όταν συνειδητοποίησαν ότι σκόπευα να χρησιμοποιήσω πηλό, σοκαρίστηκαν. Οι δικοί μου άνθρωποι πάντα έχτιζαν με πηλό, αλλά δεν βλέπουν καμία καινοτομία με τη λάσπη. ... Αυτό είναι το σχολείο, κτισμένο με την κοινότητα. Οι τοίχοι είναι εξ' ολοκλήρου κατασκευασμένοι από συμπιεσμένα τούβλα πηλού από το Γκάντο. ... Και για εμένα και την κοινότητά μου, αυτό το πρότζεκτ ήταν μια τεράστια επιτυχία. Άνοιξε ευκαιρίες ώστε να γίνουν και άλλα πρότζεκτ στο Γκάντο. Οπότε μπορούσα να κάνω πολλά πρότζεκτ, και εδώ είμαι και πρόκειται να μοιραστώ μαζί σας μόνο τρία από αυτά. ... Οι άνθρωποι μου μπορούν τώρα να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες τους για να κερδίζουν χρήματα για τους ίδιους. ...». Kéré designed a primary school for the village of Gando in Burkina Faso in 1999. With the help of residents of the village, construction was completed in 2001. The school’s walls are made from compressed clay, and the ceiling is made of corrugated metal on a steel truss to let air flow freely. The school has three classrooms, separated by shaded outdoor spaces. Photo: Erik-Jan Ouwerkerk Ολόκληρο το κείμενο των υπότιτλων: 0:11 Θα ήθελα να σας δείξω πώς η αρχιτεκτονική έχει βοηθήσει να αλλάξει ο τρόπος ζωής στην κοινότητά μου και έχει ανοίξει ευκαιρίες στην ελπίδα. 0:25 Είμαι από την Μπουρκίνα Φάσο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Μπουρκίνα Φάσο είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, αλλά πώς είναι να μεγαλώνεις σε ένα μέρος σαν αυτό; Είμαι ένα τέτοιο παράδειγμα. Γεννήθηκα σε ένα μικρό χωριό που ονομάζεται Γκάντο. Στο Γκάντο, δεν είχε ηλεκτρικό, ούτε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, ούτε σχολείο. Αλλά ο πατέρας μου ήθελε να μάθω να διαβάζω και να γράφω. Γι' αυτό το λόγο, έπρεπε να αφήσω την οικογένειά μου όταν ήμουν επτά και να μείνω στην πόλη, πολύ μακριά από το χωριό μου, χωρίς επικοινωνία με την οικογένειά μου. Σε αυτό το μέρος έκατσα, σε μια τάξη σαν αυτή, με περισσότερα από 150 άλλα παιδιά, και για έξι χρόνια. Εκείνο τον καιρό, μου συνέβη να πηγαίνω στο σχολείο για να συνειδητοποισώ ότι όλο και κάποιος συμμαθητής μου είχε πεθάνει. 1:36 Σήμερα, δεν έχουν αλλάξει πολλά. Ακόμα δεν έχει ηλεκτρικό στο χωριό μου. Άνθρωποι ακόμα πεθαίνουν στην Μπουρκίνα Φάσο, και η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό είναι ακόμα ένα σοβαρό πρόβλημα. 1:55 Είχα τύχη. Ήμουν τυχερός, γιατί αυτά είναι τα δεδομένα στη ζωή όταν μεγαλώνεις σ' ένα μέρος σαν αυτό. Αλλά ήμουν τυχερός. Πήρα μια υποτροφία. Μπορούσα να πάω στη Γερμανία να σπουδάσω. 