Ομιλία για τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Α' ΕΛΜΕ Πέλλας στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Έδεσσας, στις 11.00 π.μ.
Αντιγράφω από ανάρτηση στο Διαδίκτυο του μαθηματικού Στέλιου Μαρίνη: «Αμφιθέατρο Παλαιού Χημείου. Στη έδρα ο καθηγητής Νανόπουλος δίνει διάλεξη ... μα η ματιά μου ... έχει καρφωθεί στο σύνθημα ... που είναι γραμμένο στο τοίχο με μαύρη μπογιά: »ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ! »Αρχικά εξοργίζεσαι με το βέβηλο χέρι, μα γρήγορα συνειδητοποιείς πως είναι η αλήθεια του συνθήματος που σε πληγώνει. Όταν, φοιτητής ακόμα, παρέδιδες ιδιαίτερα μαθήματα, οι ερωτικότερες ώρες τότε, οι μεγαλύτερες φιλίες τότε ... τώρα ... στην αίθουσα ... το πήρες απόφαση, τέρμα οι ρομαντισμοί για ερωτική διαδικασία της μάθησης κι άλλα τέτοια γραφικά. Εδώ δεν εκπαιδεύεις, προπονείς, δε διδάσκεις, προετοιμάζεις, ο μαθητής πρέπει να πετύχει. Να πετύχει... »Το σύνθημα είναι ακόμη εκεί και σε πονάει και επαναστατείς, (μέσα σου μόνο, έχεις πια τα κότσια να επαναστατείς) επαναστατείς όταν σκέφτεσαι ότι οι νέοι που έχεις κάθε μέρα απέναντί σου βιάζουν τη φύση, την καρδιά και το μυαλό τους κι εσύ υπηρετείς την προσπάθεια να συντριβεί κάθε αντίσταση στο βιασμό αυτό. ... »Το σύνθημα μένει εκεί και σου θυμίζει ότι υπήρχαν στιγμές που τα δυο αυτά -ο έρωτας και το μάθημα- ήσαν ένα. ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ, ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ! “Τα ‘χω κάνει μαζί, ταυτόχρονα”, φωνάζεις μέσα σου, μα πιο πολύ ντρέπεσαι, σαν τον πρώην καλόγερο που αφού έζησε τη μέθεξη, τον θείο έρωτα, δε βάσταξε το ασκητηλίκι και γύρισε στον κόσμο με κομμένα τα φτερά. Ζούσε σαν όλους τους άλλους πλέον, ... όμως υπήρχε μια διαφορά, αυτός ήξερε πώς είναι να ζεις αλλιώτικα» (Στέλιος Μαρίνης). Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα ο Σωκράτης ισχυρίζεται ότι δεν ξέρει να πει τίποτα για τον Έρωτα. Η ιέρεια Διοτίμα όμως του ανέθεσε να μεταφέρει ότι ο έρωτας είναι ένας δαίμονας, που μεσολαβεί μεταξύ των θνητών και των αθανάτων: «Όταν γεννήθηκε η Αφροδίτη, έτρωγαν οι θεοί, και μαζί τους κι ο Πόρος. Αφού δείπνησαν, έφτασε η Πενία, για να ζητιανέψει ... Ο Πόρος μεθυσμένος ... είχε αποκοιμηθεί. Η Πενία η άπορη, σκέφτηκε να κάνει παιδί με τον Πόρο ... και γέννησε τον Έρωτα. Επειδή γεννήθηκε στα γενέθλια της ωραίας Αφροδίτης ο Έρωτας έγινε ακόλουθος και υπηρέτης της και συγχρόνως είναι από τη φύση του εραστής του ωραίου. Όντας γιος τους Πόρου και της Πενίας, ο Έρωτας είναι πάντοτε πένης, ... . Από τον πατέρα του πάλι, είναι ανδρείος και ριψοκίνδυνος και ορμητικός, δεινός κυνηγός, μηχανευόμενος συνεχώς κάτι, παθιασμένος για γνώση και επινοητικός, δεινός γητευτής που κυνηγάει τα ωραία και τα καλά. Και ούτε αθάνατος είναι, ούτε θνητός• ... ούτε φτωχός ούτε πλούσιος και βρίσκεται ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια» [1] . «Ο Πλούταρχος [45-120 μ.Χ.] γράφει στον Ερωτικό (761): “Ο έρωτας μαθαίνει και στις γυναίκες να αψηφούν το θάνατο. Αν μπορούμε να βγάλουμε κάποιο δίδαγμα από τις ιστορίες του μύθου, οι μύθοι ... δείχνουν πως ο Έρωτας είναι ο μόνος θεός από τον οποίο ο Άδης δέχεται διαταγές. Λυπάται τους εραστές και μόνο γι’ αυτούς παύει να είναι αλύγιστος και ανήλεος. ... Οι μύθοι δε λένε ψέματα, αλλά, σαν από θεία τύχη, συναντάν την αλήθεια, όταν λένε πως οι ερωτευμένοι από το βασίλειο του Άδη ανεβαίνουν στο φως της ημέρας”» [2] . Στ’ ακρογιάλια του Αιγαίου, κάτω από τον γαλανό, φωτεινό ουρανό συντελέστηκε ένα θαύμα καλό κι ωφέλιμο για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αναδύθηκε ο πρώτος οικουμενικός, παγκόσμιος πολιτισμός. Στις παραλίες του Αιγαίου οι θνητοί εστίασαν στον έρωτα και αυξήθηκε το ποσοστό αυτών που είχαν τσαγανό (τσαγανό ο κάβουρας), δημιουργήθηκε φυλή όχι υπηκόων αλλά πολιτών. Βρέθηκε η μέθοδος που μετατρέπει τον λαό σε πολίτες, την λα, την πέτρα, σε φως, που μεταλλάσσει το φίδι από πίθηκο σε αετό και η χώρα ονομάστηκε ΕΛ-ΛΑΣ φως και πέτρα. Η Βίβλος του Ελληνισμού είναι ο Όμηρος. «Όπως θα πει ο Ηράκλειτος, ένας ρήτορας της εποχής του αυτοκράτορα Οκταβιανού Αύγουστου (27 π.Χ. με 14 μ.Χ.): “Από την πιο τρυφερή του ηλικία, το παιδί θα δεχτεί τον Όμηρο για τροφό. ... Μεγαλώνουμε και ο Όμηρος είναι πάντα δίπλα μας. ... Ποτέ, ούτε ως τα γερατειά, δε θα νοιώσουμε για τον Όμηρο έστω και τον πιο ελάχιστο κόρο. Μόλις τελειώνουμε το ξαναδιάβασμα του, φλεγόμαστε από την ανυπομονησία να τον ξαναρχίσουμε. ... Η συναναστροφή με τον Όμηρο, δεν τελειώνει παρά με τη ζωή”. ... Ο Όμηρος υπήρξε, “ο ιδρυτής της Ελλάδας”, όπως το αναγνωρίζει και ο Πλάτων στην Πολιτεία (606 Ε)» [3] . Ο Όμηρος, ο τυφλός ποιητής που δεν ενδιαφερόταν για τις γκρίζες ειδήσεις της καθημερινότητας αλλά για το μύθο που μυεί στο φως του ουρανού, μυθοποιός, μυθοπλάστης, έχτισε τα έπη του πάνω στον έρωτα της ωραίας Ελένης. Πατήρ πάντων ο έρωτας. Τόσο πολύ αγαπούσε τον Όμηρο ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος που ... Τί βρήκε να πει για να τον παινέψει; Τον είπε λακωνικότατο! «Το λακωνίζειν δεν είναι αυτό που νομίζεις, να γράφεις δηλαδή λίγες λεξούλες, αλλά να γράφεις λίγες για πολλά. Γι’ αυτό θεωρώ ολιγολογότατο τον Όμηρο» [4] . Μάλιστα! Μπορεί ο Όμηρος να έχει γράψει 27.803 στίχους αλλά μιλάει για πολύ περισσότερα, άρα είναι λακωνικότατος! Όμηρος σημαίνει Συνάντηση, «Ωμήρησε δέ μοι παρ᾽ εταίρων άγγελος ωκύς» (Οδ. 16,468) «Με συνάντησε εκ μέρους φίλων γρήγορος αγγελιοφόρος». Η Ελλάδα σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της ήταν τόπος συνάντησης, τρόπος συνάντησης. Τόπος φιλόξενος που ήξερε να εκμεταλλεύεται ότι καλό έφερνε κάθε ξένος. Από τη μέθοδο εκείνη της συνάντησης προέκυψε ο οικουμενικός, ο παγκόσμιος, ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική παιδεία ήταν η μέθοδος αναπαραγωγής του πανανθρώπινου εκείνου πολιτισμού. Σήμερα τιμάμε τους Τρεις Ιεράρχες, προστάτες της Ελληνικής Παιδείας για να θυμόμαστε ότι βασικό αίτημα και εργαλείο της ήταν ο έρωτας. Δυο Καππαδόκες, Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος, κι ένας Σύρος από την Αντιόχεια, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ορίσθηκε να τιμώνται ως προστάτες της ελληνικής παιδείας! Τρεις πολίτες της Pax Romana, αγνώστου φυλετικής καταγωγής, πασίγνωστης όμως ταυτότητας, Έλληνες στο πολιτισμό, στη παιδεία και στην άποψη τους για τον έρωτα. «Για τον ερωτευμένο, γι’ αυτόν που τον κατακαίει ο πόθος, όλη του η ζωή είναι σαν μια ημέρα» [5] τονίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «γιατί είναι εύκολο να κοπιάζεις λόγω έρωτα» [6] . Κι ο Μέγας Βασίλειος ομολογεί: «Οι ερωτευμένοι παρηγορούνται να βλέπουν την εικόνα του αγαπημένου τους προσώπου. Επειδή μου δημιουργήθηκε μια διάθεση ερωτική για τη ψυχή σου θεώρησα την παρουσία των αδελφών μας ως εικόνα σου και απήλαυσα το ποθούμενο» [7] . «Αν ήταν ασφαλής η τέχνη του Δαίδαλου θα ερχόμουν κοντά σου φτιάχνοντας φτερά σαν τον Ίκαρο. ... όμως ... σου στέλνω επιστολή για να σου δείξω τη φιλία μου μια και τα λόγια φανερώνουν τον έρωτα της ψυχής» [8] . Αλλά ας δώσουμε το λόγο στον τρίτο της παρέας, στον Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Λίγο πριν πεθάνει έγραφε από την εξορία του: «Ο θάνατος, κι ότι άλλο πάθω, είναι για μένα κέρδος, γιατί θα το έχω πάθει από τον έρωτα μου για σας» [9] . Και σε επιστολές του: Προς Φιρμίνο, «Η αγάπη σου μας έκανε σφοδρούς εραστές σου γιατί εξ αρχής σφοδρό και μανικό μας έδειξες έρωτα» [10] . Προς Μόντιο: «Κάθε μέρα αισθανόμαστε, αν και μακριά σου, τον θερμό σου έρωτα για μας» [11] . Προς Ησύχιο: «Έχοντας τέτοιο σφοδρό έρωτα για μας (δεν είναι δυνατόν ο ερώμενος να μην καταλάβει τον σφοδρό εραστή) πώς άντεξες να μην μας γράψεις και με σιωπή να κατέχεις τον έρωτα;» [12] . «Επιθυμούσα χωρίς να σου γράψω να πάρω επιστολή από σένα, ως εραστής σφοδρότατος, αλλά ... σου γράφουμε πρώτοι δείχνοντας τον θερμό έρωτα μας για σένα. ... Γιατί τίποτε δεν προξενεί τόσο μεγάλη ηδονή στη ψυχή όσο το να αγαπά και ν’ αγαπιέται γνήσια» [13] . «Ο απ. Παύλος, όλα τα έκαμνε μόνο και μόνο για να παραμυθιάσει τον έρωτα του για τον Χριστό, ο οποίος τόσο τον είχε κυριεύσει που δεν τον ένοιαζε αν θα είναι στη Βασιλεία των Ουρανών ή στη Κόλαση» [21] . «Όσοι αγαπούν έχουν συνήθεια να φανερώνουν τον έρωτα τους και να διηγούνται συνεχώς τον υπερβολικό τους πόθο» [22] . «Του Παύλου ζηλέψτε τον έρωτα … ο ερών τέτοιο έρωτα ας καλλωπίζεται από τον πόθο και μύριους ας κάμνει συνεραστές» [23] . «Σας μιλάω για τον έρωτα που έχω γι’ αυτόν για να σας κάνω κοινωνούς. Οι ερώντες πνευματικό έρωτα ποτέ να μην σταματάνε να τον ομολογούν για να ωφελούν και τον εαυτό τους και όσους τους ακούνε. Αυτός ο έρωτας είναι ευφροσύνη ψυχής και φέρνει πολύ ειρήνη στους ερώντες» [24] . «Όποιος έχει ερωτευτεί άγιο, κι αν είναι αισχρός ο ίδιος του, αν επιμείνει στον έρωτα του αγίου, γρήγορα θα γίνει σαν τον ερώμενο κι έτσι ο εραστής θα αποκτήσει τον Θεό. ... Γίνετε κοινωνεί του έρωτα μου, κι ας αγαπήσουμε υπερβολικά αυτόν τον άγιο. Γιατί αν αυτός ο έρωτας μπει μέσα στη ψυχή μας θα ανάψει λαμπρό πυρ ...» [14] . «Ο Θεός έχει σφοδρό έρωτα προς εμάς, ερών, σφόδρα ερών, έρωτα αμήχανο, έρωτα απαθή, θερμότατο, ακατάλυτο, που δεν μπορεί να σβήσει» [15] . «Συνήθεια των ερωτευμένων είναι να μην σιωπούν για τον έρωτα τους. ... Η φύση της αγάπη είναι θερμή και δεν ανέχεται τη σιωπή ... ο Δαβίδ ... επειδή δεν καταφέρνει να περιγράψει με λόγια τον έρωτα του ψάχνει για παραδείγματα, για να μας κάνει κοινωνούς του έρωτα του. Ας τον ακούσουμε λοιπόν κι ας διδαχθούμε έτσι τον έρωτα» [16] . «Δεν υπάρχει τίποτα που να μην το νικά ο πόθος. Και όταν πρόκειται για τον πόθο προς τον Θεό, αυτός είναι υψηλότερος από όλα, ... όλα τα περιγελά και ... δεν βλέπει ούτε τον ουρανό, ούτε τη γη, ούτε τη θάλασσα, αλλά είναι προσηλωμένος στο κάλλος .... Ούτε τα λυπηρά αυτής της ζωής μπορούν να τον ρίξουν, ούτε τα ωφέλημα και ευχάριστα να τον ανεβάσουν. Ας ερωτευτούμε αυτό τον έρωτα, ... Γιατί έτσι θα απαλλαγούμε από τις ταλαιπωρίες και αυτού του βίου και του μέλλοντα αιώνα. Ούτε η απαλλαγή από τη κόλαση, ούτε της βασιλείας η απόλαυση, αξίζει μπροστά στο να έχει κανείς εραστή και ερωμένο τον Χριστό» [17] . Ή στραβός είν’ ο γιαλός, ή στραβά αρμενίζουμε ... δεν ακούγεται πια η λέξη έρωτας στα σχολεία ή τους ναούς. Και δεν έχει αλλάξει μόνο ο τρόπος που μιλάμε ... μάλλον που δεν μιλάμε για τον έρωτα! Έχουν αλλάξει πολλά. Ερμηνεύοντας ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος (344-407) τον ευαγγελιστή Λουκά, στην περίπτωση της πόρνης που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού στο σπίτι του Σίμωνα του φαρισαίου βάζει τον Χριστό να λέει στον Σίμωνα: «Δεν με φίλησες, δεν προσάρμοσες τα χείλη σου στα χείλη μου! ...» [18] . Το φιλί στο στόμα, δηλαδή, ήταν ο αυτονόητος φιλικός χαιρετισμός των προγόνων μας, τουλάχιστον μέχρι το 400 μ.Χ.! Η κατάθλιψη, η απογοήτευση σκοτώνει το ανθρώπινο πνεύμα, την ανθρώπινη ενέργεια που είναι απαραίτητη για να μπορέσει να ενεργήσει το Άγιο Πνεύμα, ο θεϊκός Έρωτας [19] . Στις παραλίες του Αιγαίου ο λαός έμαθε τον τρόπο από πέτρα, από εργαλείο, να γίνεται φως, έμαθε τη μέθοδο που επιτρέπει στον άνθρωπο να είναι πάντα νέος, πάντα παιδί, να λούζεται μια παιδικότητα με κόπους και ιδρώτες ξανακερδισμένη, να μην απογοητεύεται, να μη χάνει τη γοητεία του. Νικήθηκε η κατάθλιψη και μπόρεσε η ντοπαμίνη να κυκλοφορεί, να πλημμυρίζει τον εγκέφαλο. Τα «κυβικά» της «μηχανής» αυξήθηκαν, το «πενηνταράκι» έγινε «πεντακοσάρα» και γοήτευσε την ανθρωπότητα. «Ο έρωτας ακόμη και τον άμουσο, τον αγροίκο, τον κάνει ποιητή» [20] τονίζει ο Ευρυπίδης κι ο Άινστάιν μας θυμίζει ότι «Ο έρωτας είναι καλύτερος δάσκαλος από το καθήκον». ΚΑΝΤΕ ΕΡΩΤΑ ΟΧΙ ΜΑΘΗΜΑ ... ΑΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ, το μεράκι, «η ομορφιά θα μας σώσει», που έλεγε κι ο Ντοστογιέφσκι, η ρύθμιση, η αρμονία, η ομορφιά, το πέταγμα που προκαλεί το χτυποκάρδι του έρωτα, η έμπνευση ... δι’ ευχών των αγίων Τριών Ιεραρχών. Αμήν. [1] Πλάτωνος, Συμπόσιον 203b-203e. [2] Robert Flacelière, Ο Έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα, εκδ. Παπαδήμα Αθήναι 1977, σ. 62-63. [3] Robert Flacelière, Ο Έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα, εκδ. Παπαδήμα Αθήναι 1977, σ. 8. [4] Γρηγ. Θεολόγου, Επιστολή 54, Ε.Π.Ε. τ. 7, σ. 106. [5] «Όντως ημέρα μία, βίος όλος ανθρώπου, τοις πόθω κάμνουσιν» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 2ος, Λόγος 26, σ. 154) [6] «ότι κούφον το κάμνειν έρωτι» (Γρηγ. Θεολ. Ε.Π.Ε. τομ. 2ος, Λόγος 26, σ. 156) [7] Μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 124 Θεοδώρω, Ε.Π.Ε. τ. 2, σ. 374. [8] Μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 359 Βασίλειος Λιβανίω. [9] Ομιλία προ της Εξορίας, γ’, PG 52, σ. 430,35-40. [10] Επιστολή 80 Φιρμίνω, PG 52, σ. 651,8-13. [11] Επιστολή 171 Μοντίω, PG 52, σ. 710,25-26. [12] Επιστολή 198 Ησυχίω, PG 52, σ. 722,23-26. [13] Επιστολή 223 Ησυχίω, PG 52, σ. 734,45-735,6. [14] Εις το αποστολικόν ρητόν, «Όφελον ανείχεσθέ μου μικρόν τη αφροσύνη», PG 51, σ. 302.32-303,10. [15] Προς τους σκανδαλιζομένους επί ταις παρανομίαις ταις γινομέναις και τη του λαού και πολλών ιερέων διώξει και διαστροφή και περί της του Θεού προνοίας και περί ακαταλήπτου, κεφ. στ’, PG 52, σ. 488, 42-48. [16] Ερμηνεία εις τον 41ον Ψαλμόν, γ’, PG 55, σ. 159,17-41. [17] «Ου γαρ έστιν, ουκ έστιν ουδέν, ό μη νικά πόθος· όταν δε και Θεού πόθος ή, πάντων εστίν υψηλότερος, ... Ερασθώμεν τοίνυν τούτον τον έρωτα (τούτου γαρ ίσον ουδέν) και δια τα παρόντα, και δια τα μέλλοντα· μάλλον δε προ τούτων, δι’ αυτήν την του έρωτος φύσιν· ... μείζον το τον Χριστόν ερώμενον έχειν ομού και εραστήν» (Ερμηνεία εις την Προς Ρωμαίους επιστολήν, PG 60, σ. 474,12-36). [18] «Φίλημά μοι ουκ έδωκας σύ, τα χείλη τα σά τοις εμοίς χείλεσι προσαρμόσαι ου κατηξίωσας, αύτη δέ, αφ᾽ ου εισήλθεν, ου διέλειπε καταφιλούσά μου τους πόδας» (Εις τον Φαρισαίον, και εις την Πόρνην, PG 61, σ. 732,38-41). [19] «Η κατάθλιψη είναι ο δήμιος που σκοτώνει την ανθρώπινη ενέργεια, απαραίτητη για την υποδοχή του Αγίου Πνεύματος μέσα στη καρδιά. ‘Ενας καταθλιμμένος άνθρωπος χάνει την δυνατότητα να προσεύχεται και είναι νεκρός όσον αφορά τους πνευματικούς αγώνες» (Ο Στάρετς Ζαχαρίας (1850-1936), έκδ. Ι.Μετοχ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Ορμήλια Χαλκιδικής 1982, σ. 149). [20] «Ποιητήν δ’ άρα Έρως διδάσκει, καν άμουσος ή το πρίν» ( Ευρυπίδη, Αποφθέγματα 663,1-2). [21] Προς Δημήτριον μονάζοντα, Περί Κατανύξεως, Λόγος Α’, PG 47, σ. 405,43-51. [22] Προς Δημήτριον μονάζοντα, Περί Κατανύξεως, Λόγος Α’, PG 47, σ. 406,16-31. [23] Αναγνωσθείσης περικοπής, «Σαύλος δε έτι εμπνέων απειλής και φόνου», PG 51, σ. 118,19-25. [24] Εις το αποστολικόν ρητόν, «Όφελον ανείχεσθέ μου μικρόν τη αφροσύνη», α’, PG 51, σ. 304,12-25. | |||
30/1/17
17/1/17
Geoff Mulgan: «Εισαγωγή στα Studio School»
Κάποια παιδιά μαθαίνουν ακούγοντας, κάποια αλλά μαθαίνουν κάνοντας. Ο Τζεφ Μιούλγκαν κάνει μια εισαγωγή στα Στούντιο Σχολεία, ένα νέο είδος σχολείων στη Μεγάλη Βρετανία, στα οποία μαθητές οργανωμένοι σε μικρές ομάδες μαθαίνουν κάνοντας πρακτικές εργασίες της πραγματικής ζωής. Σύμφωνα με τον χάρτη του Ιστότοπου των Studio School, υπάρχουν ήδη 24 Studio School, στη Μεγάλη Βρετανία, και πρόκειται να ιδρυθούν άλλα τρία.