2:14 Οπότε τώρα, υποτίθεται, δεν χρειάζεται να σας εξηγήσω πόσο μεγάλο προνόμιο είναι για εμένα να στέκομαι ενώπιον σας σήμερα. Από το Γκάντο, το χωριό μου στη Μπουρκίνα Φάσο, στο Βερολίνο στη Γερμανία για να γίνω αρχιτέκτονας είναι ένα μεγάλο, μεγάλο βήμα. Αλλά τι να κάνεις με ένα τέτοιο το προνόμιο; Από τότε που ήμουν φοιτητής, ήθελα να δημιουργήσω καλύτερες ευκαιρίες για τα άλλα παιδιά του Γκάντο. Ήθελα να χρησιμοποιήσω τις ικανότητές μου για να χτίσω ένα σχολείο. Μα πώς να το κάνεις αυτό όταν είσαι ακόμα φοιτητής και δεν έχεις λεφτά; Ω, ναι, άρχισα να κάνω σχέδια και ζήτησα χρήματα. Η συγκέντρωση κεφαλαίου δεν είναι εύκολο πράγμα. Ζήτησα ακόμα και από τον συμφοιτητή μου να ξοδεύει λιγότερα χρήματα για καφέδες και τσιγάρα, ώστε να χορηγήσει το σχολικό πρότζεκτ μου. Πραγματικό θαύμα, δύο χρόνια αργότερα, είχα καταφέρει να μαζέψω 50.000 δολάρια ΗΠΑ. 3:29 Όταν γύρισα σπίτι στο Γκάντο να φέρω τα καλά νέα, οι άνθρωποί μου ήταν τρισευτυχισμένοι, αλλά όταν συνειδητοποίησαν ότι σκόπευα να χρησιμοποιήσω πηλό, σοκαρίστηκαν. 3:45 «Ένα κτίριο από πηλό δεν μπορεί να αντέξει την εποχή των βροχών, και ο Φράνσις θέλει να τον χρησιμοποιήσει για να χτίσει ένα σχολείο. Αυτός είναι ο λόγος που ξόδεψε τόσο χρόνο στην Ευρώπη να σπουδάσει αντί να δουλεύει στα χωράφια μαζί μας;» A look inside one of the primary school’s three classrooms. After Gando’s school was built, two neighboring villages were inspired to build their own schools. Photo: Erik-Jan Ouwerkerk 4:03 Οι δικοί μου άνθρωποι πάντα έχτιζαν με πηλό, αλλά δεν βλέπουν καμία καινοτομία με τη λάσπη. Οπότε έπρεπε να τους πείσω όλους. Άρχισα να μιλάω με την κοινότητα, και μπορούσα να τους πείσω όλους, και μπορούσαμε να αρχίσουμε να δουλεύουμε. Και οι γυναίκες και οι άντρες, όλοι από το χωριό ήταν μέρος της κατασκευαστικής διαδικασίας. Μου επιτράπηκε να χρησιμοποιήσω ακόμα και κάποιες παραδοσιακές τεχνικές. Οπότε, το πάτωμα από πηλό για παράδειγμα, οι νέοι άντρες έρχονται και στέκονται έτσι, χτυπώντας, για ώρες και ώρες, και ύστερα έρχονται οι μητέρες τους, και χτυπάνε σε αυτή την θέση, για ώρες, ρίχνοντας νερό και χτυπώντας. Και ύστερα έρχονται οι λουστραδόροι. Αρχίζουν να το λουστράρουν με πέτρες για ώρες. Και ύστερα έχεις αυτό το αποτέλεσμα, πολύ φίνο, σαν πισινός μωρού. (Γέλια) Δεν είναι επεξεργασμένη η φωτογραφία. (Γέλια) Αυτό είναι το σχολείο, κτισμένο με την κοινότητα. Οι τοίχοι είναι εξ' ολοκλήρου κατασκευασμένοι από συμπιεσμένα τούβλα πηλού από το Γκάντο. Η κατασκευή της στέγης έγινε με φθηνές ράβδους χάλυβα, συνήθως καλύπτονται μέσα στο τσιμέντο. Και στην αίθουσα, το ταβάνι έγινε από αυτά τα δύο μαζί. 5:37 Σε αυτό το σχολείο, υπήρχε μια απλή ιδέα: να δημιουργήσουμε άνεση στην τάξη. Μην ξεχνάτε, μπορεί να φτάσει τους 45 ºC στην Μπουρκίνα Φάσο, οπότε με απλό αερισμό, ήθελα να κάνω την τάξη καλή για διδασκαλία και μάθηση. Και αυτό είναι το πρότζεκτ σήμερα, 12 χρονών, ακόμα στην καλύτερη κατάσταση. Και τα παιδιά, το αγαπούν. 6:08 Και για εμένα και την κοινότητά μου, αυτό το πρότζεκτ ήταν μια τεράστια επιτυχία. Άνοιξε ευκαιρίες ώστε να γίνουν και άλλα πρότζεκτ στο Γκάντο. Οπότε μπορούσα να κάνω πολλά πρότζεκτ, και εδώ είμαι και πρόκειται να μοιραστώ μαζί σας μόνο τρία από αυτά. By 2007, more than 280 students from Gando and its surrounding villages had enrolled at the primary school, and the community realized that it needed more room. Once again, the community contributed to building an extension, working with their hands to created the colorful windows and vaulted ceiling. The building was completed in 2008. Photo: Erik-Jan Ouwerkerk 6:28 Το πρώτο είναι φυσικά η επέκταση του σχολείου. Πώς εξηγείς τον σχεδιασμό και την μηχανική σε ανθρώπους που δεν είναι ικανοί να διαβάσουν και να γράψουν; Άρχισα να χτίζω ένα πρωτότυπο κάπως έτσι. Η καινοτομία ήταν να χτίσουμε έναν πήλινο θόλο. Οπότε τότε, πήδηξα στην κορυφή κάπως έτσι, με την ομάδα μου, και λειτούργησε. Η κοινότητα κοιτάζει. Ακόμα λειτουργεί. Οπότε μπορούμε να χτίσουμε. (Γέλια) Και συνεχίσαμε να χτίζουμε, και αυτό είναι το αποτέλεσμα. Τα παιδιά είναι χαρούμενα, και το αγαπούν. Η κοινότητα είναι πολύ περήφανη. Τα καταφέραμε. Και ακόμα και τα ζώα μας, όπως αυτοί οι γάιδαροι, αγαπούν τα κτίρια μας. (Γέλια) 7:17 Το επόμενο πρότζεκτ είναι η βιβλιοθήκη στο Γκάντο. Και δείτε τώρα, προσπαθούμε να εισαγάγουμε διαφορετικές ιδέες στα κτίρια μας, αλλά συνήθως δεν έχουμε αρκετά υλικά. Κάτι που έχουμε στο Γκάντο είναι πήλινα. Θέλαμε να τα χρησιμοποίησουμε για να δημιουργήσουμε ανοίγματα. Οπότε, τα φέραμε, όπως μπορείτε να δείτε στο εργοτάξιο. Αρχίσαμε να τα κόβουμε, και μετά τα τοποθετήσαμε στην κορυφή της στέγης πριν ρίξουμε τσιμέντο, και έχουμε αυτά τα αποτελέσματα. Τα ανοίγματα βγάζουν έξω τον ζεστό αέρα και βάζουν το φως μέσα. Πολύ απλό. 7:59 Το πιο πρόσφατο πρότζεκτ μου στο Γκάντο είναι ένα γυμνάσιο. Θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας αυτό. Η καινοτομία σε αυτό το πρότζεκτ είναι να ρίχνεις τη λάσπη όπως θα έριχνες το τσιμέντο. Πώς ρίχνεις τη λάσπη; Αρχίσαμε να φτιάχνουμε πολλά γουδιά, όπως μπορείτε να δείτε, και όταν όλα είναι έτοιμα, όταν ξέρεις ποια είναι η καλύτερη συνταγή και η καλύτερη φόρμα, αρχίζεις να δουλεύεις με την κοινότητα. Και μερικές φορές μπορώ να φύγω. Θα το κάνουν μόνοι τους. Έτσι ήρθα να σας μιλήσω. A group of children takes a break under a mango tree outside the Gando school extension. Photo: Erik-Jan Ouwerkerk 8:34 Ένας άλλος παράγοντας στο Γκάντο είναι η βροχή. Όταν έρχονται οι βροχές, βιαζόμαστε να προστατεύσουμε τον εύθραυστο τοίχο μας από τη βροχή. Μην μπερδευτείτε με τον Κρίστο και τον Ζαν-Κλοντ. Απλά έτσι προστατεύουμε τους τοίχους μας. (Γέλια) Η βροχή στην Μπουρκίνα έρχεται πολύ γρήγορα, και μετά έχεις πλημμύρες παντού στη χώρα. Αλλά για εμάς η βροχή είναι καλή. Φέρνει άμμο και χαλίκι στο ποτάμι που τα χρειαζόμαστε για να χτίσουμε. Απλά περιμένουμε τη βροχή να φύγει. Παίρνουμε την άμμο, την ανακατεύουμε με τον πηλό, και συνεχίζουμε να χτίζουμε. Αυτό είναι. 