Μετάφραση Dimitris Maleas Επανεξέταση LLUKA BULLARI 0:11 Θα σας μιλήσω σήμερα για μια ιδέα. Μια ιδέα για ένα νέο είδος σχολείου, που κάπως αλλάζει τα στερεότυπα για το τι είναι ένα σχολείο και πως λειτουργεί. Και πιθανό, σύντομα να δείτε, ένα τέτοιο σχολείο σε κάποια κοντινή γειτονιά σας Πρόκειται για μια ιδέα που γεννήθηκε σε έναν οργανισμό που ονομάζεται Ίδρυμα Νεότητας, και ο οποίος για πολλές δεκαετίες, παρουσίασε πολλές καινοτομίες στην εκπαίδευση, όπως το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, τα ολοήμερα σχολεία, τα σχολεία για κοινωνικούς επιχειρηματίες, τα θερινά πανεπιστήμια και το Σχολείο των Πάντων. 0:40 Πέντε χρόνια πριν αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε ποια θα ήταν η πιο σημαντική καινοτομία που έπρεπε να γίνει στα σχολεία στην Μεγάλη Βρετανία. Και καταλήξαμε ότι προτεραιότητα έπρεπε να δοθεί στην επίλυση δύο προβλημάτων: Το ένα ήταν ο μεγάλος αριθμός εφήβων που έβρισκαν το σχολείο βαρετό που απλά δεν τους άρεσε το σχολείο, που δεν μπορούσαν να βρουν σχέση μεταξύ των πραγμάτων που μαθαίνουν στο σχολείο και της μελλοντικής δουλειάς τους. Το δεύτερο ήταν οι εργοδότες που παραπονιόντουσαν ότι τα παιδιά που τελειώνουν το σχολείο δεν είναι έτοιμα για την αγορά εργασίας, δεν έχουν τη σωστή νοοτροπία και την εμπειρία που χρειάζεται. 1:06 Και έτσι τολμήσαμε να ρωτήσουμε: Τι είδους σχολείου θα ήθελαν οι έφηβοι προκειμένου να συμμετέχουν με λαχτάρα και όχι να το αποφεύγουν; Ύστερα από εκατοντάδες συνεντεύξεις με εφήβους, δασκάλους, γονείς με εργοδότες και σε διάφορα σχολεία από την Παραγουάη μέχρι την Αυστραλία, και λαμβάνοντας υπόψη ευρήματα ερευνών, που έδειχναν την σημασία αυτού που ονομάζουμε μη γνωσιακές ικανότητες --τις ικανότητες της προσαρμοστικότητας, της έμπνευσης -- οι οποίες είναι το ίδιο σημαντικές με τις γνωσιακές ικανότητες -- τις τυπικές ακαδημαϊκές ικανότητες -- καταλήξαμε σε μια απάντηση, μια απλή απάντηση την οποία αποκαλέσαμε Στούντιο Σχολείο. Και την ονομάσαμε Στούντιο Σχολείο για να πάμε στην αρχική ιδέα της Αναγέννησης. όπου η εργασία και η μάθηση είναι ενοποιημένες. Δουλεύεις μαθαίνοντας, και μαθαίνεις δουλεύοντας. Ο σχεδιασμός μας είχε τα εξής χαρακτηριστικά. 1:54 Πρώτα από όλα θέλαμε μικρά σχολεία -- της τάξης των 300-400 μαθητών -- από 14 έως 19 ετών, και το κυριότερο, το 80% των μαθημάτων να μην γίνεται σε αίθουσα διδασκαλίας, αλλά μέσω πρακτικών εργασιών δουλεύοντας σαν ομάδα σε μια εταιρία, σε ένα μην κερδοσκοπικό οργανισμό και αλλού. Κάθε μαθητής θα έχει έναν καθοδηγητή, όπως και δασκάλους, και θα υπάρχει ωράριο όπως σε έναν εργασιακό περιβάλλον σε μια εταιρία. Και όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια της δημόσιας εκπαίδευσης, θα χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους, αλλά θα λειτουργούν ανεξάρτητα. Και όλα αυτά δίχως επιπλέον κόστος, δίχως επιλογή, και επιτρέποντας τους μαθητές μια πιθανή πορεία προς το Πανεπιστήμιο ακόμα και αν κάποιοι από αυτούς θα ήθελαν να κάνουν την δικά τους επιχείρηση ή να ακολουθήσουν κάποια χειρωνακτική εργασία. Η βαθύτερη ιδέα ήταν ότι ένας μεγάλος αριθμός εφήβων μαθαίνει καλύτερα κάνοντας πράγματα, μαθαίνει καλύτερα μέσα σε ομάδες και μαθαίνει καλύτερα από πρακτικά, καθημερινά προβλήματα -- το εντελώς αντίθετο από αυτό που γίνεται στο συμβατικό σχολείο. 2:50 Φαινόταν καλή ιδέα, και έτσι προχωρήσαμε στο στάδιο του πρωτοτύπου. Το δοκιμάσαμε, πρώτα στο Λούτον -- το οποίο νομίζω ότι είναι γνωστό μόνο για το αεροδρόμιό του και στο Μπλάκπουλ -- διάσημο για τις παραλίες του και την χαλάρωση. Αυτό που βρήκαμε -- και να σημειωθεί ότι κάναμε αρκετά πράγματα λάθος και στη συνέχεια τα βελτιώσαμε -- ήταν ότι οι νέοι το αγάπησαν. Τους ενέπνευσε, τους φάνηκε πολύ πιο ενδιαφέρων από το κλασικό σχολείο. Και πιθανότατα το πιο σημαντικό, δύο χρόνια αργότερα, όταν έδωσαν εξετάσεις, οι μαθητές που μαθήτευσαν σε αυτά τα δοκιμαστικά πεδία και οι οποίοι ανήκαν στους πιο αδύναμους μαθητές μεταπήδησαν στους πιο κάλους -- Και μάλιστα, πολλοί βρέθηκαν στους κορυφαίους με βάση τα GCSE που είναι το βαθμολογικό σύστημα της Βρετανίας. 3:34 Έτσι δεν αποτέλεσε έκπληξη, ότι πολλοί άνθρωποι πίστεψαν ότι κάτι καινούριο βρήκαμε. Ο υπουργός Παιδείας στο Λονδίνο αυτοαποκαλέστηκε "μεγάλος υποστηρικτής" του εγχειρήματος. Και πολλές επιχειρήσεις βρήκαν ότι κάτι καλό είχαμε βρει στα πλαίσια της καλύτερης προετοιμασίας των παιδιών για την αγορά εργασίας. Και πράγματι, ο πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου ο οποίος είναι τώρα πρόεδρος της ένωσης των Σχολείων Στούντιο και βοηθάει όχι μόνο διαμέσου μεγάλων εταιριών, αλλά και μικρών επιχειρήσεων σε όλη την χώρα. 4:03 Ξεκινήσαμε με 2 σχολεία. Αυτή τη στιγμή έχουν αυξηθεί στα 10. Και του χρόνου περιμένουμε να αυξηθούν στα 35 σε όλη την Αγγλία, και άλλες 40 περιοχές θέλουν να ιδρύσουν τα δικά τους σχολεία -- μια ραγδαία αύξηση της αρχικής ιδέας. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός, ότι το όλο εγχείρημα προχώρησε χωρίς καμιά δημοσιότητα από τα ΜΜΕ. Προχώρησε δίχως σημαντικά χρηματικά κεφάλαια. Έγινε γνωστό από στόμα σε στόμα, μεταδόθηκε σαν ιός, μέσω των δασκάλων, των γονιών, των ανθρώπων που μετείχαν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Και επεκτάθηκε εξαιτίας της δύναμης μιας ιδέας --και έτσι μια ιδέα, μια πολύ απλή ιδέα για την αλλαγή της εκπαίδευσης για την υιοθέτηση μεθόδων που ήταν στο περιθώριο της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως η δουλειά σε ομάδες, η ανάθεση πρακτικών εργασιών, τοποθετήθηκε στην καρδιά της εκπαίδευσης και όχι στις παρυφές της. 4:55 Σήμερα υπάρχει ένα νέο σύνολο σχολείων που θα λειτουργήσουν αυτό το φθινόπωρο. Αυτό βρίσκεται στο Γιορκσαϊρ και ελπίζω ό ανεψιός μου να το παρακολουθήσει. Και αυτό εστιάζει στις δημιουργική βιομηχανία και τα ΜΜΕ. Κάποιων άλλων σχολείων η θεματική περιοχή είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας, άλλων ο τουρισμός, η μηχανική και πλήθος άλλων πεδίων. 5:14 Πιστεύουμε ότι κάτι βρήκαμε. Σίγουρα δεν είναι ολοκληρωμένο ακόμα, αλλά πιστεύουμε ότι είναι μια ιδέα που μπορεί να αλλάξει τις ζωές χιλιάδων και πιθανά εκατομμυρίων εφήβων οι οποίοι δεν βρίσκουν ενδιαφέρον το σχολείο, και οι οποίοι δεν μπορούν να εμπνευστούν από αυτό. Δεν μοιάζουν σε εσάς που μπορούν να κάθονται σε μια καρέκλα και να ακούνε επί ώρες διαλέξεις. Θέλουν να κάνουν πράγματα, να λερώσουν τα χέρια τους θέλουν εκπαίδευση για την πραγματική ζωή. Και η ελπίδα μου είναι ότι κάποιοι από εσάς στο κοινό πιθανό να μπορείτε να βοηθήσετε. 5:44 Νιώθουμε να είμαστε στην αρχή ενός ταξιδιού πειραματισμού και βελτίωσης για την μετατροπή της ιδέας του Σχολείου Στούντιο σε κάτι απτό, αλλά όχι σαν πανάκεια για κάθε παιδί, αλλά σαν μια λύση για πολλά παιδιά σε όλα τα μέρη του κόσμου. Και εύχομαι κάποιοι από εσάς να μας βοηθήσετε να το πετύχουμε. 6:02 Σας ευχαριστώ πολύ. Πηγή: http://www.ted.com | |||
7/1/17
Για τα Θεοφάνεια
Αν το νόημα των Χριστουγέννων είναι η πραγματικότητα, το ζωντανό, καρδιακό βίωμα της Γέννησης του θείου Βρέφους στη καρδιά του ανθρώπου, τότε το νόημα των Θεοφανείων είναι το διώξιμο των «καλικάντζαρων» ...