9:19 Το πρότζεκτ του Γκάντο ήταν πάντα συνδεδεμένο με την εκπαίδευση των ανθρώπων γιατί απλά ήθελα, μια μέρα όταν πέσω κάτω και πεθάνω, τουλάχιστον ένα άτομο από το Γκάντο να συνεχίσει να κάνει αυτή τη δουλειά. Αλλά θα εκπλαγείτε. Είμαι ακόμα ζωντανός. (Γέλια) 9:39 Οι άνθρωποι μου μπορούν τώρα να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες τους για να κερδίζουν χρήματα για τους ίδιους. Συνήθως, ένας νέος άνθρωπος από το Γκάντο για να κερδίζει λεφτά πρέπει να φύγει από την επαρχία στην πόλη, και καμιά φορά να αφήσει και τη χώρα και κάποιοι δεν γυρίζουν πίσω, κάνοντας την κοινότητα πιο αδύναμη. Αλλά τώρα μπορούν να ζήσουν στη χώρα και να δουλεύουν σε διαφορετικά εργοτάξια και να κερδίζουν λεφτά για να ταϊζουν την οικογένειά τους. Υπάρχει καινούργια ποιότητα σ' αυτήν τη δουλειά. Here, a new project: When a large section of Ouagadougou, Burkina Faso, was washed away in a flood — a section where Christoph Schlingensief had been planning to build an “Opera House for Africa” — Kéré dreamed up the idea for “Opera Village,” a way to help the people who lived there rebuild. The site, which is under construction now, will contain a theater, an arts school and many guest houses. This is a look at the new health clinic on the site. Photo: Francis Kéré 10:15 Ναι, το ξέρετε. Έχω κερδίσει πολλά βραβεία από αυτήν τη δουλειά. Σίγουρα αυτό άνοιξε ευκαιρίες. Έγινα ο εαυτός μου τώρα. Αλλά ο λόγος που το κάνω αυτό είναι η κοινότητα μου. 10:36 Όταν ήμουν παιδί, πήγαινα σχολείο, επέστρεφα στο Γκάντο σε όλες τις διακοπές. Στο τέλος κάθε διακοπών, έπρεπε να πω αντίο στην κοινότητα, πηγαίνοντας από μία περίβολο στην άλλη. Όλες οι γυναίκες στο Γκάντο άνοιγαν τα ρούχα τους έτσι και μου έδιναν το τελευταίο τους σεντ. Στην κουλτούρα μου, αυτό είναι σύμβολο μεγάλης στοργής. Σαν εφτάχρονο αγόρι, εντυπωσιάστηκα. Ρώτησα τη μητέρα μου μια μέρα, «Γιατί όλες αυτές οι γυναίκες με αγαπούν τόσο πολύ;» (Γέλια) Απλώς απάντησε, «Συνεισφέρουν στην πληρωμή των διδάκτρων σου ελπίζοντας πώς θα γίνεις πετυχημένος και μια μέρα θα επιστρέψεις και θα βοηθήσεις να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής της κοινότητας». Ελπίζω τώρα πως κατάφερα να κάνω περήφανη την κοινότητά μου μέσα από αυτήν τη δουλειά, και ελπίζω πως κατάφερα να σας αποδείξω τη δύναμη της κοινότητας, και να σας δείξω πως η αρχιτεκτονική μπορεί να εμπνεύσει τις κοινότητες να διαμορφώσουν το δικό τους μέλλον. 11:57 Ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Πηγή: http://www.ted.com Here, a look at the beautiful façade of the health clinic at Opera Village in Laongo, Burkina Faso. Photo: Francis Kéré http://www.kere-architecture.com/ https://www.facebook.com/KereArchitecture