Μετά τη Βάπτιση Του ο Θεάνθρωπος, αναχώρησε από τον Ιορδάνη «πλήρης Πνεύματος Αγίου». Ο τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, ο Υιός και Λόγος του Θεού όταν έγινε τέλειος άνθρωπος, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας όταν καταδέχτηκε να γεννηθεί από την 16εξάχρονη Παρθένο Μαρία στο Σπήλαιο της Βηθλεέμ, καταδέχτηκε επιπλέον να έχει πνευματική πρόοδο ως προς την ανθρώπινη φύση του! Γράφει ο ευαγγελιστής Λουκάς για τον Ιησού, πριν γίνει δώδεκα ετών, ότι, «το δε Παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο Πνεύματι» (Λουκ. 2,40) και ο ίδιος Ευαγγελιστής τελειώνει τη διήγηση του για τη Βάπτιση του τριαντακονταετούς Ιησού με την πληρορφορία ότι, «Ιησούς δε πλήρης Πνεύματος Αγίου υπέστρεψεν από του Ιορδάνου και ήγετο εν τω Πνεύματι εις την έρημον» (Λουκ. 4,1). Αφού πέρασε από την έρημο, από τους πειρασμούς, όπου αποδείχθηκε ότι δεν έχει εξουσία πάνω του ο Πονηρός, άρχισε να δρα στη κοινωνία. Οι «καλικάντζαροι», υποτίθεται, βρίσκονται στο κέντρο της γης, πριονίζουν το «δένδρο της ζωής», τα Χριστούγεννα βγαίνουν στην επιφάνεια της γης και ο αγιασμός των Θεοφανείων τους διώχνει. Τα Φώτα βαπτίζονταν πολλοί χριστιανοί προς τιμήν της Βάπτισης του Χριστού. Από εκεί μας έμεινε το έθιμο να βουτάνε άνθρωποι στα αγιασμένα νερά. Βουτούσαν για να βαπτιστούν. Όταν πλέον ήταν όλοι βαπτισμένοι, νηπιοβαπτισμός γάρ, άρχισαν να βουτάνε απλώς σε ανάμνηση, για το έθιμο, και, για να έχει ενδιαφέρον, άντε ποιός θα βρει, ποιός θα πιάσει πρώτος το σταυρό. Όσο ήταν κανείς κατηχούμενος αγωνιζόταν εναντίον των παθών, περνούσε την κάθαρση και όταν είχε αποκτήσει αρκετή πείρα σε αυτόν τον αγώνα, τον προέτρεπαν να βαπτιστεί. Κατήχηση κυρίως η άσκηση, η πρόοδος στον κατά των παθών αγώνα. Δεν τους βάπτιζαν, όταν είχαν μάθει το μάθημα, όταν επιτυχώς περνούσαν από γραπτές και προφορικές περί της διδασκαλίας της πίστεως εξετάσεις, αλλά όταν παρουσίαζαν απτά σημάδια ότι επίκειται απελευθέρωση από την τυρανία των παθών. Με το βάπτισμα, που λέγεται και φώτισμα, έμπαιναν στο στάδιο του φωτισμού, γεννιώταν στη καδριά το θείο Βρέφος, ένιωθε ο χριστιανός ζωντανά μέσα του τα σκιρτήματα του θείου Βρέφους και εκείνη η Χάρη καθάριζε την καρδιά και μεταμόρφωνε τα πάθη σε αρετές, η φιλαυτία γινόταν φιλοθεΐα και φιλανθρωπία. Έτσι μάλλον προέκυψε η ονομασία Φώτα, η μέρα που πολλοί φωτίζονταν, η μέρα που πολλοί γίνονταν Χριστιανοί. Οι χριστιανοί πλέον βαπτιζόμαστε μικροί, νήπια, χωρίς προσωπική επιλογή, χάρη των ήδη χριστιανών γονέων. Με τη βάπτιση, θα λέγαμε, το νήπιο αποκτά ένα βιβλιάριο με άπειρα χρήματα. Αλλά ο Θεός σέβεται την ελευθερία του ανθρώπου. Κρύβεται η Χάρη του Βαπτίσματος και περιμένει την ελεύθερη επιλογή του ανθρώπου. Ανέτως ανέτα, οι περισσότεροι, καταχωνιάζουμε το βιβλιάριο, είμαστε δυνάμει πλούσιοι, αλλά φτωχοί, φτωχότατοι, λιμοκτονούντες στη ζωή, πεινώντας και διψώντας για Ζωή. Κάποτε, κάποιοι, αποφασίζουν να γιορτάσουν Χριστούγεννα, αρχίζουν τον αγώνα για τη θεραπεία, αρχίζουν τη μετάνοια. Μικρή ακτίνα αχνά φωτίζει το σκοτεινό υπόγειο και φαίνονται τά, μέχρι τότε, καλά κρυμμένα ερπετά, τα θηρία, τα πάθη. Αρχίζει ο άνθρωπος να θεραπεύεται και να τρέφεται, αλλά αυτό που φαίνεται αρχικά είναι τα κρυμμένα πάθη. Οι «καλικάντζαροι» βγαίνουν από τα σκοτεινά κατάβαθα της γης όπου πριόνιζαν το «δένδρο της ζωής» και εμφανίζονται θρασείς μετά τα Χριστούγεννα. Αυτό κρατάει δώδεκα μέρες, δώδεκα μήνες, δώδεκα χρόνια ... ανάλογα με τη διάθεση μας. Τα Φώτα αγιάζεται η κτίση. Εξαφανίζονται κάθε λογής σακάτικα αερικά και λούζεται το Φως της άλλης βιωτής η καρδιά κι ο κόσμος. Οι καλικάντζαροι στα παραμύθια της γιαγιάς μπαίνουν από την καμινάδα. Η καμινάδα υψώνεται στον ουρανό. Περήφανη διάνοια γεμίζει με αιθάλη τον αέρα. «Σκέφτομαι άρα υπάρχω». Τα κύτταρα του εγκεφάλου πυρετωδώς εργάζονται να απωθήσουν τη ζωή. «Η φαντασία γέφυρα δαιμόνων». Οι καλικάντζαροι πασχίζουν στην καρδιά να κατεβούν, να πνίξουν τα αβάπτιστα παιδιά. Αειθαλείς οι λογισμοί γεμίζουν με αιθάλη την οικία. Όταν όμως ο θνητός προχωρήσει στη μετάνοια, όταν φτάσει στο Φως, η καμινάδα καθαρίζει από την αιθάλη. Η καύση είναι τέλεια. Σύντηξη. Άφθονα, φθηνά τα πρώτα υλικά. Πολλαπλάσια ενέργεια χωρίς απόβλητα, χωρίς ραδιενέργεια. Λειώνει η καρδιά από αγάπη. Το μυαλό περιορίζεται στον πραγματικό του ρόλο. Δεν κυβερνά την ύπαρξη. Δεν χτίζει ιδεολογίες, κοσμοθεωρίες, μεταφυσικές ακροβασίες. Γεμάτη αγάπη η καρδιά χρησιμοποιεί το δυνατό μυαλό, ή όποιο, για να μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα στον κόσμο. Τότε έχουν εξαφανιστεί οι «καλικάντζαροι», δεν νεκρώνουν την καρδιά, δεν κινδυνέυει το Παιδί. Τότε ο θνητός ζει, Θεοφάνεια και Φώτα, Χριστούγεννα και Πάσχα και Ανάληψη, μαζί και αγιάζονται τα ύδατα και η κτίση όλη. | ||
5/1/17
Rupert Sheldrake «Η Αυταπάτη της Επιστήμης» και δογματισμός επιστημόνων
Ο O Ρούπερτ Σέλντρεϊκ (Rupert Sheldrake) γεννήθηκε το 1942 στην Αγγλία. Εργάστηκε ως βιοχημικός και κυτταροβιολόγος στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ από το 1967 έως το 1973. Θεωρώντας ότι η επιστήμη είναι «ένα σύστημα μεθόδων για τη διερεύνηση οποιουδήποτε θέματος επιδέχεται συστηματικής έρευνας» προσπαθεί να επεκτείνει την επιστημονική έρευνα σε θέματα σχετικά με την ανάπτυξη και συμπεριφορά των ζώων και των φυτών, την τηλεπάθεια, την αντίληψη και τη μεταφυσική. Εκτός των βιβλίων του, δημοσιεύει επιστημονικές μελέτες σε αρκετές περιοδικές εκδόσεις.
Το 2013 μίλησε στο Ted.com με θέμα: «Η Αυταπάτη της Επιστήμης». Η ομιλία του εκείνη έχει διαγραφεί από τον ιστότοπο του Ted.com αλλά υπάρχει στο YouTube με υπότιτλους στα Ελληνικά: Το κείμενο της ομιλίας του Ρούπερτ Σέλντρεϊκ και τρεις περιπτώσεις που η επιστημονική έρευνα καθυστέρησε εξ αιτίας του δογματισμού κάποιων επιστημόνων.
1 Το κείμενο της ομιλίας του Ρούπερτ Σέλντρεϊκ
Η αυταπάτη της επιστήμης είναι το πιστεύω πως η επιστήμη έχει ήδη καταλάβει τη φύση της πραγματικότητας στη θεωρία, και έχει αφήσει μόνο τη συμπλήρωση των λεπτομερειών. Αυτό είναι ένα πολύ διαδεδομένο πιστεύω στην κοινωνία μας. Είναι το είδος ενός συστήματος πεποιθήσεων των ανθρώπων που λένε «Δε πιστεύω στο Θεό, πιστεύω στην επιστήμη». Είναι ένα σύστημα πεποιθήσεων που τώρα έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά υπάρχει μία σύγκρουση στη καρδιά της επιστήμης ανάμεσα στην επιστήμη ως μία μέθοδο έρευνας βασιζόμενη στη λογική, στην απόδειξη, στην υπόθεση και στην συλλογική διερεύνηση, και στην επιστήμη ως ένα σύστημα πεποιθήσεων ή μία κοσμοθεωρία. Και δυστυχώς, η πτυχή της επιστήμης ως μία κοσμοθεωρία έχει έρθει να αναστείλει και να περιορίσει την ελεύθερη έρευνα, η οποία είναι η ίδια η ζωογόνος δύναμη της επιστημονικής προσπάθειας. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, η επιστήμη έχει διεξαχθεί κάτω από την πτυχή ενός συστήματος πεποιθήσεων ή μίας κοσμοθεωρίας, η οποία είναι κατ' ουσίαν αυτή του υλισμού - φιλοσοφικού υλισμού. Και οι επιστήμες τώρα είναι εξ ολοκλήρου θυγατρικές της υλιστικής κοσμοθεωρίας. Πιστεύω πως όσο βγαίνουμε από αυτό, οι επιστήμες θα αναγεννηθούν. Αυτό που κάνω στο βιβλίο μου «Η αυταπάτη της επιστήμης», το οποίο ονομάζεται «Ελεύθερη επιστήμη» στην Αμερική, είναι να πάρω τα δέκα δόγματα, ή τις εικασίες της επιστήμης, και να τις μετατρέψω σε ερωτήσεις. Να δω πόσο βάσιμες είναι, άμα τις κοιτάξουμε επιστημονικά. Καμία από αυτές δεν είναι πολύ βάσιμη... Αυτό που θα κάνω, είναι αρχικά να εξετάσω στα γρήγορα τι είναι αυτά τα δέκα δόγματα. Και μετά θα έχω χρόνο να αναλύσω μόνο ένα ή δύο απ’ αυτά. Σε γενικές γραμμές, τα δέκα δόγματα, τα όποια είναι η αναμφισβήτητη κοσμοθεωρία των πιο μορφωμένων ανθρώπων στον πλανήτη, είναι: Πρώτον, η φύση είναι μηχανική ή λειτουργεί σαν μηχανή. Το σύμπαν είναι σαν μια μηχανή, τα ζώα και τα φυτά είναι σαν μηχανές, εμείς είμαστε σαν μηχανές. Στην πραγματικότητα, είμαστε μηχανές. Είμαστε αργοκίνητα ρομπότ, σύμφωνα με την παραστατική φράση του Ρίτσαρντ Ντόκινς. Με εγκεφάλους οι οποίοι είναι γενεσιολογικά προγραμματισμένοι υπολογιστές. Δεύτερον, η ύλη δεν έχει συνείδηση. Ολόκληρο το σύμπαν αποτελείται από ύλη χωρίς συνείδηση. Δεν υπάρχει συνείδηση στα αστέρια, στους γαλαξίες, στους πλανήτες, στα ζώα, στα φυτά, και δεν υπάρχει ούτε και σε εμάς, αν αυτή η θεωρία είναι σωστή. Οπότε, πολύ από τη φιλοσοφία σχετικά με το νου τα τελευταία εκατό χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι στην πραγματικότητα δεν έχουμε καθόλου συνείδηση. Οπότε, αν η ύλη δεν έχει συνείδηση, τότε οι νόμοι της φύσης είναι προκαθορισμένοι. Αυτό είναι το τρίτο δόγμα. Οι νόμοι της φύσης είναι οι ίδιοι τώρα όπως ήταν και την εποχή της μεγάλης έκρηξης (θεωρία του big bang) και θα είναι οι ίδιοι για πάντα. Δεν είναι μόνο οι νόμοι, αλλά και οι σταθερές της φύσης είναι προκαθορισμένες, και γι'αυτό λέγονται "σταθερές". Τέταρτο δόγμα. Το συνολικό ποσό της ύλης και της ενέργειας είναι πάντα το ίδιο. Δεν αλλάζει ποτέ σε συνολική ποσότητα, εκτός από τη στιγμή της μεγάλης έκρηξης, όταν όλα ξεπετάχτηκαν και δημιουργήθηκαν απ'το πουθενά σε μία μόνο στιγμή. Το πέμπτο δόγμα είναι πως η φύση είναι άσκοπη. Δεν υπάρχει κανένας σκοπός σε όλη τη φύση και η διαδικασία της εξέλιξης δεν έχει σκοπό ή κατεύθυνση. Έκτο δόγμα, η βιολογική κληρονομιά είναι υλιστική. Οτιδήποτε κληρονομείς υπάρχει στα γονίδια σου, ή σε επιγενετική τροποποίηση αυτών, ή σε κυτταροπλασματική κληρονομιά. Είναι υλιστικό. Έβδομο δόγμα, οι αναμνήσεις αποθηκεύονται στον εγκέφαλο σου ως υλιστικά ίχνη. Με κάποιο τρόπο, οτιδήποτε θυμάσαι υπάρχει στον εγκέφαλο σου σε τροποποιημένες νευρικές απολήξεις, φωσφορυλιωμένες πρωτεΐνες, κανείς δε ξέρει πως λειτουργεί. Αλλά παρόλα αυτά, σχεδόν όλοι στον επιστημονικό κόσμο πιστεύουν πως πρέπει να είναι στον εγκέφαλο. Όγδοο δόγμα, το μυαλό σου είναι μέσα στο κεφάλι σου. Όλη σου η συνείδηση είναι η λειτουργία του εγκεφάλου σου και τίποτ' άλλο. Ένατο δόγμα, που ακολουθεί το όγδοο δόγμα, τα πνευματικά φαινόμενα όπως η τηλεπάθεια είναι αδύνατο να συμβούν. Οι σκέψεις και οι προθέσεις σου δε γίνεται να έχουν κάποια επίδραση από απόσταση, επειδή το μυαλό σου βρίσκεται μέσα στο κεφάλι σου. Οπότε, οποιαδήποτε προφανή απόδειξη όσων αφορά την τηλεπάθεια και άλλα πνευματικά φαινόμενα, είναι απατηλά. Οι άνθρωποι πιστεύουν πως αυτά τα πράγματα συμβαίνουν, μόνο και μόνο επειδή δεν γνωρίζουν αρκετά για τα στατιστικά, ή εξαπατώνται από συμπτώσεις, ή απλώς επειδή θα ήθελαν να είναι πραγματικότητα. Και, δέκατο δόγμα, η μηχανιστική ιατρική είναι το μοναδικό είδος που λειτουργεί. Γι' αυτό το λόγο οι κυβερνήσεις χρηματοδοτούν μόνο έρευνες σχετικά με την μηχανιστική ιατρική και αγνοούν τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες. Αυτές δε γίνεται να κάνουν δουλειά επειδή δεν είναι μηχανιστικές. Μπορεί να φαίνεται πως λειτουργούν επειδή οι άνθρωποι θα γινόντουσαν καλύτερα ούτως ή άλλως, ή επειδή είναι ένα φαινόμενο placebo. Αλλά το μοναδικό είδος που λειτουργεί είναι η μηχανιστική ιατρική. Λοιπόν, αυτή είναι η αναμφισβήτητη κοσμοθεωρία που υποστηρίζεται από σχεδόν όλους τους μορφωμένους ανθρώπους αυτού του κόσμου. Είναι η βάση του εκπαιδευτικού συστήματος, του Εθνικού Συστήματος Υγείας, του Συμβούλιου Ιατρικής Έρευνας, των κυβερνήσεων, και είναι η εξ ορισμού κοσμοθεωρία των μορφωμένων ανθρώπων. Αλλά πιστεύω πως κάθε ένα από αυτά τα δόγματα είναι πολύ, πολύ αμφισβητήσιμο. Και όταν τα εξετάζουμε, καταρρέουν. Θα μιλήσω πρώτα για την ιδέα ότι οι νόμοι της φύσης είναι προκαθορισμένοι. Αυτή η θεωρία προέρχεται από μια πιο παλιά κοσμοθεωρία, πριν το 1960, όταν εμφανίστηκε η θεωρία του big bang. Οι άνθρωποι πίστευαν πως ολόκληρο το σύμπαν είναι αιώνιο και κυβερνάται από αιώνιους μαθηματικούς νόμους. Όταν ήρθε η θεωρία του big bang, τότε αυτό το πιστεύω συνεχίστηκε, παρόλο που το big bang αποκάλυπτε ένα σύμπαν που ήταν ριζικά εξελικτικό εδώ και 14 δισεκατομμύρια χρόνια. Μεγάλωνε, αναπτυσσόταν και εξελισσόταν για 14 δισεκατομμύρια χρόνια. Μεγάλωνε και ψύχραινε (;) και πιο πολλές δομές και πρότυπα εμφανίζονταν μέσα σε αυτό. Αλλά η ιδέα είναι πως όλοι οι νόμοι της φύσης είχαν καθοριστεί τη στιγμή του big bang, σαν έναν κοσμικό ναπολεόντειο κώδικα. Όπως συνήθιζε να λέει ο φίλος μου Terence McKenna, η σύγχρονη επιστήμη βασίζεται στην αρχή "δώστε μας ένα θαύμα, και εμείς θα εξηγήσουμε τα υπόλοιπα". Και το ένα θαύμα είναι η εμφάνιση όλης της ύλης και της ενέργειας στο σύμπαν και όλους τους νόμους που το κυβερνάνε, από το τίποτα, μέσα σε μια στιγμή. Λοιπόν, σε ένα εξελικτικό σύμπαν, για ποιο λόγο να μην εξελίσσονται και οι ίδιοι οι νόμοι της φύσης; Ούτως ή άλλως οι ανθρώπινοι νόμοι αλλάζουν, και η ιδέα των νόμων της φύσης βασίζεται σε μια αλληγορία των ανθρώπινων νόμων. Είναι μία πολύ ανθρωποκεντρική αλληγορία - μόνο οι άνθρωποι έχουν νόμους. Στην πραγματικότητα, μόνο οι πολιτισμένες κοινωνίες έχουν νόμους. Όπως είχε πει κάποτε ο C.S. Lewis, το να πει κάποιος πως μία πέτρα πέφτει στη γη επειδή υπακούει έναν νόμο, κάνει την πέτρα έναν άνθρωπο, ακόμη κι έναν πολίτη. Είναι μία αλληγορία (μεταφορά) την οποία συνηθίσαμε σε τέτοιο σημείο που ξεχάσαμε πως είναι μια μεταφορά. Σε ένα εξελικτικό σύμπαν, πιστεύω πως μία πολύ καλύτερη ιδέα είναι η ιδέα των «συνηθειών». Πιστεύω πως οι «συνήθειες» της φύσης εξελίσσονται - οι κανονικότητες της φύσης είναι κατ' ουσίαν συνήθειες. Αυτό ήταν μία ιδέα που ξεκίνησε την αρχή του 20ου αιώνα από τον Αμερικανό φιλόσοφο C.S. Pierce, και είναι μία ιδέα με την οποία πολλοί άλλοι φιλόσοφοι έχουν ασχοληθεί, και είναι μία που εγώ προσωπικά έχω αναπτύξει ως μία επιστημονική υπόθεση - την υπόθεση της μορφικής αντήχησης, η οποία είναι η βάση αυτών των εξελισσόμενων «συνηθειών». Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, τα πάντα στη φύση έχουν ένα είδος συλλογικής μνήμης, η αντήχηση συμβαίνει επί της βάσης της ομοιότητας. Όταν ένα έμβρυο καμηλοπάρδαλης μεγαλώνει στη μήτρα της μητέρας του, συντονίζεται στην μορφική αντήχηση των προηγούμενων καμηλοπάρδαλων. Ελκύει αυτή τη συλλογική μνήμη, μεγαλώνει σα μια καμηλοπάρδαλη, και φέρεται σα μια καμηλοπάρδαλη, επειδή ελκύει αυτή τη συλλογική μνήμη. Έχει τα σωστά γονίδια για να φτιάξει τις σωστές πρωτεΐνες. Αλλά τα γονίδια κατά τη γνώμη μου, είναι υπερβολικά υπερτιμημένα. Η μόνη τους ευθύνη είναι οι πρωτεΐνες που μπορεί να φτιάξει ο οργανισμός, όχι η μορφή ή το σχήμα ή η συμπεριφορά. Κάθε είδος έχει ένα είδος συλλογικής μνήμης. Ακόμη και οι κρύσταλλοι. Αυτή η θεωρία προβλέπει πως αν φτιάξεις ένα καινούριο είδος κρυστάλλου για πρώτη φορά, την πρώτη φορά που θα τον δημιουργήσεις, δε θα έχει κάποια υπάρχουσα «συνήθεια». Αλλά όταν κρυσταλλώσει, τότε την επόμενη φορά που θα τον φτιάξεις, θα υπάρξει μια επιρροή από τον πρώτο κρύσταλλο στον δεύτερο, παγκοσμίως χάρης την μορφική αντήχηση, θα κρυσταλλώσει πιο εύκολα. Τη τρίτη φορά, θα υπάρξει επιρροή από τον πρώτο και τον δεύτερο κρύσταλλο. Στην πραγματικότητα υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις που δείχνουν πως είναι πιο εύκολο σε νέες ενώσεις σ' όλο τον κόσμο να κρυσταλλώσουν, όπως θα προέβλεπε αυτή η θεωρία. Η θεωρία αυτή επίσης προβλέπει πως αν εκπαιδεύσεις ζώα να μάθουν κάποιο καινούριο κόλπο, για παράδειγμα τα ποντίκια να μάθουν ένα καινούριο κόλπο στο Λονδίνο, τότε παγκοσμίως τα ποντίκια της ίδιας ράτσας μπορούνε να μάθουνε το ίδιο κόλπο πιο γρήγορα μόνο και μόνο επειδή τα ποντίκια το είχανε μάθει εδώ. Και μυστηριωδώς, υπάρχουν ήδη αποδείξεις πως αυτό πραγματικά συμβαίνει. Τέλος πάντων, αυτή είναι με λίγα λόγια η δική μου θεωρία της μορφικής αντήχησης. Τα πάντα εξαρτώνται σε εξελικτικές «συνήθειες», όχι σε καθορισμένους νόμους. Αλλά θέλω να χρησιμοποιήσω και λίγα λεπτά σχετικά με τις σταθερές της φύσης. Επειδή αυτές είναι, πάλι, δεδομένο πως είναι σταθερές. Πράγματα όπως η σταθερά της βαρύτητας, της ταχύτητας του φωτός ονομάζονται θεμελιώδεις σταθερές. Είναι όντως συνεχείς; (σταθερές) Λοιπόν, όταν άρχισα να ενδιαφέρομαι γι' αυτήν την ερώτηση, προσπάθησα να το ανακαλύψω. Τις δίνουν (τις σταθερές) στα εγχειρίδια της Φυσικής. Τα εγχειρίδια της Φυσικής απαριθμούν τις ήδη υπάρχουσες σταθερές, αναγράφουν την τιμή τους. Αλλά εγώ ήθελα να δω αν έχουν αλλάξει, οπότε βρήκα τους παλιούς τόμους των εγχειρίδιων Φυσικής. Πήγα στη βιβλιοθήκη του γραφείου Ευρεσιτεχνιών, εδώ στο Λονδίνο - είναι το μοναδικό μέρος όπου έχουν κρατήσει τους παλιούς τόμους. Συνήθως οι άνθρωποι τους πετάνε όταν οι καινούριες τιμές (οι τόμοι) δημοσιεύονται, πετάνε τους παλιούς. Όταν το έκανα αυτό ανακάλυψα πως η ταχύτητα του φωτός μειώθηκε από το 1928, μέχρι το 1945 σχεδόν 20 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Αυτό είναι μία τεράστια πτώση επειδή αυτές οι τιμές δίνονται χωρίς σφάλματα κλασμάτων του δευτερολέπτου / / σφάλματα δεκαδικών ψηφίων. Και όμως, σε ολόκληρο τον κόσμο, μειώθηκε, και όλοι λάμβαναν πολύ παρόμοιες τιμές ο ένας με τον άλλον, με μικροσκοπικά λάθη. Έπειτα, το 1948, ξανα-ανέβηκε. Και έπειτα οι άνθρωποι άρχισαν να λαμβάνουν πάλι πολύ παρόμοιες τιμές. Αυτό μου κέντρισε πολύ το ενδιαφέρον και δε μπορούσα να το κατανοήσω, οπότε πήγα να συναντήσω τον επικεφαλή της μετρολογίας στο Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής στο Teddington. Η μετρολογία είναι η επιστήμη κατά την οποία οι άνθρωποι υπολογίζουν τις σταθερές. Και τον ρώτησα σχετικά με αυτό. Του είπα "τι νόημα βγάζεις από αυτήν την πτώση της ταχύτητας του φωτός από το 1928 στο 1945;" Και μου είπε "Ωχ θεέ μου", μου είπε "αποκάλυψες το πιο ντροπιαστικό επεισόδιο στην ιστορία της επιστήμης μας." Οπότε του είπα "λοιπόν, γίνεται η ταχύτητα του φωτός να έχει όντως μειωθεί; Και αν όντως έγινε αυτό, τότε θα έχει εκπληκτικές επιπτώσεις". Μου είπε "Όχι, όχι, εννοείται πως δε μπορεί να μειωθεί. Είναι μία σταθερά!" "Ω! Τότε πως εξηγείς το γεγονός ότι όλοι λάμβαναν την ταχύτητα να πηγαίνει πιο αργά εκείνη την περίοδο; Μήπως επειδή παραποίησαν τα αποτελέσματα, για να λάβουν ότι πίστευαν πως άλλοι άνθρωποι λάμβαναν και η όλη ιστορία δημιουργήθηκε στα μυαλά των Φυσικών;" Μου είπε "Δε μας αρέσει να χρησιμοποιούμε τη λέξη 'παραποιώ'." Του είπα "Τότε, τι προτιμάς;" Μου είπε "κοίταξε, προτιμάμε να το ονομάζουμε 'διανοητικό κλείδωμα φάσης'." (intellectual phase-locking) Οπότε του είπα "λοιπόν, αν αυτό συνέβαινε τότε, πως μπορείς να είσαι τόσο σίγουρος πως δεν συμβαίνει σήμερα; Και οι σημερινές τιμές που υπάρχουν δεν είναι ένα 'διανοητικό κλείδωμα φάσης';" Και μου είπε "Ω, ξέρουμε πως δε συμβαίνει κάτι τέτοιο." Του είπα "πως το γνωρίζουμε;" Μου είπε "λοιπόν", είπε "έχουμε λύσει το πρόβλημα". Και του είπα "ναι, αλλά πως;" Μου είπε "ε, καθορίσαμε τη ταχύτητα του φωτός εξ ορισμού, το 1972". Και του είπα "όμως μπορεί να αλλάξει πάλι." Μου είπε "ναι, αλλά δε θα το μάθουμε ποτέ, επειδή καθορίσαμε τον μετρητή με βάση την ταχύτητα του φωτός, οπότε οι μονάδες θα άλλαζαν μαζί μ' αυτήν!" Οπότε, ήταν πολύ χαρούμενος με αυτό, είχαν λύσει το πρόβλημα. Αλλά εγώ του είπα "λοιπόν, τότε τι γίνεται με το G;" Η σταθερά της βαρύτητας, γνωστή στο εμπόριο ως "μεγάλο G", καθώς γράφεται με κεφαλαίο G. Η σταθερά της Παγκόσμιας Έλξης του Νεύτωνα. "Αυτή ποικίλει -ως τιμή- με παραπάνω από 1,3% διαφορά τα πρόσφατα χρόνια. Και φαίνεται πως διαφέρει από μέρος σε μέρος και από εποχή σε εποχή." Μου απάντησε "Ω, αυτά είναι απλώς λάθη. Και δυστυχώς υπάρχουν αρκετά μεγάλα λάθη με το μεγάλο G." Οπότε του είπα "καλώς, αλλά τι γίνεται αν όντως αλλάζει; Εννοώ, πως ίσως όντως αλλάζει" Και έπειτα κοίταξα το πως το κάνουν, αυτό που γίνεται είναι: το υπολογίζουν σε διαφορετικά εργαστήρια, κάθε μέρα λαμβάνουν διαφορετικές τιμές και έπειτα υπολογίζουν το μέσο όρο. Και μετά, άλλα εργαστήρια σε όλο τον κόσμο κάνουν το ίδιο πράγμα, συνήθως λαμβάνουν ένα διαφορετικό μέσο όρο. Και τέλος, η Διεθνής Επιτροπή Μετρολογίας συναντιέται κάθε δέκα χρόνια περίπου και υπολογίζει το μέσο όρο των εργαστηρίων σε όλο τον κόσμο για να βρούνε την τιμή του μεγάλου G. Αλλά τι γίνεται αν το G πραγματικά είχε διακυμάνσεις; Τι γίνεται αν άλλαζε; Υπάρχει ήδη απόδειξη πως στην πραγματικότητα αλλάζει καθόλη τη διάρκεια της μέρας και καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Τι γίνεται αν η Γη, όπως κινείται στο γαλαξιακό περιβάλλον περνούσε μέσα από κομμάτια σκοτεινής ύλης ή άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να την αλλάξουν; Ίσως όλες οι τιμές αλλάζουν μαζί. Τι γίνεται αν αυτά τα λάθη αυξάνονται κα μειώνονται μαζί; Για περισσότερο από δέκα χρόνια προσπαθώ να πείσω τους μετρολόγους να κοιτάξουν τα ακατέργαστα δεδομένα. Στην πραγματικότητα, τώρα προσπαθώ να τους πείσω να τα ανεβάσουν στο Ίντερνετ, με τις ημερομηνίες, και τις πραγματικές μετρήσεις, και να δούνε αν συσχετίζονται. Να δούνε αν όλες οι τιμές αυξάνονται κάποια στιγμή, και μειώνονται την επόμενη. Αν γίνεται αυτό, μπορεί να διακυμαίνονται όλες μαζί. Και αυτό θα μας έλεγε κάτι πάρα πολύ ενδιαφέρων. Αλλά κανείς δεν το έχει κάνει αυτό. Δεν το έχουν κάνει επειδή το G είναι μία σταθερά. Δεν υπάρχει λόγος να ψάχνουμε αλλαγές. Βλέπετε, αυτό είναι ένα πολύ απλό παράδειγμα όπου η δογματική υπόθεση στην πραγματικότητα αναστέλλει την έρευνα. Εγώ, ο ίδιος, πιστεύω πως οι σταθερές μπορεί να ποικίλουν αρκετά. Όμως, εντός στενών ορίων. Αλλά μπορεί όλες να ποικίλουν, και πιστεύω μία μέρα θα έρθει, όταν οι δημοσιογράφοι της επιστήμης, όπως στην εφημερίδα Φύση, θα έχουνε μία εβδομαδιαία αναφορά των σταθερών, όπως οι αναφορές του χρηματιστηρίου στις εφημερίδες. "Αυτήν την εβδομάδα, το μεγάλο G ανέβηκε ελαφρώς, η φόρτωση του ηλεκτρονίου μειώθηκε, η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή, και ούτω καθεξής." Οπότε, αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο πιστεύω πως το να σκέφτεται κανείς τόσο δογματικά θα ευρύνει τα πράγματα. Ένας απ' τους μεγαλύτερους τομείς είναι η φύση του μυαλού. Αυτό είναι το μεγαλύτερο άλυτο πρόβλημα, όπως έχει πει ο Graham, πως η επιστήμη απλώς δε μπορεί να δεχτεί το γεγονός πως έχουμε συνείδηση. Και δε μπορεί να δεχτεί το γεγονός πως οι σκέψεις μας δε φαίνεται να υπάρχουν μέσα στον εγκέφαλο μας. Οι εμπειρίες μας δε φαίνεται να βρίσκονται όλες μέσα στον εγκέφαλο μας. Η εικόνα που έχετε εσείς για εμένα τώρα δε φαίνεται να είναι μέσα στον εγκέφαλο σας, αλλά η επίσημη θεωρία είναι πως υπάρχει ένας μικρός Ρούπερτ κάπου μέσα στο κεφάλι σας. Και οτιδήποτε άλλο υπάρχει σε αυτό το δωμάτιο είναι μέσα στο κεφάλι σας - η εμπειρία σας βρίσκεται μέσα στον εγκέφαλο σας. Προτείνω μάλιστα πως η όραση περιλαμβάνει μία εξωτερική προβολή εικόνων - αυτό που βλέπετε είναι μέσα στο μυαλό σας αλλά όχι μέσα στο κεφάλι σας. Το μυαλό μας επεκτείνεται έξω από τον εγκέφαλο μας στην πιο απλή πράξη αντίληψης. Πιστεύω πως προεκβάλλουμε τις εικόνες που βλέπουμε, και αυτές οι εικόνες αγγίζουν αυτό που κοιτάμε. Αν εγώ σας βλέπω από πίσω, δε γνωρίζετε πως είμαι εκεί. Μπορώ να σας επηρεάσω; Μπορείτε να νιώσετε το βλέμμα μου; Υπάρχουν πολλές αποδείξεις πως αυτό είναι δυνατό. Η αίσθηση του να μας κοιτάνε είναι μία εξαιρετικά συνηθισμένη εμπειρία, και πρόσφατες πειραματικές μαρτυρίες υποδηλώνουν πως αυτό είναι αληθές. Τα ζώα φαίνεται πως το έχουν επίσης, πιστεύω πως αυτή η ικανότητα έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο της σχέσης του αρπακτικού/θηράματος. Τα ζώα θηράματα που μπορούσαν να νιώσουν το βλέμμα του αρπακτικού μπορούσαν να επιβιώσουν καλύτερα από αυτά που δεν το ένιωθαν. Αυτό θα οδηγούσε σε έναν ολοκληρωτικά καινούριο τρόπο σκέψης σχετικά με τις οικολογικές σχέσεις μεταξύ των αρπακτικών και των θηραμάτων. Και επίσης σχετικά με την έκταση του μυαλού μας. Αν κοιτάμε μακρινά αστέρια, πιστεύω πως το μυαλό μας απλώνεται, με μία έννοια, για να αγγίξει αυτά τα αστέρια, και κυριολεκτικά επεκτείνεται σε αστρονομικές διαστάσεις. Το μυαλό μας δεν είναι μόνο μέσα στο κεφάλι μας. Τώρα, μπορεί να φαίνεται εκπληκτικό το γεγονός πως αυτό είναι ένα θέμα συζήτησης τον 21ο αιώνα. Γνωρίζουμε τόσα λίγα σχετικά με το ίδιο μας το μυαλό, ώστε το που βρίσκονται ακριβώς οι εικόνες μέσα στο μυαλό μας είναι ένα δημοφιλές θέμα συζήτησης όσων αφορά τις μελέτες σχετικά με την συνείδηση που γίνονται τώρα. Δεν έχω χρόνο για να μιλήσω για περισσότερα από αυτά τα δόγματα, αλλά όλα τους είναι αμφισβητήσιμα. Αν κάποιος τα αμφισβητήσει, τότε ανοίγονται νέες μορφές έρευνας και νέες πιθανότητες. Και πιστεύω πως όσο αμφισβητούμε αυτά τα δόγματα, τα οποία έχουν κρατήσει την επιστήμη πίσω εδώ και τόσο πολύ καιρό, η επιστήμη θα υποβληθεί μία αναγέννηση. Είμαι ολοκληρωτικά πιστός στην σπουδαιότητα της επιστήμης. Έχω ξοδέψει τη ζωή μου ως ερευνητικός επιστήμονας, όλη μου την καριέρα. Αλλά πιστεύω πως αν μετακινηθούμε μακριά από αυτά τα δόγματα, η επιστήμη μπορεί να αναγεννηθεί. Για άλλη μια φορά, θα γίνει ενδιαφέρουσα, και ελπίζω, να δώσει μία θετική στάση προς τη ζωή. Σας ευχαριστώ. 2 Η αστρονόμος Cecilia Payne (1900-1979)
Στις αρχές του 20ου αιώνα οι επιστήμονες νόμιζαν ότι στον Ήλιο κυρίαρχο στοιχείο ήταν ο σίδηρος. Σ' αυτό το συμπέρασμα είχαν φτάσει διαβάζοντας τις γραμμές των φασματοσκοπίων. Μία αγγλίδα, η Σεσίλια Πέιν, πρότεινε στη διατριβή της έναν άλλο τρόπο ανάγνωσης των φασματικών γραμμών και απέδειξε ότι κυρίαρχο στοιχείο στον Ήλιο είναι το υδρογόνο. Όμως, η παλιά φρουρά «ήξερε», το υδρογόνο δεν έκανε τίποτε. Δεν ήταν εκεί, δεν μπορούσε να είναι εκεί. Οι σταδιοδρομίες τους –όλοι οι λεπτομερείς υπολογισμοί τους και η δύναμη και η πατρωνία που πήγαζαν από αυτούς– εξαρτιόνταν από το να είναι σίδηρος το στοιχείο που υπήρχε στον ήλιο. … Ο σύμβουλος της διατριβής της δήλωσε «το λάθος της» και στη συνέχεια, ο δικός του παλιός σύμβουλος διατριβής, ο υπερόπτης Χένρι Νόρις Ράσελ, διακήρυξε ότι αυτή έκανε λάθος και εάν του εναντιωνόταν δεν θα είχε μεγάλη χρηματική υποστήριξη. Ο Ράσελ έλεγχε τις περισσότερες χορηγίες στον τομέα της αστρονομίας. Για κάποιο διάστημα η Πέιν προσπάθησε να δώσει τη μάχη της. Δεν είχε αποτέλεσμα. Ανταλλάχθηκαν επιστολές μεταξύ Πέιν και Ράσελ, αλλά εάν ήθελε να γίνει αποδεκτή η έρευνά της έπρεπε να ανακαλέσει. Στη δημοσιευμένη της διατριβή έπρεπε να προσθέσει την ταπεινωτική αράδα: «Η τεράστια αφθονία υδρογόνου σχεδόν με βεβαιότητα δεν υφίσταται». Λίγα χρόνια αργότερα δικαιώθηκε. Η Πέιν είχε δείξει το σωστό καύσιμο. Όμως ο σύμβουλος της διατριβής της σχεδόν σταμάτησε την καριέρα της, εξασφαλίζοντας να μην πλησιάσει τον νέο ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Εξασφάλισε επίσης, ως διευθυντής του Αστεροσκοπείου του Χάρβαρντ, ότι όταν η Πέιν έκανε μαθήματα, αυτά δεν θα έμπαιναν στους οδηγούς σπουδών του Χάρβαρντ. Χρόνια αργότερα η Πέιν ανακάλυψε ότι ήταν καταχωρημένη στα «έξοδα εξοπλισμού», όταν της δινόταν ο μισθός της. Και σαν μην έφτανε αυτό, όταν πλέον αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο η Πέιν, που είχε τολμήσει να αμφισβητήσει τη συναίνεση ότι τα άστρα αποτελούνταν από σίδηρο, ο Ράσελ και οι άλλοι άφηναν να εννοηθεί ότι αυτοί «πάντα» ήξεραν ότι υπήρχε πληθώρα υδρογόνου στον ήλιο. Οι καθηγητές της Πέιν προσπάθησαν να παρεμποδίσουν την καριέρα της και ποτέ δεν ζήτησαν συγνώμη. 3 Πως ο Cassini «έθαψε» τον Ole Rømer
Το 1676 το επιστημονικό κατεστημένο θεωρούσε ότι το φως διαδίδεται ακαριαία, ότι ταξιδεύει σαν μια στιγμιαία λάμψη. Τότε παγκόσμια αυθεντία στα θέματα τα σχετικά με τον πλανήτη Δία ήταν ο Ζαν-Ντομινίκ Κασινί (1625-1712) επικεφαλής του νεοϊδρυμένου Αστεροσκοπείου του Παρισιού. Εκείνη την εποχή βρέθηκε στο Παρίσι ο Δανός επιστήμονας Όλε Ρέμερ (1644-1720). Ο Κασινί είχε συσσωρεύσει αναρίθμητες λεπτομερείς παρατηρήσεις για τους δορυφόρους του Δία, όμως υπήρχε πρόβλημα με τον εσώτερο δορυφόρο του, την Ιώ, η οποία δεν εκτελούσε μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον Δία κάθε σαράντα δυόμισι ώρες, όπως ήταν το αναμενόμενο, αλλά μερικές φορές κινούνταν λίγο ταχύτερα κι άλλες λίγο βραδύτερα. Η ανωμαλία αυτή ήταν ένα άλυτο πρόβλημα για την εποχή εκείνη. Ο Ρέμερ είχε την έμπνευση να αντιστρέψει το πρόβλημα. Το ερώτημα δεν ήταν πώς ταξίδευε η Ιώ, σκέφτηκε ο Ρέμερ. Ήταν πώς ταξίδευε η Γη. Υπέθεσε ότι το φως χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα για να διανύσει τη μεγάλη απόσταση από τον Δία μέχρι τη Γη. Το καλοκαίρι, που η Γη είναι πιο κοντά στον Δία, το φως της Ιούς, θα έφτανε συντομότερα. Το χειμώνα, που η Γη βρίσκεται στην άλλη μεριά του ηλιακού συστήματος, το φως της Ιούς, θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να φτάσει στη Γη. Τον Αύγουστο του 1676 ο Κασινί ανήγγειλε ότι, στις 9 Νοεμβρίου στις 17:27 ο δορυφόρος Ιώ θα εμφανιστεί πίσω από τον Δία. Ο Ρέμερ υποστήριξε ότι η πρόβλεψη του Κασινί ήταν λανθασμένη και ότι μόνο στις 17:37 θα μπορέσουν να δουν την Ιώ. Πράγματι στις 17:37 και 49 δευτερόλεπτα εμφανίστηκε η Ιώ. Ο Ρέμερ είχε εκτελέσει ένα άψογο πείραμα, με σαφή πρόβλεψη, ωστόσο οι Αστρονόμοι της εποχής δεν αποδέχονταν ότι το φως ταξίδευε με πεπερασμένη ταχύτητα. Ο Κασινί ήταν παγκόσμια αυθεντία. Η επίσημη γραμμή συνέχισε να είναι ότι η ταχύτητα του φωτός ήταν ένας μυστικός, μη μετρήσιμος αριθμός και δεν έπρεπε να έχει επίδραση στις αστρονομικές μετρήσεις. Ο Ρέμερ τα παράτησε, γύρισε στη Δανία και για πολλά χρόνια ήταν διευθυντής του λιμανιού της Κοπεγχάγης. Μόνο πενήντα χρόνια αργότερα –αφού είχε περάσει άλλη μια γενιά και ο Κασινί είχε πεθάνει– έγιναν και άλλα πειράματα που έπεισαν τους αστρονόμους ότι ο Ρέμερ είχε δίκιο. Η τιμή της ταχύτητας του φωτός που είχε εκτιμήσει ο Ρέμερ προσέγγιζε την καλύτερη σύγχρονη εκτίμηση που είναι περίπου 670.000.000 μίλια την ώρα (300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο). Ο Ρέμερ πέθανε το 1710, δεκαεφτά χρόνια πριν αποδειχθεί ότι είχε δίκιο για την ταχύτητα του φωτός. Το 1997, εκτοξεύτηκε ένα διαστημικό σκάφος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος για ένα ταξίδι στον Πλούτωνα. Κατά τη διαδρομή του πέρασε από τον πλανήτη Δία. Το σκάφος ονομάστηκε Κασινί. Η Γαλλία ήταν ο βασικός χρηματοδότης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Τιμήθηκε αυτός που εξ αιτίας του καθυστέρησε η επιστημονική πρόοδος τουλάχιστον 50 χρόνια! 4 Η περίπτωση του Αϊνστάιν
Το 1906, ο Πουανκαρέ, συνειδητοποιώντας ότι ο Αϊνστάιν είχε ανοίξει ένα απέραντο πεδίο, αντέδρασε εντελώς ψυχρά. Αντί να εξετάσει πιο προσεκτικά αυτή την εξίσωση, που θα μπορούσε να την είχε μελετήσει στην πολύ πρώιμη φάση της και να τη φέρει στους συναδέλφους του στο Παρίσι για περαιτέρω ανάπτυξη, κράτησε σοβαρή απόσταση, δεν μίλησε ποτέ γι' αυτή και σπάνια ανέφερε το όνομα του Αϊνστάιν.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ από το βιβλίο του David Bodanis, «Η βιογραφία της πιο διάσημης εκδ. ΛΙΒΑΝΗ Αθήνα 2003. | ||||||||
4/1/17
Για τα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
Αφιέρωμα στη γιορτή των Χριστουγέννων λίγο διαφορετικό.
Με ήχους και εικόνες, το παρακάτω βίντεο, φτιαγμένο στο PowerPoint με τη βοήθεια του Photoshop, προσπαθεί κάπως αδέξια να μας μεταφέρει στην ΕΡΩΤΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ.
Μετά το ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Τώρα που πέρασαν τα Χριστούγεννα και τα φχαριστηθήκαμε ο καθένας όπως και όσο μπόρεσε ας πούμε και καμιά .... Στην εικόνα των Χριστουγέννων υπάρχει κάτι Γκραν Γκινιόλ, κάτι φρικιαστικό. Όπως ξέρουμε από τα Ευαγγέλια, το βρέφος, τον Χριστό, η Παναγία «εσπαργάνωσεν Αυτόν και ανέκλινεν Αυτόν εν τη φάτνη» (Λουκ. 2,7). Η φάτνη είναι κατασκευή ξύλινη όπου έβαζαν τα άχυρα, το σανό, για να τρώνε τα ζώα. Ξύλα κι άχυρα στην εικόνα δεν υπάρχουν. Αντί για φάτνη οι αγιογράφοι ιστορούν, οι ανιστόριτοι, λάρνακα, φέρετρο μαρμάρινο. Φρίκη! Χριστουγεννιάτικα μας θυμίζουν το θάνατο, μας θυμίζουν ότι αυτό που άρχισε με ένα αθώο κλάμα, αν έκλαψε το θείον Βρέφος, θα ολοκληρωθεί με τον σταυρικό θάνατο της Ζωής και την εναπόθεση του θνητού Της σαρκίου στον Πανάγιο Τάφο, λίγο πριν την Ανάσταση και Ανάληψη εκείνου του Βρέφους. Έχω ένα σχετικά καινούργιο κομπιούτερ, από hardware είναι αρκετά καλό, ικανοποιητικό, αλλά από software έχει κλατάρει. Κρασάρει όλη την ώρα, στα βίντεο σέρνεται, Wi-Fi όποτε θέλει πιάνει … ασ’ τα να πάνε. Μου είπαν να το φορμάρω, τρέμω όμως τη μαύρη οθόνη. Το φορμάτ «οργώνει» τον «σκληρό δίσκο», σβήνει τα πάντα από το «πρωτεύον παρτίσιον» από το C:\, εξαφανίζει το «λειτουργικό» και όταν ανοίγει κανείς τον υπολογιστή δεν υπάρχει τίποτα να «φορτωθεί» και η οθόνη είναι κατάμαυρη. Μαύρη μαυρίλα πλάκωσε … Φορμάτ! Θάνατος! Αν όμως δεν «πεθάνει» το παλιό «λειτουργικό» δεν πρόκειται να «εγκατασταθεί» το καινούργιο που «φυσάει». Οπότε πήρα το θάρρος, έκανα το φορμάτ, εγκατέστησα τα «10» και μια χαρά δουλεύουν όλα, και τα βίντεο και το Wi-Fi και ο ήχος. Πετάει το μηχάνημα! Ο Χριστός αυτό που μας ζητάει είναι Γκραν Γκινιόλ: «16,24. Αν κάποιος θέλει πίσω Μου να έρθει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει το σταυρό του και ας Με ακολουθεί. 16,25 Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει. ΌΠΟΙΟΣ ΟΜΩΣ ΧΑΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΜΟΥ ΘΑ ΤΗ ΒΡΕΙ» (Ματθ. και Λουκ. 9,23-24). Μπρρρρρ! Γιατί βρε Θεάνθρωπε να χάσουμε τη ζωή μας; Κι αν τη χάσουμε πως θα την κερδίσουμε; Ο Χριστός λίγο πριν την Σταύρωση Του είπε στους Μαθητές Του: «14,18 Δε θα σας αφήσω ορφανούς, έρχομαι προς εσάς. 14,19 Ακόμα λίγο χρόνο και ο κόσμος δε θα Με βλέπει πια, εσείς όμως θα Με βλέπετε, γιατί ΕΓΩ ΖΩ ΚΙ ΕΣΕΙΣ ΘΑ ΖΗΣΕΤΕ. 14,20 ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΘΑ ΓΝΩΡΙΣΕΤΕ ότι Εγώ Είμαι μέσα στον Πατέρα Μου και ΕΣΕΙΣ ΕΙΣΤΕ ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΚΙ ΕΓΩ ΜΕΣΑ ΣΑΣ. 14,21 Όποιος έχει τις εντολές Μου και τις τηρεί, εκείνος είναι που Με αγαπά. Και εκείνος που Με αγαπά θα αγαπηθεί από τον Πατέρα Μου, κι Εγώ θα τον αγαπήσω και ΘΑ ΤΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ». 14,23 … «Αν κάποιος με αγαπά, θα τηρήσει το λόγο μου, και ο Πατέρας μου θα τον αγαπήσει και ΘΑ ΕΡΘΟΥΜΕ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΘΑ ΚΑΤΟΙΚΗΣΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΤΟΥ. 14,27 Ειρήνη αφήνω σ’ εσάς, την ειρήνη τη δική Μου δίνω σ’ εσάς. Εγώ δε σας δίνω ειρήνη καθώς ο κόσμος δίνει. ΑΣ ΜΗΝ ΤΑΡΑΖΕΤΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ ΜΗΤΕ ΝΑ ΔΕΙΛΙΑΖΕΙ» (Ιωάν). Το θείο Βρέφος στην εικόνα των Χριστουγέννων ξαπλώνει μέσα σε λάρνακα για να μας θυμίζει ότι για να ζήσουμε τα Χριστούγεννα, για να βιώσουμε το νόημα των Χριστουγέννων -που δεν είναι νόημα διανοητικό ή συναίσθημα, αλλά ΒΙΩΜΑ ΚΑΡΔΙΑΚΟ- απαραίτητη προϋπόθεση είναι να Του επιτρέψουμε να κάνει «φορμάτ» την ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ μας. Αν δεν Του επιτρέψουμε να φορμάρει το παλιό μας «λειτουργικό» που δυσλειτουργεί, δεν θα μπορέσει ο ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟΣ -και τελείως ΑΔΥΝΑΜΟΣ- να έρθει και να θρονιαστεί στη καρδιά μας, στο κέντρο της προσωπικότητας μας Γράφει ο απόστολος Παύλος στους Γαλάτες: «2,16 ... δε δικαιώνεται ο άνθρωπος από τα έργα του Νόμου παρά μόνο μέσω της πίστης στον Ιησού Χριστό, ... 2,19 ΠΕΘΑΝΑ … ΓΙΑ ΝΑ ΖΗΣΩ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟ. Μαζί με το Χριστό έχω σταυρωθεί. 2,20 ΖΩ, ΛΟΙΠΟΝ, ΟΧΙ ΠΙΑ ΕΓΩ, ΑΛΛΑ ΖΕΙ ΜΕΣΑ ΜΟΥ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ. ... 2,21 αν μέσω του Νόμου επιτυγχάνεται η δικαίωση, άρα ο Χριστός χωρίς λόγο πέθανε» (Γαλ). Ο ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟΣ είναι τελείως ΑΔΥΝΑΜΟΣ να έρθει μέσα στη καρδιά μου χωρίς την συγκατάθεση μου, χωρίς τη συνέργεια μου, χωρίς την με εμπιστοσύνη στην Αγάπη Του εναπόθεση της ζωής μου στα χέρια Του. Χριστούγεννα δεν είναι τα ΚΑΛΑΝΤΑ, δεν είναι ΟΙ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, δεν είναι τα ψώνια, τα φαγητά και τα ποτά, Χριστούγεννα ΕΙΝΑΙ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Τότε, «ο άνθρωπος ξεχνά την κούραση, τα βάσανα, το φόβο του θανάτου. Είναι σίγουρος γι’ αυτό που ζει γιατί είναι τελείως μεθυσμένος, τόσο που αν θελήσει να δοξολογήσει τον Θεό και να εξομολογηθεί τη χαρά του δεν το μπορεί. Η γλώσσα του σπαρταρά από τη χαρά αδυνατώντας να Τον δοξολογήσει, μόνο ψελλίζει σαν βρέφος, και μιλά στον Θεό σαν μικρό παιδί που μιλά στον πατέρα του. Η ΜΕΘΥΣΤΙΚΗ ΑΥΤΗ ΧΑΡΑ ΚΑΘΑΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ» (Αββά Ισαάκ, Τόμος Β1, Λόγοι Α’ – Γ’, Γ’) Η μεθυστική αυτή χαρά φορμάρει τη καρδιά, φορμάρει την Αμυγδαλή, την συναισθηματική μνήμη, την μνήμη των παθών και των καημών μας και ΑΝΑΣΤΑΙΝΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ, τρέφει το εντός μας θείο Βρέφος και ΜΕΤΑΛΑΣΕΙ ΤΟΝ ΘΝΗΤΟ, ΤΟΝ ΚΑΝΕΙ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟ, άνθρωπο κατά φύση, Θεό κατά Χάρη, κάνει τον ΘΝΗΤΟ ΦΟΡΕΑ ΤΟΥ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΑΤΟΙΚΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. | |||||||||||||||||